Son iki yıldır zor günler geçiren perakende sektörüne "tax free" (KDV iade) satışları can simidi oldu. 2019 yılı tax free satışları Türkiye'de yüzde 28 büyüme gösterdi. Yabancıları çekmek için stratejiler geliştiren AVM'ler, 2020 yılına daha büyük hedeflerle girdi.
AYŞEGÜL SAKARYA PEHLİVAN
asakarya@ekonomist.com.tr
Perakende sektörü son iki yıldır iç pazardaki durgunluk nedeniyle sıkıntılı günler geçiriyor. Yerli tüketicinin alım gücünün düşmesi, satışların gerilemesine neden olurken sektör çözümü yabancı turistlerde buldu.
Tabloyu görmek için görsele tıklayın.
Tax free (KDV iade) alışveriş imkanı olan turistler AVM'ler için can simidi oldu.
Dünya genelinde 51 ülkede "vergisiz alışveriş" işlemi gerçekleştirilen Global Blue'nun rakamlarına göre 2019 yılı tax free (KDV iade) satışları, Türkiye'de yüzde 28 büyüdü.
İşlem adetleri yüzde 21 ve alışveriş başına düşen ortalama harcama ise yüzde 5 arttı.
ÇİN İLK SIRADA
2019 yılının tax free satışlarda en büyük pay 2018'de olduğu gibi Çinliler oluşturdu. Çinli ziyaretçiler yüzde 4'lük bir büyüme ile yüzde 28 olan genel büyümenin gerisinde kalmalarına rağmen birinci sıradaki yerlerini korudu.
Suudi Arabistanlı turistler 2019'da politik nedenlerle Türkiye'yi daha az ziyaret etti. Bu nedenle alışverişte yüzde 13 küçülme göstermesine rağmen toplamdan aldığı yüzde 9'luk pay ile ikinci sırada kaldı. 2019 yılının en yüksek büyümesi yüzde 86 ile Mısırlı ziyaretçilerin oldu. İranlılar da yüzde 57 büyüme ile ikinci sırayı aldı.
YÜZDE 20 BÜYÜME
Global Blue Genel Müdürü Selim Şeyhun, 2020 yılında da tax free alışverişlerinin yüzde 20 oranında büyümesini bekliyor. Bu yıl da Çinli turistlerin öne çıkması bekleniyor. Zira Türkiye'de hala ciddi bir potansiyel var.
Avrupa'da Çinliler toplamdan yüzde 45 civarı pay alırken bu oran Türkiye'de sadece yüzde 13'ler civarında. Son dönemde şirketler çalışanlarına Çin kültürüne ve diline özel eğitimler veriyor.
Şeyhun, "Çinlilerin kullandığı dijital ödeme platformları da ülkemizde geliştikçe harcamaları artacaktır. Çinliler, kampanya, indirim gibi promosyon çalışmalarını önemsiyor" diyor.
Kısa bir süre önce Çin'de ortaya çıkan virüs salgınının ise şimdilik sektörü etkilemesi beklenmiyor. Sektör temsilcileri, uçuşlara yönelik bir önlem alınmadığı sürece Çinli ziyaretçilerin Türkiye seyahatlerini iptal etmeyeceğini tahmin ediyor.
AVM'LER HEDEF BÜYÜTTÜ
Yabancı ziyaretçilerin yaptığı alışveriş son iki yıldır Türkiye'de perakende sektörünün nefes almasını sağlıyor.
Haliyle bu AVM'lerin büyüme ivmesine yansıyor. İstanbul'daki tax free alışverişlerin üçte birinin yapıldığı İstinye Park, 2019 cirosunu yüzde 20 artırdı.
2019 yılındaki toplam ziyaretçi sayısını 17 milyona çıkartan AVM'nin yabancı ziyaretçi sayısı yüzde 110 arttı.
İstinyePark Genel Müdürü Uğur Berk, "Yabancı ziyaretçiler ciro içerisinden yüzde 30 pay alıyor. Yabancı ziyaretçilerin cirosundaki artış yüzde 22" diyor.
Tema park ve gösteri merkeziyle farklılaşan İsfanbul AVM de yabancı turistlerin ilgi gösterdiği AVM'lerden biri. 2019'da 18 milyon misafiri ağırlayan AVM, 1,5 milyon turiste ev sahipliği yaptı.
