Merkez Bankası ile Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK) birlikte hazırladıkları Tüketici Güven Endeksi (TGE) aralık ayında 65,1 değerini aldı. Böylece TGE’de 2017 yılı oldukça düşük bir seviyede kapandı.
DR. ORHAN KARACA
okaraca@ekonomist.com.tr
TGE 2017 yılına da düşük bir seviyede giriş yapmış ve ocak ayında 66,9 değerini almıştı. Bahar aylarında bir miktar yükselip mayıs ayında 72,8’e kadar çıksa da daha sonra yeniden düşüşe geçti. Sonbahar aylarında hızlanan bu düşüşle de 2017 yılını başladığı düzeyin altında bir yerde kapatmak durumunda kaldı.
TGE’de 2017 yılı ortalaması 68,6 olarak hesaplanıyor. Bu ise bir askeri darbe girişimine sahne olan 2016 yılındaki seviyenin bile altında kalıyor. TGE’de 2016 yılı ortalaması 69,5 olarak gerçekleşmişti. Bu da tüketicinin 2017 yılını 2016 yılındakinden bile daha kötümser geçirdiği anlamına geliyor.
Esasında tüketici güveni sadece bu yıl değil üç yıldan beri düşük seyrediyor. TGE son üç yıldır neredeyse küresel ekonomide Türkiye’ye de yansıyan bir resesyonun yaşandığı 2008 ve 2009 yıllarındaki seviyesine yakın seyrediyor.
TGE’de 2008 yılı ortalaması 65, 2009 yılı ortalaması ise 66,2 olmuştu. TGE’de son üç yılın ortalaması da 70’in altında hesaplanıyor.
Her ne kadar bu yıl ekonomide geçen yıla kıyasla epey yüksek bir büyüme yaşansa da, büyük ölçüde “baz etkisi” ve aşırı doz devlet desteği gibi geçici faktörlerden kaynaklanan bu hızlı büyümenin sürdürülebilirliği konusunda ciddi kuşkular bulunuyor.
Bu kuşkuların giderilmesi ve ekonomide kalıcı bir hızlı büyüme döneminin başlayabilmesi için, öncelikle tüketicinin güveninin yeniden yükselmesi gerekiyor.
