LEVENT GÖKMEN DEMİRCİLER
lgokmen@ekonomist.com.tr
Balkanların gelişme potansiyeline sahip ülkelerinden biri olan Sırbistan, Türk yatırımcıların merceği altına girdi. Sırbistan, Türk yatırımcı için ülkemizin 1990'lı yıllardaki gelişim sürecine benzerlik göstermesi bakımından cazip bir ülke olarak görülüyor.
Tabloyu görmek için görsele tıklayın.
Parfümeriden giyime kadar hemen her alanda bakir olan bu ülkede yatırım yapmak isteyenlere yönelik fırsatlar bulunduğu ifade ediliyor. Üstelik yapı stokunun çok eski olduğu ve gelişime açık bu ülkede inşaat sektörü için de fırsatlar bulunduğu belirtiliyor.
Eski Yugoslavya'nın başkenti olan Belgrad aynı zamanda tüm Balkanlar için halen bir çekim merkezi ve bölgesindeki diğer ülkelere mal ve hizmetlerin kolay ulaştırılabilmesini sağlıyor.
MÜTEAHHİTLER DE İLGİ GÖSTERİYOR
Halkbank, Simit Sarayı, Loris gibi Türk şirketlerinin yatırım yaptığı ülkede başkent Belgrad öne çıkıyor. Nitelikli konuta olan ihtiyaç doğrultusunda Türk müteahhitler de rotalarını Belgrad'a çevirdiler.
Setup İnşaat, Belgrad'da 155 milyon Euro yatırımla Sky Garden adıyla 754 konut, 31 ticari birimden oluşan ilk Türk imzalı projeyi yapacak. 10 katlı 3 bloktan oluşan projenin haziran ayında Sırbistan'da satışa sunulması hedeflenirken konutların fiyatı 75 bin Euro'dan başlayacak.
Türkiye'nin Belgrad Büyükelçisi Tanju Bilgiç, Türklerin Belgrad'da 100 milyon dolar civarında yatırımı olduğunu söylüyor. Yatırımcıları teşvik eden Sırbistan'ın Türkler açısından bir cazibe merkezi haline geldiğini belirten Bilgiç, şunları söylüyor: "Burada 15 bin Sırp'a iş veriyoruz.
Henüz inşaata başlamamış 4-5 Türk şirketi var. Tekstilde 10'a yakın büyük şirket bulunuyor. Yakında bin kişiye istihdam sağlayacak bir fabrika açılacak. Sırbistan ve Türkiye imajı karşılıklı olarak olumluya dönüştürülüyor."
İŞÇİ VE MALZEME TÜRKİYE'DEN
Setup Yatırım Eş Başkanı Umut Ekşi, inşaat malzemelerinin çoğunu Türkiye'den temin edeceklerini, işçileri de Türkiye'den Sırbistan'a götüreceklerini söylüyor. Ekşi, "Yurtdı-şında gerçekleştireceğimiz bu proje ile hem ülkemizin ekonomisine hem de istihdamına katkı sağlayacağız.
Sky Garden projesini inşa ederken yatırım tutarının 100 milyon Euro'sunu ihracata ayıracağız" diyor. Umut Ekşi, Gianfranco Ferre L.L.C markasının ilk gayrimenkul projesini de hayata geçirdiklerine işaret ediyor. Ekşi, Ferre Rezi-dans'ın Ferre tasarımcılarınca tasarlanacağını, özel seramik, duvar kağıdı gibi ürünler üretileceğini, rezidans dairelerinin m2 fiyatının da 3 bin 500 Euro'dan başlayacağını vurguluyor.
Setup Yatırım Eş Başkanı Gökhan Tosun da şirketin bu yıl 480 milyon dolarlık yatırım potansiyeli olduğunu, yatırımlara yurtiçi ve yurtdışında devam edeceklerini söylüyor.
Dört yıldan bu yana Sırbistan'a kapı kolu, menteşe gibi pwc aksesuarları ihraç eden PM Group'un sahibi Erdem Tuncer, Sırbistan'ın hızlı gelişen bakir bir pazar olduğunu ifade ediyor. Tuncer, bu pazar üzerinden Romanya, Macaristan ve İtalya'ya da satış yaptıklarını vurguluyor.
