BURCU TUVAY
btuvay@ekonomist.com.tr
Yurtdışında 'Incubator' denilen ve dilimize kuluçka merkezleri olarak çevrilen kurumlar, erken aşama girişimcilerin adeta can simidi oluyor. Zira erken aşama olarak tanımlanan yani fikrini henüz ticarileştirememiş girişimciler, bu kuluçka merkezlerinde yatırımcı bulmanın yanı sıra iş modellerini geliştirmek için önemli eğitimler de alıyor.
Bu merkezlerde daha önce girişim ekosisteminin zorluklarını aşan kişiler de yine tecrübelerini genç girişimcilere aktararak onlara mentörlük desteği veriyor. Sosyal ve motivasyonel anlamda birçok start up'ı aynı çatı altında buluşturan kuluçka merkezleri, aynı zamanda girişimcilik ekosistemi için güçlü bir sinerji yaratıyor.
Hangi kuluçkanın hangi desteği verdiğini görmek için görsele tıklayın.
Bu merkezlerde erken aşama girişimler, aldıkları hızlandırıcı programlarla projelerini hızla hayata geçiriyor ve bir şirket kurabiliyor. Önümüzdeki dönemde de start up'lar için önemli programlar ve etkinlikler hazırlayan kuluçka merkezleri, yurtdışında ofis olanağı, yeni eğitim modülleri, hibe desteği gibi farklı katkılar sunmayı planlıyor.
Biz de kapak haberimizde Türkiye'de girişimcilere destek veren 18 kuluçka merkezinin yeni dönemde start up'lara vereceği destekleri ve aradıkları kriterleri araştırdık.
İNOVATİF FİKİR ARIYOR
Üniversitelerin girişimcilik kuluçka merkezleri arasında dünyada ilk beşte yer alan İTÜ Çekirdek Kuluçka Merkezi, fikirlerini ticarileşebilir ürün ya da hizmete dönüştürmek isteyen girişimcileri destekliyor. İTÜ Çekirdek, ülke genelinde 2 bin 698 girişime ve 5 bin 896 girişimciye destek verdi. 168 milyon TL'yi aşkın yatırım alan İTÜ Çekirdek girişimlerinin toplam değerlemesi 1,7 milyar TL'ye ulaştı.
234 milyon TL ciroya ulaşan girişimlerin 704'ü şirketleşti ve 3 bin 293 kişiye istihdam sağlıyor. İTÜ ARI Teknokent Direktörü ve İTÜ Çekirdek Kurucusu Arzu Eryıl-maz, inovatif ve teknolojik fikrinin ticarileşebilir olduğuna inandıkları girişimleri desteklemeye devam edeceklerini söylüyor.
Eryılmaz, "Girişimcilerin yatırımcılarla ve kamuoyuyla buluştuğu etkinliğimiz, Big Bang Startup Challenge, 2019'da 52 milyon TL kaynağın girişimcilere ulaşmasını sağlayarak bir kez daha kendi rekorunu kırdı. Big Bang 2020 için planlamalarımız devam ediyor. Yarı online-yarı offline düzende yapabileceğimiz bir kurgu üzerinde çalışıyoruz" diyor.
FİKRE UYGUN MERKEZ
ODTÜ Teknokent Kuluçka Merkezleri girişimcilerin iş fikirlerine uygun olarak gerek sanayinin içinde gerek kampüste konumlandırılmış farklı fiziki alanlarda bulunuyor. Girişimciler iş fikirlerinin gelişimi için en uygun kuluçka yerleşkesinde konumlandırılıyor. ODTÜ Teknokent'te bugüne kadar binden fazla start up'a ev sahipliği yapıldı.
ODTÜ Teknokent Genel Müdürü Serdar Alemdar, kuluçka merkezlerinde şu anda 100 şirketin yer aldığını söylüyor. Ayrıca ön kuluçka ve hızlandırma programları kapsamında da şu anda 50'nin üzerinde girişimciye destek verdiklerini ifade ediyor.
PROTOTİP ATÖLYEDE ŞİRKETLEŞTİLER
Yıldız Teknopark kapsamında faaliyet gösteren Yıldız Kuluçka, girişimcilere ön kuluçka, kuluçka, TÜBİTAK BİGG ve sadece akademik girişimcilere özel akademik kuluçka programında bulunma olanağı tanıyor. Yıldız Kuluçka, faaliyete geçtiğinden bu yana 300'e yakın start up'a ve 400'ün üzerinde ön kuluçka girişimine, iş fikrinden şirketleşmeye, ticarileşmeden yatırım almaya kadar olan süreçte ofis, altyapı, eğitim, mentörlük hizmetlerini sunuyor.
