LEVENT GÖKMEN DEMİRCİLER
lgokmen@ekonomist.com.tr
Türk turizmi, birkaç yıl önce Rusya ile yaşanan uçak düşürme krizi, bölgedeki savaş ortamı ve siyasi gerginliklerin etkisiyle zorlu bir dönem geçirmiş ve oda fiyatları ile doluluk oranları dip yapmıştı. Neyse ki 2017 yılında turizmde toparlanma başladı ve bu toparlanma 2018'de de devam etti. Bu toparlanma sürecinin bu yıl da devam etmesi bekleniyor.
Ancak turizmde oda fiyatları turist sayısı ve doluluk artışı kadar hızlı yükselmedi. Turizmciler şimdi fiyatları da arttırmak için çaba harcıyor. Antalya Belek'te kurulu Calista Luxury Resort'ün genel müdürü Ali Kızıldağ, "Dolululk arttı, talep artıyor. Fiyatlar bir miktar yükseliyor. Ama arzu edildiği gibi değil" diyor.
RAKAMLAR NE DİYOR?
Türkiye genelinde turizmin zirve yılı olan 2012'de yüzde 64,7 olan ortalama doluluk oranı 2016'da yüzde 51'e inerken, 2012'de 115,6 Euro olan ortalama oda fiyatları ise 2016'da 76.2 Euro'ya kadar gerilemişti.
2012'de 74,8 Euro olan odabaşı gelir 2016'da 38,9 Euro'ya kadar düşmüştü.
Toparlanmanın görüldüğü 2018 yılının Ocak-Kasım döneminde ise ortalama oda fiyatları 70,8 Euro'ya, oda başı ortalama gelir 47.2 Euro'ya, ortalama doluluk oranı da yüzde 66,7'ye yükseldi.
Türkiye'nin dünyaya açılan yüzü olan İstanbul'da da benzer bir tablo gözleniyor. İstanbul'da 2012'de yüzde 72,4 olan ortalama doluluk oranı 2016'da yüzde 49,6'ya gerilerken, 2012'de 152,9 Euro olan ortalama oda fiyatları ise 2016'da 88,7 Euro'ya inmişti. 2012'de 110,8 Euro olan odabaşı gelir de 2016'da 44 Euro'ya düşmüştü.
Toparlanmanın görüldüğü 2018 yılının Ocak-Kasım döneminde ise ortalama oda fiyatları 82,8 Euro'ya, oda başı ortalama gelir 59,2 Euro'ya, ortalama doluluk oranı da yüzde 71,5'e yükseldi.
BEKLENTİLER YÜKSEKTürkiye Otelciler Birliği (TÜROB) Başkanı Timur Bayındır, zorlu yılları geride bırakan turizm sektörünün 2019'da çift haneli büyümesini beklediklerini söylüyor.
Bayındır, ana pazar olan Avrupa pazarlarından gelen işaretlerin iyi olduğunu ifade ediyor. Timur Bayındır, "Türkiye turizmde büyük oyuncu olarak yeniden sahaya indi.
Turizmde uluslararası arenada pazarlık gücümüzü de yeniden kazanmaya başladık" diye konuşuyor.
Ancak turizmde fiyatlar turist sayısı ve doluluk artışı kadar hızlı yükselmedi. Fiyat artışının Avrupa ve Kuzey Amerika pazarlarından daha fazla ziyaretçi alınmasıyla gerçekleşebileceğine dikkat çekiliyor.
İstanbul'un kongre ve toplantı segmentinde tekrar dünyanın önemli destinasyonlarından biri haline gelmesiyle fiyatlar yükselebilecek. Fiyatlarda 2013-2014 seviyelerine dönmek için birkaç yıl daha beklemek gerektiğine işaret eden Timur Bayındır, şunları söylüyor: "Fiyat ve gelir artışının sürmesini bekliyoruz.
Avrupa ülkelerinden geri dönüşün başlaması sevindirici. Mutlaka ve mutlaka kişi başı harcamayı, dolayısıyla gelirleri artırıcı uygulamaları devreye sokmak zorundayız. Turist sayısındaki artıştan daha çok fiyatları yükseltmeye odaklanmak lazım"
İYİ PAZARLANMALI
Mövenpick Hotel İstanbul Genel Müdürü Bozkurt Atabek, İstanbul otellerindeki doluluk artışının oldukça iyi bir seviyede olduğunu, bu yıl büyümenin bir miktar daha ivme kazanmasını beklediklerini söylüyor.
Atabek, dolulukların beklenen seviyelere çıktığını ve bundan sonra oda fiyatlarını yükseltmek için çalışacaklarını ifade ediyor. Bozkurt Atabek, "Mart ayı itibarıyla oda fiyatları daha da yükselecektir.
En yüksek artışı 2020'de cruise'ların geri gelmesi durumunda yaşayacağımızı düşünüyoruz. İstanbul'da düzenlenen uluslararası kongre sayısı 2015 yılındaki kongre sayısına yaklaştığı takdirde fiyatlarda ciddi artış olacaktır" diyor.
Turizmde fiyatların yükselmesi tüm sektörün ortak arzusu ancak bunu yapmak için uzun vadeli ve etkili pazarlama ve satış politikaları uygulamak gerekiyor. Bu süreçte oteller kendi tekniklerini uyguluyor.
Hilton Worldwide Türkiye Bölge Müdürü Armin Zerunyan, bir destinas-yonun değerini artırmak için bütün paydaşların ortak bir yaklaşım içinde çalışması gerektiğini belirtiyor. Zerunyan, sadece talep ve doluluk oranlarını arttırarak fiyatların istenilen seviyelere gelemeyeceğini, doğru tanıtım stratejileri ve kaliteli hizmet ile fiyat artışının desteklenebileceğim vurguluyor.
PROFİL DEĞİŞİKLİĞİ
Armin Zerunyan, 2018'de konaklama gelirlerinin Euro bazında yüzde 25 artmasının sektörde moralleri artırdığını söylüyor. 2018 yılında gerçekleşen doluluk oranlarını oldukça sevindirici bulduklarını belirten Zerunyan, gelen turist profilini ise şöyle analiz ediyor: "2015 öncesi döneme göre daha farklı bir tablo var.
Artık İstanbul'da büyük ölçüde Körfez Ülkeleri'nden, İran'dan, diğer Ortadoğu ülkelerinden ve artan ölçüde Asya ülkelerinden gelen ziyaretçiler konaklıyor. Avrupa ve Amerika'dan gelen ziyaretçi sayıları 2015 öncesi yıllara göre daha düşük ama geçtiğimiz iki yıla oranla bu pazarlardan da olumlu sinyaller aldığımızı ifade edebiliriz."
Sektör yetkilileri, turizm pazarlarının çeşitlendirilmesi, turizmin 12 aya yayılması, nitelikli turist profili ve gelir grubuna hitap eden kongre, kültür, gastronomi, sağlık, alışveriş ve termal turizm gibi alanlarda çalışma ve teşvik uygulamaları yapılması halinde gelirin de artırılabileceğine dikkat çekiyor.