Ekonomik durgunluk nedeniyle firmaların küçülmesi ve organizasyonel değişikliklere gitmesi, 2019 yılında İK'nın stratejik önemini artırdı. Bu trend 2020 yılında da sürecek. Şirketler, mevcut yeteneklerin elde tutulması konusuna daha fazla yatırım yapacak.
AYŞEGÜL SAKARYA PEHLİVAN
asakarya@ekonomist.com.tr
2019, insan kaynakları (İK) departmanlarının stratejik öneminin arttığı bir yıl oldu. Ekonomik durgunluk nedeniyle firmaların küçülmesi ya da organizasyonel değişikliklere gitmesi İK'ya olan ihtiyacı artırdı. İK birimleri, operasyon yönetiminden çok stratejik bir departman haline geldi.
Yenilikçi projeler, çalışan bağlılığının arttırılması, yetenek yönetimi süreçleri gibi stratejik projeler ön plana çıktı. Ayrıca 2019 yılı yapay zeka ve dijital dönüşümün sadece söylemde değil eylemde de organizasyon ve çalışanların hayatını ciddi olarak etkilediği bir yıl oldu.
İnsan kaynakları alanında bu değişimler sürerken işsizlik Türkiye'nin en büyük sorunlarından biri olmaya devam etti. Türkiye genelinde 15 yaş ve üstü işsiz sayısı 2019 yılı eylül döneminde geçen yılın aynı dönemine göre 817 bin kişi artarak 4 milyon 566 bin kişi oldu. İşsizlik oranı yüzde 13,8'e ulaştı.
Ancak araştırmalar 2020 yılı için umut vaat ediyor. İşverenlerin bir sonraki çeyrekte iş gücünde çalışanların sayısını artırma ya da azaltma eğilimlerini ölçmek amacıyla üç ayda bir gerçekleştirilen ManpowerGroup İstihdama Genel Bakış araştırmasına göre, işverenlerin işe alım beklentilerinde, mevsimsel değişikliklerden arındırıldığında, 2020 yılı ilk çeyreği için yüzde 10'luk artış görünüyor.
DİJİTALLEŞME ÖNEMİNİ KORUYOR
Peki 2020 yılında insan kaynakları trendlerinde ne gibi değişikler olacak? ManpowerGroup Türkiye Genel Müdürü Feyza Narlı'ya göre, yüksek teknolojiye ve dijital dönüşüme yatırım yapan, dijital çağın gerekliliklerini sağlayan sektörlerin yıldızı parlayacak.
Mobil uygulama geliştirici, veri mimarı, iş zekası uzmanı, kullanıcı deneyim tasarımcısı, sistem analisti, dijital pazarlama uzmanı, dijital stratejist, iş analisti, bilgi güvenliği, müşteri hizmetleri yöneticisi gibi rollerin ön plana çıkması bekleniyor.
Oxygen Consultancy Genel Müdürü Zeynep Doğrul Aşar, "Yine sosyal ve stratejik tarafta alınması gereken kararlar olacak.
Konuşulacak diğer konular da yine yalınlaşan organizasyonların yanı sıra yetenek ve uzmanlık açığı, mevcut yeteneklerin elde tutulması, yönetimi zor Y kuşağının değerleri ve X kuşağı ile arasında oluşan farklar olacak diyebiliriz" diye konuşuyor.
Şirketlerin özellikle Y kuşağının ve Z kuşağının beklentilerini karşılamak için stratejik İK yönetimi ve değişim yönetimine verdiği önem artacak. Bu alanlarda yatırım yapmak bir gereklilik haline gelecek.
STATÜKO DEĞİŞİYOR
Hiyerarşik yapılar halen etkinliğini korusa da her geçen gün daha fazla şirket statükoyu farklı kurgu ve taktiklerle değiştirmeye çalışıyor.
Çevik çalışma modelleri, holokrasi tipi organizasyonlar, silikon vadisi start up'larının tekelinden ve magazin değerlerinden sıyrılıp, asırlık şirketlerdeki dönüşümün tetikleyicisi olmuş durumda.
