GÖZDE YENİOVA
gyeniova@ekonomist.com.tr
Türk Eximbank, KOBl’lere özel TL kaynağı ile de bir ilke imza attı. Türk Eximbank Genel Müdürü Adnan Yıldırım, “30 yıllık sistemi değiştirdik. Artık KOBl’lere teminat mektubu olmadan da kredi kullandırabiliyoruz” diye konuşuyor. Türkiye’deki ihracatın dörtte birini finanse eden Türk Eximbank, geçen yıl verdiği 33 milyar dolarlık desteği bu yıl 40 milyara dolara çıkarmayı hedefliyor.
Önümüzdeki yıllarda dünyada ihracata en fazla destek veren ülke olma hedefinde olan Eximbank, bunun için yeni uygulama ve organizasyon değişikliklerine de gitti. Yeni yapılanmayı ve ihracat kredi alanındaki destekleri, Türk Eximbank Genel Müdürü Adnan Yıldırım ile konuştuk. Yıldırım’ın sorularımıza verdiği yanıtlar şöyle:
İhracata desteğiniz ne kadara ulaştı? Bu yıl için hedef nedir?
Eximbank, ihracat kredilerinin yüzde 44’ünü veriyor. İlk sekiz ayda ihracatta yüzde 18’lik artış var. Türkiye ihracatının yüzde 25,9’una destek verdik. Geçen yıl bu oran yüzde 23 idi. Bu yılki hedef ise yüzde 26’ya ulaşmak. 2016 yılında 33 milyar dolar kredi verdik. Bu yıl ağustos ayı itibarıyla 25,5 milyar dolarlık desteğe ulaştık. Bu yılın sonunda hedefimiz ise 40 milyar dolara ulaşmak.
Bu hedefe son çeyrekteki işlemlerle ulaşabilecek misiniz?
Son çeyrekte genelde bizim işlerimizde artış oluyor. O nedenle sekiz aya göre son çeyrekte daha fazla işlem hacmi yapacağımızı düşünüyoruz.
İhracat desteği için kaynaklarınız neler?
Eximbank olarak üç kaynaktan destek veriyoruz. Bunun birincisi sekiz ay vadeli yüzde 0,40 faizle verdiğimiz Merkez Bankası kaynağı, ikincisi ve yüzde 7-8’i TL vadeli kaynak ve yüzde 20 de uluslararası borçlanmadan verdiğimiz kaynak.
Önümüzdeki süreçte ihracat desteklerinde hedefiniz nedir?
Dünyada ihracatı desteklemede Güney Kore ilk sırada. Toplam ihracatın yüzde 28’i kadar rakama ulaşıyorlar. Biz de 2018-2019 yıllarında bu oranı geçmeyi hedefliyoruz. Bunun için sermayemizi artırdık. Merkez Bankası ile yakından çalışıyoruz. Bu süreçte yüzde 30’a yaklaşan destek seviyesine ulaşmak istiyoruz.
İhracat desteklerine yönelik yeni uygulamalarınız var mı?
İhracatçılarla çalışma şeklini değiştirdik. Artık teminat mektubu kullanmıyoruz. Daha önce sadece teminat mektubu ile kredi veriyorduk. Haziran ayından itibaren bu sistemi değiştirdik. KOBİ’lere önem veriyoruz.
Teminat mektubu olmadan nasıl kredi temin ediyorsunuz?
Geçtiğimiz 30 yılda sadece kredi teminatıyla destek veriyorduk. Şimdi diğer teminat unsurlarını kabul ediyoruz. Makine, teçhizat ya da gayrimenkul olabilir. Kredi limiti varsa teminat olmadan da kredi kullandırabiliyoruz. Bankalar bu şekilde o şirkete kredi kullandırabiliyorsa biz de kullandıra-biliyoruz. Bu KOBİ’ler için daha anlamlı hale geldi. TL kaynağımızın tamamını da KOBİ’lere bu nedenle tahsis ettik. Daha önce de KOBİ’lere ayırıyorduk ama büyük şirketler de kullanıyordu. Şimdi TL kaynağı tamamen KOBİ’lere ait olacak.
Bu ne kadarlık bir desteğe tekabül ediyor?
Ağustos ayından itibaren yüzde 6,4 faiz oranıyla kredi veriyoruz. 3 milyar TL’lik desteği yüzde 6,4 faiz oranıyla ekstra olarak son çeyrekte vereceğiz. Bu da yıllık bazda 10 milyar TL’lik kaynağa tekabül ediyor. Şubat ayında Dünya Bankası’ndan sağlamış olduğumuz 22 yıl vadeli 300 milyon dolarlık krediden 100 milyon dolarlık kısmı, beş leasing şirketiyle anlaşma yapıp onlara tahsis ettik. Bunların yüzde 60’ını KOBİ’lere kullandırıyoruz. İhracata yönelik çalışan KOBİ’ler, bu desteği yatırım endeksli faaliyetlerinde kullanabilecek. Yani bu noktada KO-Bİ’lere pozitif ayrımcılık yapıyoruz. Türkiye ihracatında KOBİ’lerin payı yüzde 50 civarında.
Yurtdışındaki projelere verdiğiniz destek ne boyutta?
İhracatı Türkiye’de bir taraftan desteklerken, yurtdışındaki projelere verdiğimiz kredileri de kuvvetlendirmeye çalışıyoruz. İhracatçılarımızdan mal alan yabancı alıcılara verdiğimiz desteği ve yurtdışı proje tarafında ihracatı artırmayı hedefliyoruz. Bir Exim kuruluşu olarak dünyada her ülkede
birden fazla yerde yapılan işi tek bir kurumda yapıyoruz. Yurtiçinden ve yurtdışından ihracatı destekliyoruz. Hem finansman yapan hem de sigorta gibi enstrümanları kullandıran, ‘one stop shop’ denilen, her işin tek bir yerden yapıldığı bir sisteme sahibiz.
Döviz kazandırıcı faaliyetlere desteğiniz özellikle hangi sektörlerde birleşiyor?
Döviz kazandırıcı faaliyetlere de kredi verebiliyoruz. Lojistik, turizm, sağlık ve taahhütlük/mühendislik olarak belirlediğimiz dört alanı kredilendiriyoruz. Turizm yöneticileriyle toplanıp yakın çalışıyoruz. Sağlık sektörünü de yurtdışından getirilen hastalardan elde edilen döviz kazandırıcı faaliyetleri üzerinden destekliyoruz. Aynı şekilde lojistikte de öyle.
Anadolu’da büyüme hedefiniz nedir?
İhracat sıralamasına göre Türkiye'nin 20 ilinde olmayı hedefliyoruz. Yılın başında sadece Gaziantep'te şubemiz bulunuyordu. Buna Bursa, Adana ve Denizli şubelerini ekledik. Önümüzdeki dönemde Antalya, Kayseri ve Konya'da da şubeler açacağız. İstanbul’daki bir irtibat ofisimizi de şubeye dönüştürme kararı aldık. Gebze OSB’de de Eximbank şubesi açacağız. Şube sayımızı yılın sonunda 11'e tamamlayacağız.
Önümüzdeki yıllarda ihracat ile ilgili beklentiniz nedir?
Bu yıl ihracatta atılım yılı ilan edildi. İhracatın düştüğü son iki yılda da hiçbir zaman miktar olarak düşüş olmadı. Umuyorum coğrafyamızda da olumlu koşullar olur. Bu yıl yüzde 8 civarında artış var. Önümüzdeki yıl da artış trendinin devam etmesini bekliyorum. Eximbank olarak bizim hedefimiz de ihracat artışının üzerinde kredi vermek.