ARAM EKİN DURAN
eduran@ekonomist.com.tr
İç piyasada düzelme için ise gözler 2017’ye çevrilmiş durumda. Son dönemde Türkiye ekonomisinde işler iyi gitmiyor. Hem iç talepte zayıflama var hem de ihracat bir türlü toparlanamıyor. Ancak Türkiye ekonomisinin en önemli sektörlerinden biri olan otomotivde durum fena değil. Esasında otomotivde de iç pazarda daralma var ama sektör ihracat sayesinde ayakta durmayı başarıyor.
Otomotivde 2016’nın ilk dokuz aylık döneminde iç pazarda yüzde 5,8’e varan daralmaya karşın AB ülkeleri, Rusya ve İran’dan gelen talep artışları sektöre doping etkisi yaptı. Bu dönemde üretim yüzde 6,1, ih
Bu durum büyük ölçüde Tofaş’ın ihracat atağından ve Renault, Toyota, Hyundai ve Honda gibi devlerin de yeni model üretimi için Türkiye’yi üs olarak seçmelerinden kaynaklanıyor. Otomotiv Sanayicileri Derneği’nin (OSD) verilerine göre, 2016’da bazı ürün gruplarında ABD ve AB’de yüzde 100'e varan oranlarda artışlar yaşandı.
Rusya’ya ihracat yüzde 64, İran'a da yüzde 43 artış gösterdi. Sektör temsilcileri, üretim seferberliğinin iç pazara da yansıması için ise kamu alımlannda yerli oto tercihinin hayata geçirilmesini talep ediyor.
YENİ YATIRIMLAR YOLDA
Bu yıl otomotiv sektörünün ayakta kalmasına en büyük katkıyı Tofaş yaptı. İlk dokuz ayda Tofaş’ın otomotiv ihracatı yüzde 54,5 gibi büyük bir sıçrama göstererek 127 binden 196 bine çıktı. Şirketin yeni yatırım planları da var.
Tofaş, geçen yıl üretimine başlanan Fiat’ın Egea modelinin station wagon versiyonunu da banda aldı. Bu model Türkiye’de üretilen ilk orta sınıf station wagon olma özelliğine sahip.
Yeni model yatırımı yapan bir diğer dünya devi Renault da Türkiye’deki operasyonunu genişletiyor. Yeni Renault Megane Sedan’ın Bursa’daki Oyak Renault Otomobil Fabrikaları’nda üretilmesi için 200 milyon Euro yatırım yapıldı. Yeni modelin üretimi 700 kişilik ek istihdam da yarattı.
Hedeflenen toplam üretim miktarı ise 500 bin adet. Üretilen araçların yüzde 80’inin ihraç edilmesi planlanıyor. Seri üretim başlangıç töreni 7 Eylül’de gerçekleştirilen yeni modeli dünyada tek üreten ülke Türkiye olacak.
İSTİHDAMA YARIYOR
Honda Türkiye ise yeni jenerasyon Civic Sedan modelinin deneme üretiminin ardından seri üretime başladı. Avrupa pazarı için yalnızca Türkiye’de üretilecek olan Civic Sedan için 150 milyon TL’lik yatırım yapıldı.
Yeni modelin üretim bandına oturmasıyla birlikte, Honda Türkiye de üretimde ikinci vardiyaya geçmiş olacak.
Yıllık 50 bin araçlık üretim kapasitesine sahip olan Honda Türkiye, gelecek yıldan itibaren Ortadoğu ve Kuzey Afrika pazarlarında büyümek için kapasiteyi 100 bin adede çıkarmayı planlıyor.
Honda Türkiye Başkanı Hideto Yamasaki, yeni Civic Sedan'ın üretimine başlanmasıyla mevcut kapasite kullanımının artacağını ve 800 olan
istihdamın kademeli olarak bin 200 çalışana ulaşacağını belirtiyor.
