AYŞEGÜL SAKARYA PEHLİVAN
asakarya@ekonomist.com.tr
Taşımacılık ve lojistik, 258 milyar dolara ulaşan büyüklüğüyle Türkiye’nin lokomotif sektörlerinden biri. Lojistik her ne kadar erkek egemen bir sektör olarak anılsa da son yıllarda kadın yöneticilerin sayısında ciddi bir artış var.
Beykoz Lojistik Meslek Yüksekokulu, Lojistik Uygulamaları ve Araştırma Merkezi’nin 2014 yılında yaptığı bir araştırmaya göre, lojistik işletmelerinin yüzde 18’inin genel müdürlüğünü kadınlar yapıyor. Ayrıca işletmelerin yüzde 37’sinin genel müdür yardımcıları kadınlardan oluşurken, yüzde 47’sinin ise yönetim kurulunda en az bir kadın üyesi bulunuyor. Bir kısmı aile işi olduğu için lojistik sektörüne giren bir kısmı ise kendi şirketini kuran bu kadın yöneticiler milyon dolarlık ciroları yönetiyor.
AİLE ŞİRKETİNE GİRDİ
Sektörde farklılık yaratan kadın yöneticilerden biri Damla Alışan. Aile mesleği olduğu için lojistik sektörüne giren Alışan, 1993 yılında İstanbul Üniversitesi İngilizce İşletme Fakültesi’nden mezun oldu. Profesyonel hayatı öğrenmek için 1993-1996 yılları arasında bir reklam ajansının pazarlama bölümünde çalıştı. 1996’da ise aile şirketinde çalışmaya başladı.
Alışan Lojistik’te ilk olarak pazarlama ve satış departmanında görev aldı. Ardından operasyon bölümüne geçti. Şirketin tüm departmanlarında görev yaptı. Bugün yönetim kurulu başkan yardımcısı olan Damla Alışan, 335 milyon TL’lik bir ciroyu yönetiyor.
Damla Alışan, kendi tercihiyle aile şirketinde ve lojistik sektöründe çalışmak istediğini söylüyor. Alışan, “Lojistik sektörü, iş dünyasındaki en dinamik sektörlerden biri. Lojistik sektörünün belirli kuralları olsa da yaşayan, canlı bir sektör olduğunu düşünüyorum. Bu durum da ciddi takip, koordinasyon ve organizasyon gerektiriyor. Bu noktada kadın yöneticiler ön plana çıkıyor” diyor.
Damla Alışan, erkek egemen bir sektörde kadın bir yönetici olarak zorluk yaşamadığını söylüyor. Kadınların güçlü önsezileri, sorumluluk duyguları, kolay iletişim kurmaları ve sabırlarıyla iş dünyasında avantaj sağladıklarını belirtiyor.
BABASININ İŞİNİ DEVRALDI
Evrim Aras, Aras Kargo’nun CEO’su olarak görev yapıyor. Şirkette çeşitli pozisyonlarda çalışırken 2007 yılında babası Celal Aras’ın vefatı üzerine henüz 28 yaşındayken şirketin başına geçti. Bu dönemde pek çok sorunla karşılaştı.
Şirketin başına geçtiği dönemde mali olarak birtakım sıkıntılar yaşadıklarını söyleyen Aras, “Bir de bunun üzerine çeşitli çevrelerden kadın olarak bu yükü kaldıramayacağım düşüncesi omuzlarıma yüklenmişti. Bu bakış açısını yıkmak için yılmadım. Hatta kadın bakış açımı avantaja çevirdim” diyor.
Bugün 750 milyon TL’lik bir ciroyu yöneten Evrim Aras, 2015 yılında şirketini yüzde 15 büyütmeyi başardı. Aras Kargo’yu 100 yıllık bir şirket yapmayı hedeflediklerini belirten Aras, 2016’da müşteriye ve operasyonel mükemmelliğe odaklanan projeler hayata geçireceklerini söylüyor.
TOBB Kadın Girişimcilik Kurulu Başkanı ve KAGİDER Yönetim Kurulu üyesi olan Aras, bu misyonun getirdiği sorumlulukla Aras Kargo bünyesinde kadın çalışan sayısını ve kadın girişimciliğini artırmaya yönelik uygulamalarla sektördeki erkek egemen bakış açısını değiştirmeyi hedefliyor. Bu nedenle Birleşmiş Milletler Kadınların Güçlenmesi Prensipleri’ni imzaladıklarını belirten Aras, bu doğrultuda 2014'te yüzde 16 olan kadın çalışan sayısını yüzde 20’ye çıkaracaklarını söylüyor.