Yıldız Teknopark Kuluçka Merkezi'nde şu an 140'ın üzerinde start up bulunuyor. Yıldız Teknopark Genel Müdürü Prof. Dr. Mesut Güner, fikirlerini ürüne dönüştürmek isteyen girişimci, akademisyen ve öğrencilere imalat konusunda her türlü desteği Yıldız Prototip Atölyesi'nde ücretsiz olarak sunduklarını söylüyor.
Güner, "15 proje ile başlayan ve bugün sayısı 150'yi aşan projeye ev sahipliği yapan Yıldız Prototip Atölyesi, Yıldız Kuluçka şirketleri, Yıldız Teknik Üniversitesi akademisyenleri ve öğrencileri tarafından yürütülen projelerin uygulamaya dönüştürülerek hayata geçirilmesine katkı sağladı" diye konuşuyor.
GLOBAL PAZARLARA AÇIYOR
2003 yılında kurulan kuluçka merkezi ile Türkiye'nin ilk özel kuluçka merkezi olan Bilkent CYBERPARK bünyesinde bugüne kadar 250'ye yakın mezun verildi. Merkezde yaklaşık 60 kuluçka şirketi ve 100'e yakın ön kuluçka girişimcisi bulunuyor. İlk aşamada kapalı ofise ihtiyaç duymayanlar için, girişimler arası etkileşimin yüksek olduğu ve yeni fikirlerin geliştiği 'Atölye' olarak adlandırılan açık ofis
ortamında teknopark hizmetlerinden faydalanılabiliyor. 2019'da Katar'da UBI Global tarafından kuluçka merkezleri ve hızlandırıcı programların üç farklı kategoride değerlendirildiği Dünya Kuluçka Zirvesi gerçekleştirildi. Burada 82 ülkeden 300'ün üzerinde kuluçka programı arasında Bilkent CYBERPARK, "Europe Top Challenger" ödülünü alarak Avrupa'nın lideri oldu.
Bilkent CYBERPARK Genel Müdürü Faruk İnaltekin, "Türkiye'nin iyi bir test pazarı olduğunu biliyoruz fakat girişimcilerin ölçeklenebilmesi için global pazarlara açılması şart. Bu nedenle farklı ülkelere kişiselleştirilmiş ve odaklı çeşitli hızlandırma programları sunuyoruz" diyor.
ÇEKİRDEK FON ŞİRKETİ
Sabancı Üniversitesi Inovent AŞ, Türkiye'nin ilk teknoloji ticarileştirme ve çekirdek fon şirketi olarak 2006 yılında yüzde 100 Sabancı Üniversitesi sahipliği ile kuruldu. Ağırlıklı olarak akademi temelli girişimciliğe odaklanmak üzere, henüz erken aşamada olan teknolojilerin ticarileştirilmesini yöneten Inovent'in 2006'dan bu yana hissedar olduğu toplam 39 girişim bulunuyor.
Şu anda hissedarı olduğu şirket sayısı ise 15. Deep-Tech PRIMER programı kapsamında, patentlenebilir iş fikri olan akademik girişimcilere 50'şer bin TL hibe desteği sağlıyor, şirketleşme süreçlerinde de ücretsiz danışmanlık veriyor. SUAsset programı ile girişimciliği tecrübe etmek isteyen üniversite öğrencilerine 5 ile 25 bin TL arasında değişen hibe desteği sağlanıyor.
Sabancı Üniversitesi Inovent Genel Müdürü Bülent Bankacı, BiGGinner kapsamında, kendi işini kurmak isteyen beyaz yakalı girişimci adaylarının 200 bin TL hibe desteği alabilmeleri için uygulayıcı kuruluş rolü üstlendiklerini ifade ediyor.
TÜRKİYE'NİN EN BÜYÜĞÜ OLACAK
Teknopark İstanbul'un kuluçka merkezi olarak faaliyet gösteren Cube Incubation, inovatif ve derin teknoloji tabanlı iş fikirleri üzerinde AR-GE çalışmaları yürüten 100'ü aşkın girişimci grubunu ağırlıyor. Kuluçka merkezine, AR-GE niteliği yüksek, kolay pazarlanabilen, kaliteli insan kaynağına sahip ve kuluçkada sinerji oluşturma potansiyeli olan şirket ve projeler kabul ediliyor.