Özellikle Bulgaristan ve Romanya'dan gelenlerin sayısının arttığını söyleyen İsfanbul Alışveriş Merkezi Yönetim Direktörü Kemal Baştürk, bu ülkelerden gelen misafir sayısının iki katına çıkmasını beklediklerini söylüyor. Yabancı misafirlerin harcama kapasitesinin 2020 yılında yüzde 20 oranında artması hedefleniyor.
TURİST SAYISI ALIŞVERİŞE YANSIYACAK
2015 yılında açılan Venezia Mega Outlet, 2019 yılında bir önceki yıla göre ortalama yüzde 9'luk bir artışla, 13 milyonun biraz üzerinde bir ziyaretçi sayısına ulaştı.
Toplam cironun yarısına yakını yabancı ziyaretçilerden geldi. Venezia Mega Outlet Yönetim Direktörü Oğuz Isıgöllü, 2020 yüzde 40 seviyelerinde bir büyüme hedeflediklerini söylüyor.
Rönesans Gayrimenkul Yatırım Türkiye'nin yedi şehrinde bulunan 12 AVM'de yıllık 100 milyonun üzerinde ziyaretçi ağırlıyor.
2019 yılında ziyaretçi sayısında yüzde 12'lik bir artış yakalayan grubun cirosunda turist ziyaretçilerin payı yüzde 5. Ağırlıklı olarak İstanbul Optimum Outlet ve Hilltown Küçükyalı AVM'lerinde turist ziyaretçi ağırladıklarını söyleyen Rönesans Gayrimenkul Yatırım Genel Müdürü Hasan Şimşek, "2019 yılında bu AVM'lerimiz özelinde turist kaynaklı ciromuzda yaklaşık yüzde 12'lik bir artış oldu. 2020'de yüzde 25'lik bir artışı bekliyoruz" diyor.
2019 yılında 11 milyon misafir ağırlayan Carousel Alışveriş Merkezi'nde 2019 yılında yabancı ziyaretçilerin payı yüzde 43 artarak yüzde 6,5'a ulaştı.
Carousel Alışveriş Merkezi İcra Kurulu Başkanı Orhan Demir, yıl sonuna kadar, yabancı misafirlerin yapmış olduğu alışverişlerde yüzde 15'lik bir artış beklediklerini söylüyor.
2019'da 13 milyon ziyaretçiye ulaşan Citys Nişantaşı'nda 2019 yılında turist alışverişleri yüzde 26 arttı.
AVM'ye ağırlıklı olarak Suudi Arabistan, Kuveyt, Katar, Azerbaycan, Çin ve diğer Ortadoğu ülkelerinden ziyaretçiler geldi. Türkiye'de 2020'de turizmdeki yükseliş beklentisi AVM'nin de hedeflerinin büyümesini sağladı. 2020 yılında yüzde 25 - 30 civarında büyüme bekleniyor.
ANADOLU'DA VAN
Tax free alışverişlerde İstanbul öne çıksa da sınır şehirlerinde dikkat çeken AVM'ler var. Bunlardan biri Global Yatırım Holding yatırımı Van AVM. AVM'de İranlı turist sayısı 2019 yılında yüzde 80 artarak yaklaşık 1 milyonu buldu.
2020 yılında yabancı ziyaretçi sayısında 2018'e göre yüzde 100 artış bekleyen AVM'de bu artışın ciroya katkısının ise yüzde 50 oranında olması bekleniyor. Van AVM Genel Müdürü Bulut Kılıçaslan, "Yılda 10 milyon kişiyi ağırlıyoruz. 2020 yılı için ziyaretçi sayısında yüzde 20 artış hedefliyoruz" diyor.
DİDEM AYDIN
ZORLU GAYRİMENKUL GENEL MÜDÜRÜ
YÜZDE 40 ARTIŞ HEDEFLİYORUZ"
2019 yılında da 15 milyon ziyaretçi ağırladık. Tax free'ye konu olan turistlerin alışveriş harcamaları yüzde 30 arttı.
Türkiye, Çinli turistlerden de çok ilgi görüyor. Özellikle son iki yıldır Zorlu Center'a gelen turist sayısında ve sepet başına harcamalarda düzenli bir artış var.
2019 yılında bilgi masalarımızda bizimle iletişime geçen turist sayısında da geçtiğimiz yıla göre yüzde 175 gibi bir artış gözlemledik. 2020 yılında ise yabancı ziyaretçilerimizden gelen ciromuzu yüzde 40 artırmayı hedefliyoruz."