AİLEDEN LOJİSTİKÇİ
Köprü, metro, havalimanı ve altyapı çalışmalarının lojistiğini yapan Transtaş’ın icra kurulu başkanı Berna Akyıldız, 31 yıldır aile şirketinde aktif olarak çalışıyor. İşletme okuduktan sonra yüksek lisans için yurtdışına gitmeyi planlayan Akyıldız, işe ısınınca şirkette kalma kararı aldı.
Berna Akyıldız, işletme okuduğu ve aile mesleği olduğu için sektörün içinde doğmuş gibi hissederek işe başladığını söylüyor. Akyıldız, şöyle konuşuyor: “Ancak o tarihlerde sektörde kadın girişimci ve üst düzey yönetici sayısı pek azdı. Gelişen Türkiye ile birlikte sektördeki kadın sayısı hızla arttı. Ancak yeterli olduğunu söyleyemeyiz.”
Berna Akyıldız, lojistik sektörünün erkeksi bir algı bıraksa da detaycılık, duyarlılık, dayanıklılık, takipçilik ve aynı anda birden fazla işi yapabilmek ihtiyaçlarından dolayı kadınların doğasına daha uygun olduğunu belirtiyor.
Berna Akyıldız, 2015 yılında yüzde 48 büyüyen Transtas’ı 2016’da yüzde 40 büyütmeyi hedeflediklerini belirtiyor. Önümüzdeki dönemde yurtdışında yeni ofisler kurmaya odaklanan şirket, 2016’da Afrika ve Ortadoğu’da iki ofis daha açmayı planlıyor.
PROFESYONEL OLARAK BAŞLADI
ATC Grup Genel Müdürü Ayşem Ulusoy, lojistik sektöründe profesyonel olarak işe başladı. 1995 yılında Bilkent Üniversitesi İngiliz Dili ve Edebiyatı bölümünden mezun oldu ve fakültenin kariyer yönlendirme programlarında lojistik mesleğiyle tanıştı.
Çeşitli firmalarda yöneticilik yaptıktan sonra 2005 yılında eşinin kurduğu ATC Grup’a geçen Ayşem Ulusoy, “Aile şirketinde kadın olmanın avantajlarını kullanarak şirketin tekrar yapılanması ve pazarlama konularında aktif görev üstlendim” diyor.
Kadınların doğası gereği organizasyon, plan yapma, sonuç odaklı çalışma ve takip konusunda daha kabiliyetli olduklarını söyleyen Ulusoy, bu özelliklerin iş hayatında avantaj olduğunu düşünüyor. Lojistik sektörünün sadece Türkiye’de değil tüm dünyada erkek ağırlıklı bir sektör olduğuna dikkat çeken Ulusoy, sözlerine şu şekilde devam ediyor: “Özellikle üst düzey yöneticiler içinde kadın sayısı ciddi anlamda az.
Son araştırmalara göre Türkiye de lojistik işletmelerde genel müdür olarak çalışan kadınların oranının yüzde 18 olduğunu düşünürsek, erkek hegemonyasının günümüzde de devam ettiğini söyleyebiliriz. Türkiye’de lojistik üniversitelerinden mezun kadınların sayısı arttıkça bu farkın kapanacağını düşünüyorum.”Ayşem Ulusoy, 2015’te yüzde 20 büyüyen ATC Grup için 2016’da araç yatırımı düşündüklerini vurguluyor.
ARKAS’I BABASIYLA YÖNETİYOR
Diane Arcas da lojistik işine aile mesleği olduğu için giren yöneticilerden biri. Babası Lucien Arkas ile birlikte 300 milyon dolarlık bir ciroyu yöneten Diane Arcas, 15 yaşında stajlarla işin içine girdi. Boğaziçi Üniversitesi’nde Siyaset Bilimi ve Uluslararası Îliş-kiler okudu ve üniversite biter bitmez Arkas’ta çalışmaya başladı.
Arkas’ta acenteliğin bütün bölümlerinde çalıştı. Ardından pazarlamaya geçti ve ithalat/ihracat müdürlüğü yaptı. Bugün Arkas Holding Yönetim Kurulu Başkan Yardımcısı, Lojistik Grubu Başkanı olarak görev yapıyor.
Diane Arcas, şunları söylüyor: “Îş hayatında kadınlar daha zor bir yerlere geliyorlar. Çünkü sosyal dünyadaki ön yargılar ve kısıtlar iş dünyasında da görülüyor. Toplumsal bakış açısı olarak erkeklerin lider, güçlü ve sonuç odaklı olması, kadının ise yumuşak ve uzlaşmacı olması beklentisi var.
