Artan ekonomik aktivite ve emtia fiyat artışları üçüncü çeyrekte net kârlara damga vurdu. En yüksek kâr artışı havayolu, demir-çelik, petrokimya, telekom, teknolojiden geldi. Kurdaki yükseliş; son çeyrekte ihracatçı şirketleri olumlu, ithalatçı ve döviz borçlu şirketleri ise olumsuz etkileyecek.
28 Kasım -11 Aralık 2021 tarihli sayıdan.
Borsa İstanbul'da (BİST), 2021 üçüncü çeyrek bilanço dönemi tamamlandı. Üçüncü çeyrekte; artan emtia ve enerji fiyatlarıyla gözlenen arz kısıntıları küresel ölçekte yüksek enflasyonun geçiciliğinin sorgulanmasını beraberinde getirdi.
Tabloyu görmek için görsele tıklayın.
Yurtiçinde ise TL'deki değer kaybı süreciyle birlikte BİST'te yükselişlerin daha sınırlı kaldığı bir seyir yaşandı. Temmuz ayı başında 1.373 olan BİST-100, eylül sonunda 1.400'ü görebildi. Aynı dönemde dolar/TL ise 8,66'dan 8,90'a çıktı.Bu dönemde finans dışı şirketlerin bilançolarında salgından çıkış ve emtia fiyat artışları net kârlara damga vurdu. Demir-çelikteki büyüme ve kârlılık 2020 üçüncü çeyreğin oldukça üzerinde gerçekleşti. Geçen yılın düşük
baz etkisinin en yoğun yaşandığı havacılık ile petrokimya şirketleri de kârlılığa olumlu katkı yaptı.
NET KÂRDA YÜZDE 150 ARTIŞ
Finansalları etkileyen ana unsurlar böyleyken 2021 'in dokuz aylık bilanço sonuçlarını daha detaylı inceledik. Bu analizi yaparken finans şirketlerini, holdingleri, yatırım ortaklıklarını, GYO'ları dâhil etmediğimiz bir tablo hazırladık.
Satış geliri 150 milyon TL'nin altındaki şirketler ile esas faaliyet zararı ile net zarar açıklayan ve bu iki rasyosu 2,5 milyon TL'nin altındaki şirketleri çalışmaya almadık. Şirketleri bu üç kriterde yıllık değişimlerine göre sıraladık ve en iyi sonuçları elde eden 44 şirkete ulaştık. Say Yenilenebilir Enerji, Yükselen Çelik ve Petkim üç rasyoda da sıralamaya girdi.
Ziraat Yatırım Araştırma Uzmanı Gaye Aksongur Yavuz; bilanço döneminin sona erdiği 11 Kasım'a kadarki süreçte BİST-TÜM'de üçüncü çeyrek finansallarını açıklayan 370 şirket olduğu bilgisini veriyor.
Bu şirketlerin üçüncü çeyrek toplam ana ortaklık net dönem kârının yıllık bazda yüzde 149,9 artarak 69,2 milyar TL olduğunu söyleyen Aksongur Yavuz; bu çeyrekte yıllık olarak en yüksek kâr artışını havayolu ve demir-çelik şirketlerinin kaydettiğine dikkat çekiyor.
Büyük bankalar, holding, petrokimya ve telekomun da en yüksek kâr artışı gözlenen sektörler olduğunu aktaran Gaye Aksongur Yavuz; dayanıklı tüketim, savunma sanayii ve gıda şirketlerinin ise grup olarak toplam kâr artışına negatif etki ettiği notunu da düşüyor.
HANGİ ŞİRKETLER?
Tera Yatırım Araştırma Uzmanı Hüseyin Emre Tavacı; ciro ve kârlardaki artışta, birikmiş talep ve aşılamaya paralel artan ekonomik aktivitelerin etkili olduğu analizini yapıyor. Tavacı, kurdaki yükselişle net yabancı para pozisyonları artıda olan ve ihracat yoğun çalışma modeline sahip şirketlerin de öne çıktığını vurguluyor.
Bilişim, teknoloji ve GYO şirketlerinin net kâr marjlarıyla önde olduğunu gözlemleyen H. Emre Tavacı; bu üç sektörü turizmin ve sigortanın takip ettiğini belirtiyor. Tavacı; orman-kâğıt ve gıda sektörlerinin ise beklentilerin altında net kâr marjı elde ettiklerine değiniyor.
Ziraat Yatırım'dan Gaye Aksongur Yavuz; şirket bazında yıllık bazda kâr artışına en yüksek katkıyı THY'nin sağladığını söylüyor. 2020 üçüncü çeyrekte 946 milyon TL net zarar kaydeden THY, bu çeyrekte 6 milyar 291 milyon TL net kâr açıkladı.
