Mevzuat değişikliklerine yetişmekte güçlük çekiyoruz. Gün geçmiyor ki bir yasa çıkmasın, bir tebliğ yayınlanmasın...
M. FATİH KÖPRÜ
fatih.kopru@tr.ey.com
www. vergidegundem. com
İşte bunlardan biri de, yatırımların proje bazında desteklenmesine ilişkin torba yasa. Yasa, 7 Eylül’de yayımlandı. Ayrıca vergi mevzuatı başta olmak üzere birçok yasada da değişiklikler içeriyor. Özellikle şehit yakınları için getirilen özel avantajlar dikkat çekici.
Biz de bu hafta 6745 sayılı bu torba yasa ile vergi mevzuatında yapılan değişiklikler üzerinde duracağız. Ayrıca ev almayı planlayanlar açısından çok önemi olan KDV oran değişikliğine de değineceğiz.
ÖTV’SİZ ARABA
Söz konusu yasa ile yapılan yeni düzenleme uyarınca; terörle mücadelede hayatını kaybedenlerin eş veya çocuklarından biri, eş ve çocuğunun bulunmaması durumunda ise anne veya babasından biri, bir defaya mahsus olmak üzere özel tüketim vergisi ödemeden araç alabilecekler. Bu uygulama 7 Eylül itibarıyla yürürlüğe girdi.
ÖTV’siz olarak alınabilecek olan araçlar, yasaya ekli listede (II sayılı); 87.03 (motor silindir hacmi 1.600 cm3’ü aşanlar hariç), 87.04 (motor silindir hacmi 2.800 cm3’ü aşanlar hariç) ve 87.11 G.T.İ.P. numaralarında yer alan mallar olarak yer alıyor. Bunları; motor silindir hacmi 1.600 cm3'ü geçmeyen otomobil ve hafif ticari araçlar ile motor silindir hacmi 2.800 cm3’ü geçmeyen eşya taşımaya mahsus motorlu taşıtlar ve motosikletler olarak özetleyebiliriz.
Aslında büyük bir avantaj. Normal koşullarda bir otomobil alınırken, arabanın vergisiz fiyatı üzerinden ÖTV hesaplanıyor ve ayrıca ÖTV'li tutar üzerinden bir de yüzde 18 oranında KDV hesaplanarak arabanın vergili fiyatına ulaşılıyor. Buna göre örneğin vergisiz fiyatı 30 bin lira olan bir otomobilin (1.600 cc'den az) vergi dahil fiyatı yüzde 45 ÖTV ve yüzde 18 KDV de eklendikten sonra 51 bin 330 lirayı buluyor.
Bu otomobili alan şehit yakınları ise ÖTV ödemeyip arabanın vergisiz fiyatı (örneğin 30 bin lira) üzerinden sadece yüzde 18 oranında 5 bin 400 lira KDV ödeyecekler. Böylelikle arabanın vergi dahil fiyatı 35 bin 400 lira olacak. Bu sayede şehit yakınlarına, bu örnek için yaklaşık 16 bin liralık ya da oran olarak yüzde 31’lik bir indirim yapılmış oluyor.
SATINCA DA YOK
Avantaj sadece alırken değil, satarken de söz konusu. Buna göre yukarıdaki kişiler tarafından ÖTV ödenmeksizin alınan aracın beş yıl elde tutulduktan sonra ÖTV'yle ilgili bir düzeltme yapılmadan satılması mümkün olacak. Bu süre geçmeden satılırsa ÖTV ödenmesi gerekiyor. Vergi, taşıtın istisnadan yararlanılan ilk iktisabındaki matrah üzerinden hesaplanıyor. Oran olarak ise alıcı adına kayıt ve tescil ettirildiği tarihteki oran dikkate alınıyor ve hesaplanan verginin alıcı tarafından beyan edilerek ödenmesi gerekiyor.
TAKSİCİLERE MÜJDE
Şehir içi taksi, dolmuş, servis, minibüs, midibüs ve otobüs taşımacılığı faaliyetinde bulunanlar ile ticari yük taşımacılığı yapanlar, kullandıkları araçları yenilerken, yeni araç için ÖTV ödemeyecekler.
Yasadaki tabirle; 87.02 ve 87.03 tarife pozisyon sıralarındaki taşıtlarla yapılan şehir içi taksi, dolmuş, servis, minibüs, midibüs ve otobüs taşımacılığı faaliyeti ile 8701.20 ve 87.04 tarife pozisyon sıralarındaki taşıtlarla yapılan ticari yük taşımacılığı faaliyetinde kullanılan bu taşıtlar aşağıdaki koşullarda ÖTV ödenmeden yenilenebilecek. Ancak araç kiralama, özel yolcu transferi ve benzeri hizmetler bu kapsama girmiyor.
Bu düzenlemeden, 7 Eylül 2016 tarihi itibarıyla maliki olunan, trafik tescil kuruluşlarınca ticari yolcu veya yük taşımacılığında kullanılmak üzere kayıt ve tescil edilmiş her bir taşıt bakımından, aynı cins bir taşıtın ilk iktisabında yararlanılır.
YENİLEME KOŞULLARI
İlk olarak bu yenileme imkânından yararlanmak isteyen kişilerin 7 Eylül 2016 tarihi itibarıyla taşımacılık faaliyeti yapan kişilerin bu faaliyetleriyle ilgili gelir veya kurumlar vergisi mükellefiyeti bulunması gerekiyor. Bir de bu faaliyetini ilgili mevzuatta öngörülen yükümlülükleri yerine getirmek ve yetkilendirilmek suretiyle sahibi olduğu taşıtlar vasıtasıyla icra etmeleri şartı da bulunuyor.