UMUT EKŞİ SETUP YATIRIM EŞ BAŞKANI“FERRE MARKASIYLA YENİ PROJELER ÜRETEBİLİRİZ"
"Gianfranco Ferre L.L.C markasının ilk gayrimenkul projesini Belgrad'ta hayata geçiriyoruz. Projemizdeki bloklardan biri Ferre imzalı olacak.
Ferre Rezidans, Ferre'nin tasarımcıları tarafından tasarlanacak. Şirket Avrupa'nın başka kentlerindeki arsalarında da birlikte proje üretmemizi istiyor. Bu projenin ardından başka ülkelerde de birlikte çalışabiliriz."
YATIRIM YASASI VAR
Sırbistan hükümeti, kamu kurumlarının özelleştirilmesi için ciddi çaba sarf ediyor ve yabancı girişimcileri bu konuda teşvik ediyor. Bu anlamda 200'e yakın şirket yabancı yatırımcılara satılmış durumda. Yatırım ve İhracatı Geliştirme Ajansı (SIEPA) yabancı girişimcileri yatırım fırsatları konusunda bilgilendiriyor.
BeeOAnt Danışmanlık şirketiyle Sırbistan'a yatırım yapmak isteyen yatırımcılara danışmanlık hizmeti veren Onur Ekmen, Sırbistan'ın 2002 yılında Yabancı Yatırım Yasası'nı çıkardığını söylüyor.
Ekmen, böylece ülkede yatırım yapmak isteyen yabancı şirketlere veya girişimcilere cazip ekonomik, yasal ve siyasi bir ortam yarattığını vurguluyor. Ülkedeki yabancı şirketlerin yerel firmalar ile eşit ölçüde hak ve yükümlülüklerden yararlandığına dikkat çeken Ekmen, "Avrupa Birliği (AB) yasalarına uyum sürecindeki ülkenin 2025 yılında AB üyesi olması bekleniyor. Bu da yatırımcılar için cazibesini artırıyor" diyor.
NEDEN SIRBİSTAN?
Sırbistan'da üretilen ürünler Doğu ve Orta Avrupa ülkelerine kolayca ihraç edilebiliyor. Avrupa Birliği, ABD, Güneydoğu Avrupa ve Rusya'yı da kapsayan yaklaşık 1 milyarlık nüfusa sahip geniş bir pazara gümrüksüz ihracat yapılabilmesi de bu ülkeyi cazip hale getiriyor.
Orta ve Doğu Avrupa ülkelerine göre işletme maliyetleri çok daha düşük olurken, 10 yıllık gelir vergisi muafiyeti ve çalışanlar için sosyal güvenlik primleri muafiyetleri gibi teşvikler de Sırbistan devletinin yatırımcıya sunduğu avantajlar arasında yer alıyor.
Yatırım kararı vermede önemli olan yabancı yatırımları garanti altına alan hukuksal ve yasal düzenlemeler sayesinde Sırbistan son 10 yılda 22 milyar doların üzerinde yabancı yatırım çekmiş durumda. Total, Fiat, Microsoft, Telenor, Coca-Cola, Gazprom, Michelin, China Bank, Reiffeisen ve Intesa Bank bu ülkeye yatırım yapan şirketler arasında bulunuyor.
ARZU EKMEN BEEOANT DANIŞMANLIK KURUCU ORTAĞI“CAZİP TEŞVİKLER VERİYOR”
"Sırbistan'da yatırım yapmak isteyenler için yapılan yatırım miktarına, yaratılan istihdama göre vergi muafiyetleri, maaş desteği teşvikleri veriliyor.
Yerel belediyeler de fabrika ve üretim alanları için ücretsiz arsa tahsis edebiliyorlar. İki yıl önce yerel bir bankayı satın alan Halkbank, Türk yatırımcılar için en büyük dayanak.
AB'ye komşu ama yakında AB içinde yer alacak bir ülke olarak da öne çıkıyor."