Dünyanın en çok turist alan sekizinci ülkesi olan Türkiye, turizm gelirinde 10'uncu sırada bulunuyor. 2023 hedefi 50 milyon turistten 70 milyon turiste güncellenen Türkiye, turizm gelirini artırmak istiyor. Bunun için ise nicelik yerine niteliğe odaklanılacak.
LEVENT GÖKMEN DEMİRCİLER
lgokmen@ekonomist.com.tr
Turizm, dünyada her geçen yıl büyüme trendinde olan bir sektör. Akdeniz Çanağı'nın hızlı gelişen ülkelerinden biri olan Türkiye'de de turist sayısı genelde artıyor. Ancak terör olayları ve Rusya ile uçak krizi gibi nedenlerle 2015 ve 2016 yıllarında gerileme yaşanmıştı.
O dönemde turist başına düşen gelirde de ciddi bir gerileme olmuştu. Kriz döneminde gevşeyen otel fiyatlarının toparlanması için sektör tanıtımdan turizm çeşitliliğinin artırılmasına kadar çeşitli çalışmalar yapıyor. Ancak düşen fiyatların eski seviyelerine taşınması sanıldığı kadar kolay olmuyor.
Ekonomist Dergisi olarak Dünya Turizm Örgütü (UNWTO) verilerinden yola çıkarak dünyanın en çok turist alan ilk 10 ülkesinin turizm gelirindeki sıralamasını mercek altına aldık.
İSPANYA LİDER
UNWTO'nun 2017 yılı verilerine göre, dünyanın en yüksek turizm geliri elde eden ülkeleri sıralamasında 81,9 milyon turist ve 68 milyar dolar turizm geliri ile İspanya birinci sırada yer alıyor. İkinci sırada ise 76,9 milyon turist ve 68 milyar dolar turizm geliriyle ABD bulunuyor.
86,9 milyon turist sayısı ve 60,7 milyar dolar turizm geliriyle Fransa üçüncü sıra İtalya, Birleşik Krallık, Almanya, Meksika ve Türkiye izliyor.
2017 yılında 37,6 milyon turist ile 22,5 milyar dolar turizm geliri elde eden Türkiye, dünyanın en çok turist alan ülkeleri arasında sekizinci sırada yer almasına karşın turizm gelirinde 10'uncu sırada bulunuyor.
NEDEN DÜŞÜK?
Türkiye Otelciler Federasyonu (TÜROFED) Başkanı Osman Ayık, markalaşma ve gelir artırıcı turizm alanlarına yönelme ile turist başı harcamaların artırılabileceğini söylüyor.
Ayık, özellikle kriz dönemlerinde otellerin panikle fiyat düşürdüklerine dikkat çekiyor. Düşürülen fiyatların yeniden eski seviyelerine gelmesinin ise iki üç yıl alabildiğini, bunun da turizm sektörüne zarar verdiğini ifade ediyor.
GELİRE ODAKLANILDI
Türkiye İstatistik Kurumu'nun (TÜİK) verilerine göre, 2018 yılında 45,6 milyon ziyaretçi ağırlayan Türkiye'nin turizm geliri 29,5 milyar dolar oldu. Turist başına harcama ise 647 dolar olarak hesaplandı.
UNWTO verileriyle TÜİK verileri arasındaki farkın, TÜİK'in Türkiye'ye giriş-çıkış yapanları UNWTO'nun da turist niteliğindeki kişileri ele almasından kaynaklandığı belirtiliyor. Bu yıl yükselişe geçen turizmde 45 milyon turist sayısına ulaşılabileceğine işaret ediliyor.
Turizm Bakanlığı'nın 2023 yılı için koyduğu 50 milyon turist, 50 milyar dolar turizm geliri hedefinin de yukarı yönlü revize edilebileceğine vurgu yapılıyor.
Devlet ve özel sektör politikalarında uluslararası turizm endüstrisinde turist giriş sayılarını arttırmaya odaklanmış bir anlayış var. Ülkemizde ise son zamanlarda nicelik yerine kalite ve nitelik tartışılmaya başlandı.
Türkiye Seyahat Acenteleri Birliği (TÜRSAB) Başkanı Firuz Bağlıkaya, Turizm ülkesi olan Türkiye'nin turizmdeki hedeflerinin gerçekleşmesinin tamamen planlı, düzenli tanıtım ve markalaşmaya bağlı olduğuna dikkat çekiyor.
Bağlıkaya, TÜRSAB olarak fuarlara katılım gösterme, Türkiye'yi dünyada tanıtacak önemli organizasyonlara sponsorluklar yapma gibi çeşitli tanıtım faaliyetleriyle turizm gelirinin artırılmasına odaklandıklarını söylüyor.
BÖLGE UYGULAMASI
Türkiye'nin turizm gelirlerinin artırılması için nitelikli turisti ülkemize çekecek gastronomi, kültür turizmi, kongre turizmi ve sağlık turizmi gibi alanlara yönelmenin gerekliliğine dikkat çekiliyor.
Bunun yanı sıra Akdeniz Çanağı'nın en önemli turizm ülkesi olan İspanya'daki gibi turizmde turist gelirlerine göre bölge uygulamasının yapılabileceği de vurgulanıyor.
Buna göre, daha düşük fiyatlı ürünlere talep gösteren turistlerin Kemer, Alanya gibi bölgelere, daha üst gelir grubundaki turistlerin de Belek, Lara gibi bölgelere yönlendirilmeleri öngörülüyor.
Cornelia Diamond Golf Resort Spa Otel Genel Müdürü Zafer Alkaya, Antalyalı turizmciler olarak tarihi ve doğal güzelliklere ilgi duyan turistleri çekmeyi istediklerini ve buna yönelik tanıtım çalışmaları yaptıklarını söylüyor.
Alkaya, arz-talep dengesinin oluşturulamamasının turizm gelirlerinin yükseltilememesinin önündeki en büyük engel olduğuna dikkat çekiyor.
Nitelikli ürünle daha az nitelikli ürünler arasındaki fiyat farkının ülkemizde giderek kapanmasından da yakınan Alkaya, rakip ülkeler bu farkı korumayı başarırken Türk turizmcilerin talebin az olduğu dönemlerde panik yapıp fiyat indirmeleri nedeniyle bu konuda başarısız olunduğuna vurgu yapıyor.
Zafer Alkaya, Türkiye'nin en pahalı bölgelerinden biri olan Belek'in hak ettiği değerde satılmasını istediklerini, nitelikli turistin otel çevresini beslediğini, turizm beldelerinde daha iyi yatırımlar yapılmasını sağladığını belirtiyor.