Söz konusu faaliyetler kapsamında kullanılan taşıtların yenilenmesi amacıyla, aynı tarife pozisyon sıraları kapsamındaki taşıtların alınması gerekiyor. Buna göre örneğin taksi olarak kullandığı arabayı satıp otobüs alan kişi bu imkândan yararlanamıyor.
Alınan aracın yarış arabası, arazi taşıtı, ATV olarak adlandırılan üç veya dört tekerlekli taşıt, motorlu karavan olmaması da koşullarından biri. Bunun yanında değiştirilmek istenen araç 87.03 tarife pozisyon sırasındaki araçlardan (otomobil ve 10 kişiden az insan taşımaya mahsus araçlar) ise bu araçların motor silindir hacminin 1.600 cm3’ü geçmemesi koşulu da bulunuyor. Ayrıca eski araç yerine yeni aracın da 30 Haziran 2019 tarihine (bu tarih dahil) kadar alınması gerektiğini hatırlatmak isteriz.
ESKİSİNİ SATMAK GEREKİYOR
Yenilemeye konu edilen taşıtın, istisnadan yararlanılan tarihten itibaren iki tam yıl içerisinde satılması, devredilmesi veya sair suretle işletme kayıtlarından çıkarılması şart. Bu süre içerisinde satılmazsa yeni alınan taşıta ilişkin zamanında tahakkuk ettirilmeyen vergiler, alıcıdan vergi ziyaı cezası uygulanarak, aylık yüzde 1,4 oranında gecikme faizi ile birlikte tahsil edilecek.
ÜÇ YILLIK SÜRE
Eskisi yerine yeni alınan taşıt, ilk iktisap tarihinden itibaren üç tam yıl geçmeden devredilirse alışta ödenmeyen ÖTV'nin ödenmesi gerekiyor. Vergi, taşıtın ÖTV’siz alındığı tarihteki matrah esas alınarak, devir tarihindeki oran üzerinden hesaplanıyor. Bu ÖTV’yi, adına kayıt ve tescil işlemi yapılan kişi ödemek zorunda.
Eskisi yerine ÖTV'siz olarak taşıt alan kişi, aynı süre içerisinde ticari yolcu veya yük taşımacılığı faaliyetinden çekilirse (hurdaya çıkarılması hariç) bu ÖTV'yi kendi ödemek zorunda kalıyor.
Taşımacılık faaliyetinde bulunan ve aracını değiştiren kişi üç yıl içerisinde vefat ederse veraset yoluyla
intikal eden araçlar için ÖTV’nin düzeltilmesi zorunluluğu bulunmuyor.
KREŞ KAZANÇ İSTİSNASI
ÖTV'den başka önemli bir düzenleme de gelir ve kurumlar vergisiyle ilgili. Okul öncesi eğitim, ilköğretim, özel öğretim ve orta öğretim özel okullarını işletenler bu faaliyetten elde ettikleri kazançlar üzerinden beş yıl süre ile gelir veya kurumlar vergi ödemiyorlar. Bugüne kadar özel kreş ve gündüz bakım evleri bu istisnadan yararlanamıyorlardı. Yeni yasa ile artık özel kreş ve gündüz bakım evleri de faaliyete başladıkları yıldan itibaren beş yıl süre ile gelir/kurumlar vergisi ödemeyecekler.
Ancak eskiden kurulmuş olanlar değil sadece 1 Ocak 2017 tarihinden itibaren faaliyete başlayan özel kreş ve gündüz bakım evleri bu istisnadan yararlanabilecekler.
ISI YALITIM MASRAFLARI
Evini veya işyerini kiraya vermiş olan kişiler, bu gayrimenkullere ilişkin yaptıkları bazı masraflarını aldıkları kiradan düşebiliyorlar. Bu giderlerin neler olduğu tek tek gelir vergisi yasasında sayılıyor.
Yeni yasa ile bunlara bir yenisi daha eklendi. Buna göre kiraya veren tarafından yapılan ve gayrimen-kulün iktisadi değerini artırıcı niteliği olan ısı yalıtımı ve enerji tasarrufu sağlamaya yönelik harcamalar (mantolama gibi), gerçek gider yöntemini seçmiş olan mükellefler tarafından kira gelirinden düşülebilecek. Bu imkândan 2017 yılının mart ayında verilecek olan gelir vergisi beyannamesinde yararlanılabilecek.
KONUTTA KDV YÜZDE 8
Torba yasa ile değil ama geçen günlerde çıkan bir Bakanlar Kurulu Kararı ile konutlarda uygulanan KDV oranlarında değişiklik yapıldı. Karara kadar net alanı 150 metrekareyi aşan konutların tesliminde yüzde 18 oranında KDV hesaplanıyordu. Bu oran 8 Eylül'den itibaren yüzde 8'e indirildi. Ancak devamlı değil, 31 Mart 2017 tarihine kadar uygulanacak.
Net alanı 150 metrekareden daha küçük olmasına rağmen yüzde 18 oranında KDV'ye tabi olan konutlar da vardı. 2013 başından itibaren inşaat ruhsatı alınmış, büyükşehir belediyesi sınırları içerisinde, lüks veya birinci sınıf inşaat olarak yapılmış olan konutlardan, arsa birim metrekare vergi değeri bin liradan fazla olanların tesliminde yüzde 18 oranında KDV hesaplanıyordu. Konut satışlarını artırmak amacıyla bu konutlardaki KDV oranı da 2017 yılı Mart sonuna kadar geçerli olmak üzere yüzde 8’e indirildi.