Merkez Bankası ile Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK) birlikte hazırladıkları Tüketici Güven Endeksi’nde dört aydan bu yana düşüş var.
DR. ORHAN KARACA
okaraca@ekonomist.com.tr
Geçen temmuz ayında 71,3 olan bu endeksin değeri, dört ayda 6,1 puan gerileyerek, kasım ayında 65,2’ye kadar indi. Bu endekste 100’ün üstündeki değerler iyimser duruma, 100’ün altındaki değerler ise kötümser duruma işaret ediyor. Yani tüketici zaten kötümser ama bu kötümserliği giderek artıyor.
Tüketici güveninde yaşanan son düşüşün neden başladığını anlamak pek kolay değil. Çünkü bu düşüş tam da ekonomiden hızlı büyüme sinyallerinin geldiği bir dönemde başladı.
Buna ancak ekonomideki büyümenin, daha çok inşaat yatırımlarına dayanması nedeniyle, tüketici tarafından hissedileme-miş olabileceği cevabını verebiliriz. Bu düşüşün neden hala devam ettiği sorusunun cevabı ise daha kolay görünüyor.
TGE’de son iki ayda yaşanan düşüş finansal piyasalardaki dalgalanmadan ve özellikle de döviz kurlarındaki yükselişten kaynaklanmış olabilir. Çünkü finansal piyasalardaki bu tür gelişmelerin tüketicilerin moralini bozduğu biliniyor.
Böyle giderse TGE’nin değeri birkaç ay içinde 60’ın da altına inebilir. Bu endekste 60’ın altı ise genelde kriz ve resesyon dönemlerinde görülüyor. TGE’de 60’ın altındaki bir değeri en son Eylül 2015’te görmüştük.
O dönemde 7 Haziran’da yapılan seçim sonrası bir türlü hükümet kurulamaması ve artan terör olayları tüketicinin moralini çok bozmuştu. 1 Kasım 2015’te tekrarlanan seçimden yeniden tek parti hükümetinin çıkması ise tüketicinin moralini toparlamasını sağlamıştı. Ancak tek parti hükümeti siyasette beklenen istikrarı getirmeyince tüketicinin ümidi kursağında kalmıştı.