TAV Havalimanları'nın zarardan kâra dönmesi ve Pegasus'un yıllık kârını arttırması da toplam kâr artışını destekledi. THY'nin ardından kâr artışına en yüksek katkıyı Erdemir ile Gözde Girişim'in yaptığını belirten Gaye Aksongur Yavuz; zarardan kâra geçen Gözde Girişim'in Penta Teknoloji'deki payına istinaden üçüncü çeyrekte çok yüksek değer artış geliri kaydettiğinin altını çiziyor.
İskenderun Demir Çelik'in kârını 396 milyon TL'den 3 milyar TL'ye yükselterek kârlılığa en olumlu etkiyi yapan şirketlerden olduğu bilgisini paylaşan Aksongur Yavuz; "Koç Holding ve Sabancı Holding ise 2020 üçüncü çeyreğe göre çok daha yüksek kâra ulaştı ve BİST-TÜM 'deki kâr artışını olumlu yönde destekledi" diyor.
SON ÇEYREKTE NE BEKLENİYOR?
Tera Yatırım'dan H. Emre Tavacı; son çeyrekte BİST-30 Endeksi'ndeki neredeyse tüm şirketlerin fiyat performanslarıyla öne çıkacağını öngörüyor. Tavacı; faiz indirim süreci ve kurdaki yükselişlerin ihracat yapan sanayi şirketlerini olumlu etkilemesini, ithalat yapan ve döviz borcu olan şirketlerin ise negatif ayrışmasını bekliyor.
Ahlatcı Yatırım Araştırma Uzman Yardımcısı Uğurcan Kaya; yüksek döviz pozisyonu olan ve satışlarını döviz cinsinden yapan şirketlerin son çeyrekte pozitif ayrışacağı görüşünde. Kaya; 1 Ekim'de 8,89 TL'den işleme başlayan dolar/TL'deki artışın sürmesi senaryosunda, finansal risklere karşı koruyucu işlemler yapmadığı durumda döviz cinsinden borçlu şirketlerin kârlılıklarının olumsuz etkilenmesini bekliyor.
"Sabancı Holding, T. Şişecam, Aselsan, İsdemir gibi net yabancı para varlığı yüksek şirketler dövizdeki değer artışından olumlu etkilenebilir" diyen Uğurcan Kaya; THY, Zorlu Enerji, Pegasus, Sasa Polyester gibi net yabancı para yükümlülüğü yüksek şirketlerin bilançolarında baskı yaşanabileceğini öngörüyor.
DÜŞÜK F/K ORANLARI
Üçüncü çeyrekte otomotiv sektörü sıkıntılara rağmen kârlılığını artırdı. Ahlatcı Yatırım'dan Uğurcan Kaya; otomotive ek olarak petrokimya ve demir-çelik sektörlerinin, talebin ve sanayi üretiminin canlı kaldığı sürece kârlılığını artırmaya devam edeceği kanaatinde.
Kaya, düşük F/K oranlarıyla işlem gören Petkim, Erdemir ve Kardemir'in öne çıkabileceğini tahmin ediyor. Uğurcan Kaya, "Enflasyondaki yükseliş ve faizlerdeki indirimle gayrimenkul şirketlerinin satışlarındaki artışa ve varlıklarının değerlenmesine bağlı olarak son çeyrek bilançolarında pozitif etki görülebilir" diye ekliyor.
EMRE ÇAYIRLI ALB YATIRIM ARAŞTIRMA MÜDÜRÜ "MARJLARDA YATAY VE NEGATİF SEYİR DEVAM EDEBİLİR"
"Üçüncü çeyrek bilançolarında; sanayi tarafında şirketler enflasyon etkisi ile beklentilerden yüksek hasılat geliri elde etti. Net kâr tarafı ise artan maliyet etkisinin neden olduğu marjlarda baskılanmanın yansımalarından kaynaklı olarak beklentilere paralel gerçekleşti.
Şirketlerde artan maliyetlerin etkisi ile brüt kâr marjları, 2021'in ikinci çeyreğinde görülen yüksek seviyelerden tarihsel ortalamalarına doğru geriledi.
Arz sıkıntısından kaynaklı olarak artan hammadde fiyatları ve döviz kurunun etkisinin yansımasıyla önümüzdeki çeyrekte de marjlarda yatay ve negatif seyir devam edebilir. Bu durum ise yılsonunda sanayi tarafında fiyatlamalarda etki oluşturabilir."