ARAM EKİN DURAN
eduran@ekonomist.com.tr
Gaziantep’in iş dünyası temsilcileri, savaş sonrası yaklaşık 500 milyar dolarlık yatırıma ihtiyaç duyacağı hesaplanan Suriye’nin en büyük tedarikçisi olmayı hedefliyor. Cumhurbaşkanı Erdoğan, Rusya Devlet Başkanı Putin ve İran Cumhurbaşkanı Ruhani’nin bir araya geldiği Soçi Zirvesi, Suriye’de beş yıldır devam eden iç savaşın sona erdirilmesi açısından bugüne kadar atılmış en kritik adım oldu.
Yıllık yaklaşık 6 milyar dolarlık ihracatıyla Türkiye’nin en çok ihracat yapan beş kentinden biri olan Gaziantep, yeni dönemde Suriye’deki iç savaşın sona ermesiyle çarklarını hızlandıracak.
170 ülkeye ihracat yapan ve altı büyük Organize Sanayi Bölgesi (OSB) bulunan Gaziantep’in önde gelen iş dünyası temsilcileri, savaş sonrası yaklaşık 500 milyar dolarlık yatırıma ihtiyaç duyacağı hesaplanan Suriye’nin en büyük tedarikçisi olmayı hedefliyor.
Bunun için başta inşaat, gıda ve tekstil olmak üzere pek çok alanda yeni yatırımlar için düğmeye basılıyor. Üretimdeki artışın en belirgin ispatı olarak ise Gaziantep’teki altı OSB’nin toplam elektrik tüketiminin bu yılın ocak-ekim döneminde geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 8,7 artmış olması gösteriliyor.
500 MİLYAR DOLAR YATIRIM
Gaziantep’in en önemli ihraç ürünü halı. 1994’te halı ihracatı 30 milyon dolar olan kentte, bugün yılda yaklaşık 1,5 milyar dolarlık halı ihracatı yapılıyor.
Bünyesinde Merinos, Dinarsu ve Padişah gibi halı markalarını barındıran Erdemoğlu Holding Yönetim Kurulu Üyesi Mehmet Şeker, “Suriye’de savaş bitiyor. Gaziantep için önümüzde çok ciddi bir fırsat var” diyor. Suriye’nin yeniden yapılandırılması için 500 milyar dolarlık bir yatırım gerektiğini dile getiren Şeker, “Bunun için bölgedeki en lokomotif kent Gaziantep.
Önümüzdeki bir yılı bu amaçla sanayimizi geliştirmek için kullanmalıyız” diye konuşuyor. 2017’de cirosal bazda yüzde 40 büyüyeceklerini kaydeden Şeker, 1 milyar dolarlık bir yatırım kararı aldıklarını ve halen 350 bin ton olan üretimlerini 2019’da 700 bin tona çıkaracaklarını da ifade ediyor.
“BÖLGEDE ETKİN OLACAĞIZ”
Suriye’nin savaş sonrası yeniden kalkınması noktasında en fazla öne çıkan sektör ise hiç kuşkusuz inşaat. Zira son beş yılda yaşanan iç savaş neredeyse ülkede taş üstünde taş bırakmamış durumda.
Gaziantep’ten çıkan ve bugün itibariyle dünyanın en büyük 250 inşaat şirketinden biri haline gelen Gülsan Holding’in yönetim kurulu başkanı Mustafa Topçuoğlu, önümüzdeki beş yılda hedeflerinin yalnızca Türkiye ve Suriye’de değil tüm EMEA bölgesinde etkin olmak olduğunu vurguluyor.
2017 yılının jeopolitik riskler ve piyasalardaki dalgalanmalar nedeniyle kolay bir yıl olmadığını dile getiren Topçuoğlu, "Ama kentimizde önceliğimiz kârlılık değil istihdam ve üretimin sürekliliğinin sağlanması oldu. Bunu da 2017’de ortaya çıkan rakamlardan rahatlıkla görebiliyoruz.
Hedefimiz yaptığımız bazı üretimlerde bölgesel oyuncu olmak” diyor. Topçuoğlu, bu dönemde Endüstri 4.0 konusunda atacakları adımların kendileri için hayati olduğunu belirterek, otomasyon ve robot sistemleri konusunda tüm bölgede radikal işler yapacaklarını söylüyor.
“MORAL VERECEĞİZ”
Yalnızca Gaziantep’in değil bölgenin en önemli gıda üreticilerinden biri olan Özmen Un Sanayi de bölgedeki yeni döneme hazırlanan şirketlerden biri. Şirketin yönetim kurulu başkanı Erhan Özmen, yakın coğrafyada çatışma yaşanan ve yıkılan yerleşim yerlerindeki gıda sorununa dikkat çekerek, son dönemde Suriye’ye yaptıkları ihracatta artış yaşanmaya başladığına işaret ediyor.