Cube Incubation, Teknopark İstanbul'da üçüncü etap binaların tamamlanmasının ardından 10 bin metrekareden fazla kapalı alanda Türkiye'nin en büyük ve dünyanın da sayılı kuluçka merkezlerinden biri olacak. Teknopark İstanbul Genel Müdürü Bilal Topçu, Cube Incubation Ortak Çalışma Alanı'yla (co-wor-king) da kuluçka merkezinden başarıyla mezun olan girişimcileri ofis kurana kadar desteklemeye devam ettiklerini söylüyor.
Topçu, "Sürdürdüğümüz Cube Incubation süreçleri ve yeni açtığımız çağrılarla birlikte yıl sonuna kadar 100 girişime daha ev sahipliği yapmayı planlıyoruz" şeklinde konuşuyor.
MELEK YATIRIMCI BULUYOR
Erciyes Teknopark çatısı altında 2014 yılında kurulan Sera Kuluçka Merkezi'nde başta Kayseri olmak üzere çevre illerdeki girişimcilere hizmet veriliyor. Sera Kuluçka Programı Pre Sera, Sera, After Sera ve Pro Sera olmak üzere dört aşamadan oluşuyor.
Akıllı yaşam, akıllı şehircilik, mobil uygulamalar, robotik, kablosuz iletişim, giyilebilir teknolojiler gibi alanlarda projeler yürütülüyor. Bugüne kadar Sera Kuluçka Merkezi'nde 3 binden fazla ön kuluçka girişimcisine ve 200'den fazla start up'a hizmet verildi.
Son üç yılda 50'den fazla girişimcinin de şirketleşmesi sağlandı. LAB Erci-yes Hızlı Prototipleme Atölyesi'nde, girişimciler ürünlerinin prototipini hızlı bir şekilde üretip test etme şansına sahipler.
Ayrıca Anadolu'nun ilk akredite melek yatırımcı ağı olan Erciyes Melek Yatırım Ağı (ERBAN) ile teknoloji tabanlı iş fikirlerine yatırım arayan girişimcilere, bünyesinde yer alan yatırımcılar tarafından fon sağlanması adına da hizmet veriliyor.
Erciyes Teknopark Yönetim Kurulu Başkanı Prof. Dr. Recai Kılıç, "Ekiplere 10 bin TL çekirdek fon veriliyor. Tüm bunlarla birlikte eğitimler, men-tor seansları ile girişimcilere destek sunuluyor" diyor.
AR-GE VE YENİLİK ODAKLI
Özyeğin Üniversitesi'nin kuluçka merkezi olan Girişim Fabrikası 2011'deki kuruluşundan bu yana düzenlediği farklı ön kuluçka, kuluçka ve hızlandırıcı programlarıyla girişimcilere destek oluyor. AR-GE ve yenilik odaklı 200'ün üzerinde girişimciye kapsamlı eğitim, mentorluk ve danışmanlık hizmetleri sağladı. Bu adaylar arasından 40'ın üzerinde girişim TÜBİTAK hibe desteğinden faydalanarak şirketleşti ve bazıları uluslararası pazara açıldı.
Özyeğin Üniversitesi Teknoloji Transfer Ofisi ve Girişimcilik Merkezi Direktörü Dr. İsmail Arı, Girişim Fabrikası girişimcilerinin Türkiye'nin en iyi 100 start up'ı arasında her yıl yer aldığını ifade ediyor.
SÜRDÜRÜLEBİLİR PROJELER
GOSB Teknopark Kuluçka Merkezi'nde, erken aşama girişimciler kabul sürecinde birçok farklı açıdan değerlendiriliyor. Gerçekleştireceği projenin yenilikçi, sürdürülebilir ve geliştirilebilir olması koşulunun yanı sıra girişimcinin projeyi geliştirmesi için gerekli yetkinliğe sahip olması da tercih edilmesinde rol oynuyor. Kuluçka merkezi bugüne kadar 76 girişimciye ev sahipliği yaptı.
GOSB Teknopark Teknoloji Transfer Ofisi (TTO) Direktörü Tolga Bildirici, önümüzdeki dönemde de pazar analizi, satış stratejileri ve müzakere becerilerini geliştirmeye yönelik periyodik eğitimlere devam edeceklerini söylüyor. Bildirici, "Aynı zamanda start up'ların olası bir yatırımcı görüşmesi öncesinde, yatırımcı sunumlarının iyileştirilmesi amacıyla Pitching eğitimleri verilecek" diyor.