Willis Towers Watson Türkiye Yetenek ve Ödüllendirme İş Kolu Lideri Ümit Akgün Duman, "Hangi organizasyon yapısına evrilirse evrilsin, sağlıklı dönüşüm geçiren organizasyonların, çalışanlar nezdinde becerilerin farklılaştırılması ve yeni yapıya uyumlu hale getirilmesi konusunda başarılı olduklarını görüyoruz" diyor.
Bu şirketlerin rakiplerine göre finansal performanslarıyla yüzde 30'ların üzerinde fark yarattığını gösterdiğini de sözlerine ekliyor.
ÜST YÖNETİMLER DEĞİŞTİ
Değişen ekonomik koşullar şirketlerin üst yönetimlerine de yansıdı. 2019 yılında holdinglerin üst yönetimlerindeki değişim dikkat çekti. Borusan Holding, Tekfen Holding, Doğuş Holding ve Sabancı Holding'in CEO'su değişti.
Borusan'da yaklaşık 30 yıldır üst düzey yönetici olan, 2001 yılından bu yana da Borusan Holding'in CEO'luğu görevini sürdüren Agah Uğur, emekliliği nedeniyle bayrağı Ahmet Kocabıyık'a devretti.
2019 yılının başından beri CEO'luk görevini üstlenen Borusan Holding Yönetim Kurulu Başkanı Ahmet Kocabıyık, 2020'de görevini Erkan Kafadar'ın devredecek.
Doğuş Holding Yönetim Kurulu Başkanı Ferit Şahenk CEO görevini de üstlenirken, CEO olarak görev yapan Hüsnü Akhan yönetim kurulu başkan vekili olarak atandı.
Tekfen Holding Grup Şirketler Başkanı Osman Birgili Yönetim Kurulu Başkanvekili görevine getirilirken, Tekfen İnşaat Yönetim Kurulu Başkanı Cahit Oklap ise grup şirketler başkanı oldu.
Sabancı Holding'te ise 2017 tarihinden bu yana Sabancı Holding Yönetim Kurulu Üyesi olarak görev yapan Mehmet Göçmen temmuz ayında bu görevden ayrıldı. Sabancı Holding'te CEO'luk görevine Sabancı Holding Sanayi Grup Başkanı olan Cenk Alper atandı.
İK'YA YÖN VERECEK 5 TREND
1- Endüstri 4.0, yapay zeka, dijitalleşme, büyük veri yönetimi ve insan kaynakları analitiği sektörün gündemindeki önemli konular arasında yer alacak.
2- Şirketler, yetenek ve uzmanlık açığı, mevcut yeteneklerin elde tutulması konularına daha fazla yatırım yapacak.
3- Hiyerarşik yapılar halen daha etkinliğini korusa da her geçen gün daha fazla şirket statükoyu farklı kurgu ve taktiklerle değiştirmeye devam edecek.
4- Çevik çalışma modelleri start up'ların tekelinden sıyrılıp geleneksel şirketlerin gündemine oturacak.
5- Şirketler, insanın suni yapılarla iş ilişkisinin nasıl yapılandırılacağına kafa yormaya başladı. Üç yıl içerisinde organizasyonların yüzde 90'dan fazlasının işlerinin en az üçte birini otomotize etmesi bekleniyor.
CAN KENDİ MCKINSEY COMPANY ÜLKE DİREKTÖRÜ
“ÇALIŞAN DENEYİMİ ÖNEMLİ”
“İK'nın temel görevi, yetenekleri değere dönüştürmek üzere stratejik liderliğe evriliyor. İK'nın fark yaratan ve başarıda aktif rol üstlenen bir fonksiyona dönüşmesi için sekiz temel trende odaklanması gerek.
Bunları şöyle sıralamak mümkün: Yönetim kurulunun yetenek yönetimine odaklanmasını sağlamak; sadece üst yönetimin değil şirket için kritik önem taşıyan yüzde 2 lik dilimdeki yeteneklerin gelişimini önceliklendirmek; performans yönetiminin başına İK'yı değil işi koymak; yetenekleri departman bazlı değil proje bazlı geliştirmek; çalışanların işlerini verilerle yönetmelerini sağlamak; insan kaynağının gelecekte ihtiyaç duyacağı yetenekleri geliştirmelerini mümkün kılmak; yeni liderlerin yetişmesine yatırım yapmak; çalışan deneyimine odaklanmak.