CEREN ORAL
coral@ekonomist.com.tr
Piyasalar, özellikle yurtdışı ağırlıklı gündemin etkisiyle fiyatlandığı bir haftayı geride bıraktı. Önceki haftayı yüzde 3,4 düşüşle 90.542'den tamamlayan BİST-100 Endeksi, Avrupa borsalarının İtalya endişeleriyle sert satışlarla karşılaşmasına paralel olarak bu seyrini geçen hafta da sürdürdü. BİST-100, gün içi hareketlerde 88.500'lere kadar geri çekildi.
İş Yatırım Ekonomisti Muammer Kömürcüoğlu, Türkiye varlıklarının iki ayrı dünyayı fiyatladığına dikkat çekiyor. Kömürcüoğlu, "TL ve 10 yıllık devlet tahvili fiyatlamaları kur şokunu geride bırakmış ve intizamlı bir düzeltmeye girmiş bir Türkiye'yi işaret ediyor.
BİST-100 ise ekonomide sert inişi satmaya devam ediyor" diyor. Muammer Kömürcüoğlu, geçmiş verilerin hisse, tahvil, döviz piyasalarından farklı sinyaller geldiğinde genelde hisse piyasasının haklı çıktığına işaret ettiğini kaydederken, bu kez durumum farklı olmasını umduklarının da altını çiziyor.
DALGALI VE KARARSIZ
Son dönemde dart bir bantta sıkışan BİST-100 Endeksi, 27 Eylül'de 100.299'a, 17 Ekim'de ise 98.991 'e kadar yükselse de bu seviyelerde kalıcılık sağlayamadı. Yatırım Finansman Genel Müdürü Ömer Eryılmaz, son aylarda yön konusunda kararsız seyir izleyen ve dalgalı hareket eden endekste dalgalı seyrin devamını bekliyor.
Eryılmaz, "Yurtiçi makro dengelerin, siyasi gelişmelerin ve yurtdışı piyasaların yakından takip edileceği bu süreçte endeksin temel analiz tarafında 95.000-100.000 bandında hareket etmesini bekliyoruz" diyor.
BİST-100'de yıl sonu hedeflerinin 102.500 olduğunu da söyleyen Eryılmaz, yönü belirleyecek ana faktörlerin
enflasyondaki, faizlerdeki ve kurdaki seyir olacağını vurguluyor. Eryılmaz'a göre, yerel seçimler öncesi politik risklerin fiyatlanması da özellikle yıl sonuna doğru ön plana çıkabilir.
GCM Menkul Kıymetler Genel Müdürü Alper Nergiz ise endekste aşağı yönlü hareket potansiyelini sınırlı buluyor. Nergiz, değerlendirmesine şöyle devam ediyor: "TCMB'nin 625 baz puanlık faiz artırımında proaktif yaklaşımı sonrasında TL'de oynaklık yönetilebilir seviyeye geldi.
Enflasyonla Topyekün Mücadele Programı'na etkin katılım ve önden yük-lemeli fiyat artışlarıyla enflasyonda en kötünün geride kaldığı algısı da normalleşmeye işaret ediyor. Hisse senedi bazında ise şirketler değerleme olarak ucuz ve cazip seviyelerde. BİST-100'ün yılı 95.000-100.000 bölgesinde tamamlayacağını öngörüyoruz."
YÖNÜ PARİTE BELİRLEYECEK
Global Menkul Değerler Stratejisti Rıdvan Baştürk, ABD ile gergin ilişkilerin Rahip Brunson'ın serbest bırakılmasının ardından normale dönme yolunda seyir izlediğini ve bunun etkisinin BİST-100 üzerinde hissedildiğini söylese de yurtdışı gelişmelerin bu hareketleri sınırladığı kanaatinde.
Baştürk, "Avrupa, ABD ve Asya piyasalarındaki düzeltme hareketleri, Euro/dolar paritesindeki sert düşüş ve ABD faizlerindeki yükselişler BİST-100'ün yükselmesini engelliyor" diyor.
Rıdvan Baştürk, kısa vadede piyasaları ilgilendirecek en önemli gelişmenin paritenin seyri olacağını kaydediyor. Baştürk, son 1,5 yılın dip seviyelerinde seyreden paritedeki bu düşüş eğiliminin BİST-100 için baskı unsuru olduğunu belirtiyor. Rıdvan Baştürk'e göre, paritenin 1,13 üzerinde kalması ve yurtdışı piyasalarda görülebilecek toparlanmalar BİST için olumlu olacak.
KDV-ÖTV İNDİRİM ETKİSİ
Piyasalarda beklentiler böyleyken geçen hafta bazı borsa şirketlerini yakından ilgilendiren bir gelişme yaşandı. Hazine ve Maliye Bakanı Berat Albayrak, altı ana grupta yıl sonuna kadar KDV ve/veya ÖTV indirimleri yapılacağını duyurdu. Buna göre, konut satışlarındaki KDV oranlarının yüzde 18'den yüzde 8'e, tapu harçlarının yüzde 4'ten yüzde 3'e indirilmesi uygulamaları yıl sonuna kadar sürecek.