Bilinçaltımızdaki bu bakış açısının farkına vardığımızda esasında yanlış kriterlerle değerlendirdiğimiz birçok kadına başarının yolunu açabiliriz. Lucien Arkas kadınlara eşit fırsat tanımaya çalışan bir patron ve bir baba olarak da bana her zaman destek olmuştur. Başarı ve sonuç odaklıdır.”
2015’i yüzde 10’luk büyümeyle kapattıklarını söyleyen Diane Arcas, 2016’da demiryolu ve yurtdışı yatırımlarına odaklanacaklarını belirtiyor.
EŞİYLE ŞİRKET KURDU
Sertrans Logistics CEO’su Nilgün Keleş, 26 yıl önce eşiyle birlikte kurduğu şirketini yönetiyor. Marmara Üniversitesi Yabancı Diller Fakültesi mezunu olan Keleş, çeşitli uluslararası şirketlerde ve lojistik firmalarında çalıştıktan sonra eşi Hakan Keleş ile birlikte Sertrans Logistics’i kurdu. Keleş, 90 milyon Euro’luk bir ciroyu yönetiyor.
Kadınların gelişmiş sağduyuları sayesinde iş yaşamında yönetsel kademelerde daha başarılı olduklarını gözlediğini söyleyen Nilgün Keleş, kendi şirketinde terfi konularında önceliği kadın çalışanlardan yana kullanıyor.
Keleş, Sertrans Logistics olarak, kadının ekonomik hayata katılımını ve iş yaşamına katkısını destekleyen, iş yaşamında cinsiyet ayrımcılığını ortadan kaldıran, işte eşitlik ilkesiyle kadınlara da kariyer fırsatı tanıyan bir şirket olduklarını belirtiyor. Şirkette kadın-erkek çalışan oranında yüzde 50-50 eşitliği sağladıklarını da söylüyor.
Nilgün Keleş’in yönetimindeki Sertrans 2016’da da büyümesine devam edecek. E-lojistik konusuna odaklanacaklarını belirten Keleş, “ProjeTrans hizmetimizle de, özellikle Türki Cumhuriyetler’e, Karadeniz ve Hazar’a kıyısı olan ülkelere proje taşımacılığı konusunda yeni ürünler geliştirme hedeflerimiz bulunuyor” diyor.
24 YILDIR SEKTÖRDE
Transorient Uluslararası Taşımacı-lık’ın yönetici ortağı Nil Tunaşar, 24 yıldır lojistik sektöründe çalışıyor. Hacettepe Üniversitesi Îngiliz Dili ve Edebiyatı bölümünde okuduktan sonra Ford Motor Company Türkiye’de genel müdür koordinatörü olarak iş hayatın atılan Tunaşar, lojistik sektörüne 1987 yılında girdi.
1991 yılında ise Transorient Uluslararası Taşımacılık’ı kurdu. Bugün 12 milyon Euro’luk bir ciroyu yöneten Tunaşar, dinamik bir sektör olduğu için lojistiği tercih ettiğini söylüyor. 2015’te şirketi yüzde 22 büyütmeyi başaran Tunaşar, 2016’da yüzde 25’lik büyüme hedeflivor.
KADIN YÖNETİCİLERİN HEDEFLERİ BÜYÜK
Ayşem Ulusoy: ATC Grup'un j kurucusu. Şirketin 10 milyon Euro'luk j cirosu var. 2016'dayeniaraç j yatırımına hazırlanıyor.
Berna Akyıldız: Transtaş İcra Kurulu ı Başkanı. 2015 yılında yüzde 48 1 büyüyen Transtaş'ı 2016'da yüzde 1 40 büyütmeyi hedefliyor.
Damla Alışan: Baba şirketinde j yükseldi. Alışan Grup'un 335 milyon ! TL'lik şirketini her yıl yüzde 20 büyütüyor.
Diane Arcas: Aile şirketinin üst yöneticisi. 300 milyon dolarlık Arkas'ı babası LucienArkas ile birlikte yönetiyor.
Evrim Aras: Babasının mirasını j devraldı. 750 milyon TL cirosu olan j Aras Kargo'yu2015'te yüzde 15 büyüttü.
Nil Tunaşar: Transorient 1 Uluslararası Taşımacılık'ın yönetici j ortağı. 12 milyon Euro ciroya ulaşan j şirketini 2016'da yüzde 25 büyütmeyi hedefliyor.
Nilgün Keleş: Sertrans Logistics'i 1 eşi ile birlikte kurdu. 90 milyon 1 Euro'luk ciroya sahip şirket ile e-