DR.ORHAN KARACA
okaraca@ekonomist.com.tr
Merkez Bankası ile Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK) birlikte hazırladıkları Tüketici Güven Endeksi’nin (TGE) değeri kasım ayında 68,9 olarak gerçekleşti. Oysa bu değer ekim ayında 74 seviyesindeydi. Buna göre kasım ayında TGE’de 5,1 puanlık düşüş yaşandı.
TGE’de 100’ün üzerindeki değerler iyimser duruma, 100’ün altındaki değerler ise kötümser duruma işaret ediyor. Bunu dikkate alırsak Türkiye’deki tüketici müzmin kötümser görünüyor. Ancak bu kötümserlik bazen azalırken bazen de iyice artıyor. Bu değişikliklere genelde siyasi gelişmeler neden oluyor. Örneğin geçen yıl 7 Haziran’daki genel seçim sonrasında hükümet bir türlü kurulamayınca TGE’nin değeri 60’ın altına kadar düşmüştü. Siyasi gelişmeler yanında finansal piyasalarda yaşananlar da tüketiciyi etkiliyor. Gerçi finansal piyasalardaki dalgalanmalar da genelde siyasi gelişmelerin sonucunda ortaya çıktığı için bunları her zaman birbirinden ayırmak mümkün olmuyor.
15 Temmuz’daki darbe girişimi sonrasında, muhtemelen “vatanseverlik etkisi” (vatanseverlik duygusuyla ankete gerçekte olduğundan daha iyimser cevaplar vermek) sayesinde tüketicinin kötümserliği biraz azalmıştı. Kasım ayında bu kötümserliğin yeniden artmasına ise döviz kurlarındaki sıçrama neden olmuşa benziyor.
Bu arada TGE’nin oluşturulmasında kullanılan anketin her ayın ilk 15 günü içinde yapıldığını belirtelim. Kurlardaki artış ise ayın ortasından itibaren hız kazanmaya başladı. Eğer bu yükselişin bir geri dönüşü olmazsa, aralık ayının ilk 15 günü içinde yapılacak anketin sonucunda tüketici güveninde daha fazla düşüş ortaya çıkabilir.