Mobilyada KDV oranı yüzde 18'den yüzde 8'e, beyaz eşyada yüzde 6,7 olarak uygulanan ÖTV oranı yıl sonuna kadar sıfıra indirildi. Ayrıca 1600 CC altı motorlu araçlarda ÖTV uygulamasında 15'er puanlık indirime gidilecek. Ticari araçlarda da KDV oranı yüzde 18'den yüzde 1'e indiriliyor.
Ünlü&Co, hükümetin benzer bir uygulamayı beyaz eşya, mobilya ve konutta Şubat 2017'de de yaptığını hatırlatıyor. Önce iki aylık bir süreci kapsayacağı açıklanan vergi indirimlerinin Eylül 2017'ye kadar uzatıldığı bilgisini aktaran Ünlü&Co, indirimlerin bahsi geçen sektörlerin satışlarında önemli artışlarla sonuçlandığını kaydediyor. Ünlü&Co, yıl sonuna kadar olan bu yılki vergi indirimlerinin 2019'un ilk çeyreği içine kadar uzatılabileceğini de kaydediyor.
MAKRO ETKİLER NELER?
Yatırım Finansman Araştırma Müdürü Serhan Gök, indirimlerin özellikle otomotivde süren mevcut stok eritme probleminin çözümüne yardımcı olacağını belirtiyor. "Son çeyreğe yönelik satış tahminlerinde yukarı revizyon oluşabilir" diyen Gök, kararın başta Doğuş Otomotiv olmak üzere tüm otomotiv şirketleri için olumlu olacağını kaydediyor.
Beyaz eşyada ise yılın son aylarının sektör için yüksek sezon olmasa da 2019 talebinin bir miktar öne çekilebileceğini söyleyen Gök, bunun da bayi stoklarının erimesine yardımcı olabileceğini sözlerine ekliyor.
Şeker Yatırım, indirimlerin makro göstergeler üzerindeki etkisine değiniyor. Kurum, bu kararın hızlı şekilde geri çekilen iç talebi kısmen canlandıracağını ve yıl sonu TÜFE enflasyonu gerçekleşmesini de aşağı çekebileceğini öngörüyor.
Ancak Şeker Yatırım, indirimlerin bütçeye olumsuz yansıması olacağını düşünüyor. "2018 için 72 milyar TL'lik revize bütçe açığı hedefinde zaten yaklaşık 10 milyar TL'lik sapma olabileceğini düşünüyorduk" diyen Şeker Yatırım ekonomistleri, bu kararlarla daha yüksek sapma görülmesinin muhtemel olduğunu belirtiyor.
AK YATIRIM'IN SEKTÖR VE ŞİRKET ANALİZLERİ
OTOMOTİV
Diğer değişkenler sabit kalmak kaydıyla, ticari araç satışlarında KDV oranının yüzde 1 olarak uygulanacak olmasının araç fiyatlarında yüzde 15 kadar ucuzlama yaratabileceğini hesaplıyoruz. Motor hacmi 1600 CC altındaki binek araç satışlarında satış fiyatına bağlı olarak yüzde 45, yüzde 50 ve yüzde 60 olarak uygulanan ÖTV'de 15 puanlık indirim yapılacak.
Diğer koşullar sabit olmak üzere, indirimden faydalanacak binek araçların tüketici maliyetlerinde yüzde 10'luk azalma olabileceğini hesaplıyoruz. Vergi teşviklerinin yurtiçi otomotiv talebini yılın son iki ayında olumlu etkilemesi beklenebilir. Biz mevcut durumda yurtiçi pazarın yıl sonunda yüzde 38 daralarak 600 bin adedin altına ineceğini öngörmekteydik. Haberi Doğuş Otomotiv, Ford Otosan ve Tofaş Oto için olumlu olarak değerlendiriyoruz.
BEYAZ EŞYA VE MOBİLYA
Alınan vergi indirim kararları son çeyrekte yurtiçi talebi destekleyeceğinden, Arçelik, Vestel Beyaz Eşya ve Vestel Elektronik'te olumlu etki bekliyoruz. Ayrıca Klimasan Klima'nın üretiminin bir bölümü teşvik kategorisinde olduğundan indirimler Klimasan'a da olumlu yansıyabilir. Mobilya sektöründe ise halka açık mobilya üreticileri olan Yataş ve Doğtaş Kelebek teşvikten yıl sonuna kadar olumlu etkilenecek.
GAYRİMENKUL
Söz konusu kararlar Emlak GYO'da olumlu bir yatırımcı algısı oluşturabilir.