Türkiye’de ihracat odaklı üretimde vites büyütmeye hazırlanan şirketlerden biri de Toyota. Şirket, halen üretimi süren Corolla ve Verso modelleıinin yanı sıra Türkiye’de üretilecek ilk crossover ve ilk hibrit araç için 450 milyon dolarlık yatırım kararı aldı. Böylelikle Türkiye’deki yatırımları 2,3 milyar dolara ulaşacak olan şirket, üçüncü modelin üretimi için bin kişilik ek istihdam da yaratacak.
Otomotiv sektöründeki yeni yatırımlar otomobil üretimiyle sınırlı değil. Mercedes-Benz Türk Kamyon Fabrikası, Aksaray’da Türkiye’de ilk olacak elektrikli otobüs üretimi için düğmeye bastı. 113 milyon Euro yatırımla teknik altyapısını yenileyen fabrika, 2018’den itibaren üç vardiyaya çıkarak çalışan sayısını bin 800’den 3 bine yükseltecek.
20’NCİ YILA YENİ MODEL
2017’de Türkiye’de üretim faaliyetine geçişinin 20'nci yılının kutlayacak olan Hyundai Assan da yeniş dönemde üretimde gaza basacak dev otomotiv firmalarından biri. Hyundai’nin denizaşırı ülkelerde kurduğu ilk üretim tesisi olan Hyundai Assan İzmit Fabrikası, Türkiye ve başta Avrupa olmak üzere yakın bölgelerdeki tüm pazarlar için 1997’den beri üretim gerçekleştiriyor.
Bugüne kadar 1 milyonun üzerinde araç üreten Hyundai Assan Fabrikası’nda i10 ve i20 modelleri, İngiltere, Almanya, Fransa, İtalya, İspanya ve Portekiz gibi ülkelerin aralarında bulunduğu Avrupa ülkeleriyle birlikte Ortadoğu ve Kuzey Afrika dahil olmak üzere yaklaşık 40 ülkeye sadece Türkiye’den ihraç ediliyor.
Hyundai Assan Yönetim Kurulu Başkanı Ali Kibar, 2017’den itibaren üretim kapasitesini 300 binin üzerine çıkarmayı planladıklarını anlatıyor. Kibar, şirketin Türkiye’deki 20’nci yılında yeni bir model üretiminin de gündeme gelebileceğini belirtiyor.
İÇ PAZAR SIKINTILI
Ali Kibar, son dönemde Avrupa pazarından gelen olumlu haberlerin üretimde doping etkisi yaptığını belirtiyor. Kibar, “Avrupa ekonomilerindeki düzelme ve otomotiv pazarının yüzde 9 civarında büyümesiyle birlikte Türkiye’deki ÖTV indirimleri sektörde önemli bir hareketlenme yarattı” diyor.
Her şeye rağmen iç pazarda satılan araçların yüzde 75-80 oranında ithal olduğuna işaret eden Kibar, “Bundan sonra Türkiye’de üretilen araçların iç pazarda satışını özendirecek tedbirler alınmasını bekliyoruz. Bu konuda atılacak ilk adım kamu alımlarında yerli araç şartı getirilmesi olabilir” diyor.
Toyota Türkiye Pazarlama ve Satış A.Ş. CEO’su Ali Haydar Bozkurt, Türkiye otomotiv pazarının ilk dokuz ayda daraldığını, ancak son çeyrekte toparlanarak yılı 950 binlerde kapatacağını söylüyor.
Hibrit araçlara ÖTV düzenlemesi getirilmesinin 2017 yılından itibaren üretimde etkisini göstereceğini vurgulayan Bozkurt, “Zaman içinde konvansiyonel dizel ve benzinli araçların satışının azalacağını ve tercihin hibrite yöneleceğini tahmin ediyoruz. Türkiye pazarında da ÖTV indirimi kapsamına girecek olan Türkiye üretimi CHR başta olmak üzere talebe göre planlamamız olacak” diye konuşuyor.
