AYŞEGÜL SAKARYA PEHLİVAN
asakarya@ekonomist.com.tr
Son 10 yıldır ihracatı 16-17 milyar dolar aralığında olan tekstil ve hazırgiyim sektörü bu yıl şeytanın bacağını kırmaya hazırlanıyor. Sektör, 2018 yılını 18 milyar dolar dolayında ihracatla kapatmaya hazırlanıyor.
Tabloları görmek için görsele tıklayın.
İhracattaki bu rekor ekonomideki krize rağmen yeni yatırımları da gündeme getirdi. Kapasite kullanım oranı yüzde 80'e dayanan sektörde yatırımlar yavaş yavaş hareketlenmeye başladı.
Türkiye Giyim Sanayicileri Derneği (TGSD) ile yaptığımız araştırmaya göre, tekstil sektörünün önde gelen 28 şirketi 2019 yılında 100 milyon dolara yakın yatırım yapmayı planlıyor.
Yeni yatırımların etkisiyle şirketler kapasitelerini ortalama yüzde 10-30 arasında artırmayı ve 5 bine yakın yeni istihdam yaratmayı hedefliyor. Bu şirketlerin 2019 yılı için büyüme beklentisi ise yüzde 15-35 arasında bulunuyor.
ATÖLYELERİ DESTEKLİYOR
Yaptığımız araştırmada öne çıkan şirketlerden biri, LC Waikiki'nin tedarikçisi olan Taha Giyim. Şirket, Malatya Birinci Organize Sanayi Bölgesi'nde (OSB) 60 dönüm arsa üzerinde 16 bin metrekare kapalı alanda yaklaşık 550 kişilik istihdam sağlayacak bir yatırıma hazırlanıyor.
Bu yatırımla yıllık gömlek üretim kapasitesi yaklaşık 2 milyon adede ulaşacak. Şirket, gömlek fabrikası, örme kesimhane ve depo yatırımlarıyla birlikte 2019 yılında 32,2 milyon TL'lik yatırım yapacak.
Taha Giyim Yönetim Kurulu Üyesi Çiğdem Mutlu, 2019 yılında çalıştıkları 30 ildeki atölyeleri, büyümeleri veya Anadolu'daki bütün şehirlerde yeni yatırım yapmaları konusunda teşvik edeceklerini de söylüyor.
Mutlu, "Anadolu'daki istihdamı artırmayı ve daha standart, yalın ve sistemli üretim yapmayı hedefliyoruz" diyor. 2018 yılını 185 milyon adet ürün satışı ve 2,5 milyar TL ciroyla kapatmaya hazırlanan Taha Giyim, 2019'da 3-3,5 milyar TL ciroya ve 205 milyon adetlik kapasiteye ulaşmayı hedefliyor.
İKİ YATIRIM YAPACAK
Dört bölgede altı üretim tesisi bulunan TYH Tekstil, erkek dış giyimine odaklanan bir şirket. Yıllık üretim kapasitesi 20 milyon adet olan TYH Tekstil, 2019 yılında Manisa Akhisar'da ve Ordu'da organize sanayi bölgelerinde yatırım yapmaya hazırlanıyor.
TYH Tekstil Yönetim Kurulu Üyesi Ramazan Kaya, mevcut altyapıyı kullanmak ve kümelenme sisteminden faydalanmak için bu bölgeleri tercih ettiklerini söylüyor. Kaya, yeni yatırımlarla kapasiteyi yüzde 15 artırmayı ve iki bölgede toplamda 400 kişilik istihdam yaratmayı hedeflediklerini belirtiyor. Üretiminin tamamını Avrupa'ya gönderen şirket, önümüzdeki dönemde Amerika pazarına da odaklanmaya hazırlanıyor.
TEKNOLOJİ YATIRIMLARI ÖN PLANDA
Zara, Pull & Bear, Bershka, Esprit, Calze-donia, Converse, Tommy Hilfiger ve Under Armour gibi dünyaca ünlü markalara üretim yapan Yeşim Tekstil de 2019'da kapasite ve istihdam artışına gitmeye hazırlanıyor. 2019 yılı sonuna kadar bin kişilik ek istihdam sağlanarak çalışan sayısının 3 bin 500'e çıkarılması hedefleniyor.
Şirketin beş yıllık yatırım bütçesi 14,4 milyon dolar civarında. Diğer taraftan şirket yeni teknolojiye yatırım yapıyor. Tesis, makine ve cihazlarla, program, yazılım ve lisans alanında gerçekleştirilen yatırım miktarı da 12,7 milyon dolar seviyesinde.
Yeşim Tekstil CEO'su Şenol Şankaya, yatırımlar içerisinde teknolojik altyapı yatırımlarının ağırlığı oluşturduğunu belirtiyor. Endüstri 4.0, dijitalleşme, bulut bilişim gibi konuları gündemde tuttuklarını söyleyen Şankaya, Endüstri 4.0'ı destekleyecek konfeksiyon, kesimhane ve dikiş makinelerini de içine alan makine yatırımlarının da bu süreçte masada olacağını belirtiyor. 2022 yılı sonunda 600 milyon dolarlık satış cirosuna ulaşmayı planlayan şirketin 2018 yılı sonu ihracat hedefi ise 300 milyon doları buluyor.
