LEVENT GÖKMEN DEMİRCİLER
lgokmen@ekonomist.com.tr
Turizm sektörü krizli yıları geride bırakıp yeniden yükseliş dönemine geçti. Rus pazarından Avrupa pazarına kadar hedef pazarlardan çok sayıda turist bekleyen sektörde bu yıl dolulukların yüksek sezonda yüzde 100'lere ulaşacağı öngörülüyor.
Turizmde işlerin toparlanmaya başlamasıyla birlikte kriz döneminde elemanlarını çıkarmak zorunda kalan kıyı otellerinden şehir otellerine kadar tüm tesisler yeniden eleman arayışına girmiş durumda.
Krizde 500 binin üzerinde eleman çıkarmak zorunda kalan turizmciler, son iki yıldır kadrolarını yeniden doldurmaya başladı. Bu yıl dolulukların yüzde 100'lere ulaşacak olmasına dair alınan sinyallerle birlikte, İnsan Kaynakları Yöneticileri Derneği'nin (İNKAY) verilerine göre, sektöre 50 bin yeni çalışan aranıyor.
Ağırlıklı kıyı otellerinin eleman arayışı hızlanırken, 15 bin 500 garson, 15 bin çeşitli kademelerde aşçı, 10 bin komi, 3 bin 500 ön büro çalışanı, 6 bin kat görevlisine ihtiyaç duyuluyor. Turizm sektöründe yaklaşık 1,5 milyon kişi çalışırken bu sayı 2016 yılında 1 milyona kadar gerilemiş, 2017 ve 2018 yıllarında ise bu kaybın yarısı telafi edilmişti.
Turizmde sezonun kısa olması nedeniyle yıl boyunca düzenli bir iş bulamayan turizm çalışanları başka sektörlere geçiyor. Bu da sektörün nitelikli işgücünün erimesine neden oluyor.
KALİFİYE ELEMAN LAZIM
İNKAY Başkanı Okay Çıkan, turizm sek-törünün en büyük sorununun kalifiye eleman bulmak olduğunu ve sektöre hizmet verecek 50 bin yeni eleman arandığını söylüyor. Çıkan, mevsimsel işçi statüsünde sayılan turizm çalışanlarının başka sektörlere kaydığına dikkat çekiyor.
Geçen yıl 30 bin yabancının Türkiye'ye turizm sektöründe çalışmak için geldiğini ve bu yıl yine Kırgızistan'dan Ukrayna'ya birçok ülkeden yabancı çalışan getirileceğini de ifade ediyor.
Okay Çıkan, ilk defa Turizm Bakanlığı ile Milli Eğitim Bakanlığı'nın birlikte hareket ederek meslekle ilgili liselerde İngilizce derslerinin artırılıp öğrencilerin otellerde staj yapmasına ilişkin proje geliştirdiğine dikkat çekiyor. Çıkan, bu çalışmanın üç yıl sonra sektöre katkısı olabileceğini de vurguluyor.
Turizm sektöründe otellerin yabancı çalışan oranlarının özellikle kıyı otellerinin bir kısmında yüzde 15'ler seviyesine çıktığına dikkat çekiliyor. Yabancı çalışan oranının daha da artmasının önüne geçilmesinin ve Türk çalışanların turizm sektörüne ilgisini artırmanın yolunun turizmin 12 aya yayılıp çalışanların iş güvencesine kavuşmasından geçtiğine işaret ediliyor. Böylece sektörün istihdam sorununun da çözülebileceğine vurgu yapılıyor.
LİSELİLER MERCEK ALTINDA
Turizm sektörüne yönelik meslek liseleri bulunmasına karşın sektörde dönemsel işten çıkarmalar nedeniyle yaşanan istikrarsızlık gençlerin başka alanlara yönelmelerine neden oluyor. Türkiye Otelciler Birliği (TÜROB) sektörün eleman sorununa çare bulabilmek için yarışmalar düzenleyerek meslek liselileri sektöre çekme çalışmaları yapıyor.