Ağustos 2016’da Gaziantep’te 55 bin tonluk depolar kurduklarını anlatan Özmen, bu depoların özel sektörün en büyük lisanslı depoları olduğunu ifade ediyor. Özmen, bu konuda şunları söylüyor: "Yaklaşık 75 milyon TL’lik hububatı son teknolojiyle işliyoruz. 14 bin metrekare alanda, Beşinci OSB’de kurduk.Mavi yakalı yedi, beyaz yakalı 45 kişi istihdam ediyoruz. Ciromuza yüzde 30-35 katkı yapacak. 2018’de ciromuzu bu sayede 2-2,5 kat artıracağız.”
Erhan Özmen, Gaziantep’in 2016’da 6 milyar 250 milyon dolarlık ihracatla Türkiye’nin en fazla ihracat yapan beş şehrinden biri olduğunu vurguluyor. Özmen, "Yeni dönemde de Türkiye’ye morali Gaziantep verecek. Kentte tarım sektörü için lisanslı depolar çok önemli bir fırsat. Kent ekonomisinde gıda sektörü yüzde 21 paya sahip. Lisanslı depoculuk arttığında Mardin ve Diyarbakır’dan da Suriye’den de talep alacağız” diye konuşuyor.
SURİYELİ İŞGÜCÜNE EĞİTİM
Yaklaşık 500 bin Suriyelinin şu anda Gaziantep’te yaşadığını belirten Gaziantep Sanayi Odası Başkan Yardımcısı Adnan Ünverdi ise "Yani Gaziantep’in nüfusu 1,6 milyon iken, son beş yılda Suriye’den yaşanan göç ile 2,1 mil-yona çıktı” diyor. Ünverdi’nin verdiği bilgilere göre, Gaziantep sanayisinde 60-65 Suriyeli şirket fabrika düzeyinde faaliyet gösteriyor.
Gaziantep Ticaret Odası’na kayıtlı şirket sayısının ise 600’ün üzerinde olduğunu ifade eden Ünverdi, bu şirketlerin düne kadar Suriye’den yaptıkları ihracatın şu anda Gaziantep üzerinden gerçekleştiğini ve kente katkı sunduğunu söylüyor.
Gaziantep’in her yıl ortalama olarak Türkiye’nin iki katı büyüdüğüne vurgu yapan Adnan Ünverdi, konuşmasını şöyle sürdürüyor: "Bu yılı da yüzde 10-11 gibi bir büyüme ile kapatacağız. Biz elbette Suriyeli komşularımızın bu şartlarda ülkelerini terk etmelerini istemezdik.
Ama kentimize gelişleri, başta istihdam piyasası olmak üzere kent ekonomisine önemli katkı yaptı. OSB’mizde Suriyeli mültecilere yönelik mesleki eğitim merkezi açtık. Haziran başından beri bin 500 kişiye eğitim verdik. Yaklaşık bin kişiye daha eğitim vereceğiz.”
"YENİ DÖNEM BİZİM İÇİN AVANTAJ"Gaziantep ekonomisi deyince ilk akla gelen isim tekstil, enerji ve inşaatta ünü Türkiye dışına taşmış olan Sanko Holding'in onursal başkanı Abdülkadir Konukoğlu.
Suriyelilerin gelişiyle kentteki istihdam sıkıntısının çözüldüğünü, bu sayede fabrikaların tam kapasite çalışmaya başladığını anlatan Abdülkadir Konukoğlu, "Başta Suriye olmak üzere bölgemizde çatışmaların bitmesiyle yaşanacak ekonomik iyileşme ve yatırım ortamı Gaziantep için bir avantaj" diyor.
Konukoğlu Gaziantep'in nitelikli işgücü, Avrupa standartlarındaki altyapısı ve teknolojik standartlarıyla özellikle gıda, inşaat ve tekstil sektörlerinde büyük hamle yapabileceğini kaydediyor.
Bu amaçla Sanko da dahil olmak üzere Gaziantep iş dünyasının şimdiden yeni yatırımlara hız verdiğini anlatan Konukoğlu, "Gaziantep geçmiş yıllarda tekstil üzerine yoğunlaşmıştı. Ama şu anda kentimizde hemen hemen tüm sektörler var. 170 ülkeye ihracat yapıyoruz.
Gaziantep'in yeni bir atak yapabilmesi için belli bir yaşa gelmiş sanayici arkadaşlarımızın gençlerin önünü açması lazım" diye konuşuyor.