EK YATIRIMA ODAKLANACAK
Çalık Denim, yıllık 44 milyon metre kapasiteyle Türkiye'nin önemli denim üreticileri arasında yer alıyor. 2020 yılı için 60 milyon metre kumaş üretimi hedefi koyan Çalık Denim, bu doğrultuda yatırımlarına devam ediyor.
2018 yılında 44,7 milyon dolarlık yatırım yapan Çalık Denim, 2019'da ek yatırımlara odaklanacak. Bu doğrultuda 8,4 milyon dolarlık yatırım planlanıyor. Yeni yatırımla yüzde 30 kapasite artışı ve 342 kişiye istihdam sağlanması planlanıyor.
2019 yılında yüzde 22 büyümeyle 230,4 milyon dolarlık ciro hedefleniyor. Çalık Denim Genel Müdürü Hamit Yenici, kapasite artırımları, modernizasyonlar ve yeni teknolojiler gibi alanlara odaklanacaklarını söylüyor.
TÜRKİYE'DEN ALIMI ARTIRACAK
Öte yandan doğrudan yatırım yapmasa bile yatırımları tetikleyecek şirketler de var. Örneğin Koton bunlar arasında yer alıyor. Hazır giyimin en büyüklerinden biri olan Koton, son dönemde yurtdışı atağıyla dikkat çekiyor. Koton, 29 ülkede 516 mağaza ve 10 bin 500'den fazla çalışanıyla her yıl yaklaşık yüzde 30 oranında büyüyor.
Türkiye'den 1,8 milyar TL'lik alım yapan şirket, bu rakamı artırmayı hedefliyor. Yüzde 85 olan yurtiçi alım miktarını yüzde 90'a çıkarmayı hedeflediklerini söyleyen Koton Yönetim Kurulu Eş Başkanı Gülden Yılmaz, sözlerine şöyle devam ediyor: "Son 10 yılda her yıl yüzde 30 civarında büyüme kaydettik.
2019'da da hedefimiz bu oranda büyümek. Marka gücümüzü de kullanarak katma değerli ihracat yapıyoruz. Ciromuzun yüzde 40'ı yurtdışı satışlarımızdan geliyor. 2019 yılında 200 milyon doların üzerinde ihracat hedefliyoruz."
SEKTÖR HANGİ DESTEKLERİ BEKLİYOR?
1- Yerinde teşvik modeli ve teknoloji yenileme konusu desteklenmeli.
2- Endüstri 4.0'a uyum sağlamak için teknolojik yatırımlara odaklanıldı. Burada verimliliği artırmak için devletin Anadolu'da yalın üretime uygun 'yap-işlet-devret' mantığıyla binalar yapıp konfeksiyon atölyeleri üzerinden bina yatırım yükünü alması önerilerden biri.
3- Üretimde dünyadaki fiyat ve kaliteyle rekabet edebilecek teknolojik yatırım yapılması ve yalın üretim tekniklerinin uygulanabilmesi için teşvik verilmesi bekleniyor.
4- Sektör temsilcileri, elektronik eşyada uygulandığı gibi konfeksiyon makinelerinde de vergi indirimi veya ithal makinelerde sabit döviz kuru uygulaması getirilmesi gerektiğini ifade ediyor.
HADİ KARASU TÜRKİYE GİYİM SANAYİCİLERİ DERNEĞİ (TGSD) BŞK."YATIRIM İŞTAHININ DEVAM ETMESİ İÇİN DESTEK GEREKLİ"
"Önümüzdeki beş yılda 25 milyar dolarlık ihracat hedefi koyduk. Kapasite kullanım oranları yüzde 80'e dayandı. Bu büyüme ivmesi yatırım yapılması gerektiğinin işaretini veriyor. Bu doğrultuda şirketler yatırımlara başladı. Bu yatırım iştahının devam etmesi için şirketlerin desteğe ihtiyacı var.
Sektördeki şirketlerin çoğu yerinde yatırım teşvikinin olması halinde yeni yatırım yapmaya sıcak bakıyor. Bu yatırımlar beş yıllık projeksiyonda yükselecektir. Yatırım ortamımın iyileştirilmesi, sürdürülebilir hale getirilmesi bunu sağlayacaktır.
Diğer taraftan ihracat konusundaki çalışmalarımız sürüyor. Önceliğimiz geleneksel pazarlarımız. Almanya'nın yüzde 18,8 olan payını yüzde 25'e çıkarabiliriz. Avrupa pazarında bizim yüzde 10'a yakın büyümemiz gerekli. Şu anda İngiltere pazarı için çalışıyoruz. ABD de bizim için çok önemli ve bu ülke için çalışmalarımız olacak."