TÜROB Başkanı Timur Bayındır, İstanbul'daki 12 turizm meslek lisesi arasında düzenledikleri gastronomi yarışmasında dereceye giren öğrencilere otellerde staj olanağı yaratarak onları sektörü kazandıracaklarını söylüyor. Bayındır, meslek liselerinde kat hizmetleri, ön büro, mutfak gibi bölümlerdeki çocukları aktif hale getirip mesleğe kazandırma çalışmaları yapacaklarını da vurguluyor.
Turizmde orta ve alt kademe elemana yoğun ihtiyaç olduğuna dikkat çeken Bayındır, "Meslek liselerinden çıkan tüm talebelere talibiz. Onları sektörümüze kazandırıp otellerimizde çeşitli kademelerde çalıştırmayı planlıyoruz" diye konuşuyor.
HEDEF BÜYÜDÜ
2018 yılında ülkemize 46 milyon turist gelirken bu yıl bu rakamın 50 milyonu bulması hedefleniyor. Turist sayısındaki artışla birlikte kriz döneminde başka sektörlere kaptırılan çalışanların yeniden turizm sektörüne dönmek istememeleri ise eleman bulma sorununu gündeme getiriyor.
Cornelia Diamond Golf Resort Spa Otel Genel Müdürü Zafer Alkaya, sektörün en önemli sorunlarından birinin eleman bulma sorunu olduğunu, niteliksiz eleman bulmakta bile zorlandıklarını vurguluyor. Garson, kat görevlisi,komi gibi çalışanları bulmakta zorlandıklarına dikkat çeken Alkaya, sektörün Türki Cumhuriyetler ve hatta Nepal'den personel ithal eder hale geldiğini, bu çalışanlara da eğitim vermek gerektiğini söylüyor.
Alkaya, turizmde iyi bir yerlere gelebilmenin ve nitelikli turist çekebilmenin iyi bir hizmet vermekle mümkün olduğuna dikkat çekiyor. Bunun da kalifiye işgücüyle mümkün olabileceğini söylüyor. Türk misafirperverliği imajının korunması için de bu konuya önem verilmesi gerektiği konusunda uyarıda bulunuyor.
KALİTEYE YANSIYOR
Turizmde istihdam edilen çalışanların nitelikli olması tesislerin kaliteli hizmet vermesine de yansıyor. Corendon Turizm Grubu Yönetim Kurulu Başkanı Yıldıray Karaer, istihdamda niteliğin artırılmasının turizmde fiyatların artırılması için önemli bir unsur olduğuna dikkat çekiyor.
Karaer, geçici istihdamla sürdürülebilir ve kaliteli hizmet vermenin mümkün olmadığını söylüyor. Yıldıray Karaer, sektörde sezonsallığı ortadan kaldırmak için aralık-ocak döneminde devletin istihdam üzerindeki yükü kaldırmak, prim almamak gibi destekler sağlayabileceğini belirtiyor. Karaer, sektörün desteklenmesi halinde turizmcilerin kendi elemanlarını yetiştirip kadrolarını 12 ay koruyabileceklerini de vurguluyor.
TİMUR BAYINDIRTÜRKİYE OTELCİLER BİRLİĞİ (TÜROB) BAŞKANI
"İŞSİZLİK SORUNUNA TURİZM MERHEM OLACAK"
"Ülkemizin en büyük sorunu istihdam ve turizm sektörü olarak bunun büyük bir kısmını kapatmayı hedefliyoruz. İşsizlik sorununa turizm sektörü merhem olacaktır.
Sektörümüzde 1 milyonun üzerinde kişi istihdam ediliyor. Turizmdeki toparlanmayla birlikte garsonundan kat görevlisine binlerce kişiyi istihdam etmeyi planlıyoruz. Özelikle meslek liselerinin yetişmiş işgücünü değerlendireceğiz."