SOSYAL GİRİŞİMCİLERİ DESTEKLİYOR
Devlet ve vakıf üniversitelerinin kulaçka merkezlerinin ticari kuruluşlar içindeki ilk yansıması Garanti BBVA'da oldu. 2015'te hayata geçen Garanti BBVA Partners Girişim Hızlandırma Üssü, asgari uygulanabilir ürün ve hizmete sahip, üç yıldan kısa süredir faaliyet gösteren, ölçeklenebilir iş modeline sahip tüm girişimlerin başvurabildiği bir program.
BBVA Momentum Sosyal Girişimcilik Programı adı verilen bu programla sürdürülebilir bir iş modeli ile toplumsal konulara çözümler üreten, faaliyetleriyle yüksek sosyal etki yaratmak isteyen sosyal girişimcilere katkı sağlanması hedefleniyor.
Bugüne kadar 60 girişime destek verdiklerini vurgulayan Garanti BBVA Genel Müdür Yardımcısı Cemal Onaran, sözlerine şöyle devam ediyor: "Geçtiğimiz yıl, işletme okullarından olan İspanya bazlı IE Business School işbirliği ile Meetup isimli master class etkinlikleri düzenlemeye başlamıştık.
Bu sayede, ülkemizdeki girişimcilere ve konuyla ilgili tüm paydaşlara katkımızı genişleterek çağın gereksinimlerine uygun, bilgilendirici çalışmala-
rımızı sürdürmüştük. Programın önümüzdeki dönemi için içeriklerimizi geliştirmeye ve derinleştirmeye devam ediyoruz."
DİJİTAL PLATFORM KURACAK
Bir diğer örnek olan TİM-TEB Girişim Evleri çatısı altında desteklenen girişimcilere, Step UP, Level UP, Start UP ve Global UP gibi programlarıyla her aşamada destek veriliyor. Ayrıca, ürün/ hizmet aşamasında olan veya ticari hayata yeni başlamış olan girişimcilerin iş fikirlerini doğru iş modelleriyle yönetmelerini sağlamak, etkin satış ve pazarlama planları oluşturmalarına destek olmak için toplu ve bire bir danışmanlık hizmeti veriliyor.
2019'da TİM-TEB Girişim Evi faaliyeti olarak başlatılan S2C (Startup/ Scaleup-2Corporate) programları ile KOBİ ve kurumsal şirketler, en güncel ve yeni inovatif çözümlere yoğun bir tarama araştırma çabası vermeden hızlı bir şekilde ulaşma şansına sahip oluyorlar.
Teknoloji şirketleri ise bu program sayesinde, ürün ve hizmetlerini doğrudan sunabilecekleri müşterilerle bir araya gelerek, hızlı ticarileşebilme konusunda fırsat yakalıyorlar.
TEB KOBİ Bankacılığı Genel Müdür Yardımcısı Ali Gökhan Cengiz, daha fazla şirkete işbirliği olanağı sağlayacak dijital bir platformu da gelecek yıl devreye almayı hedeflediklerini söylüyor. Cengiz, "Bu platform sayesinde girişimciler kendilerini, ürün ve hizmetlerini tanıtırken, KOBİ'ler ve kurumsal şirketler aradıkları teknolojik çözümleri, bu platform aracılığıyla hızlıca tarayabilecek, diledikleri şirketlerle iletişim kurabilecek" diyor.
50 BİN TL HİBE DESTEĞİ
2017 yılında kurulan Albaraka Garaj Startup Hızlandırma Merkezi, üçüncü dönemini tamamladığı Garaj'da bugüne kadar 32 girişimle çalıştı. Dördüncü dönemi olan 2020-2021 sezonuna geçtiğimiz günlerde başladı. Ön hızlandırma programına bu sezon 34 girişim seçildi. Ofis olanağı, mentorluk, iş geliştirme ve eğitim destekleri sunuluyor.
Albaraka Genel Müdür Yardımcısı Mustafa Çetin, bu desteklerin yanında hızlandırma programına geçenlere ek olarak 50 bin TL'ye kadar hibe desteği, API kullanımı, ortak proje yapma ve POC olanağı, satış ve pazarlama desteği ve Albaraka Portföy ile yatırım görüşmesi ile network desteği sağladıklarını söylüyor. Çetin, "Aslında Garaj'a dahil olan bir girişimciyi ürününü satar hale getirmeden bırakmıyoruz" diyor.
İBRAHİM ELBAŞI / BİLGİYİ TİCARİLEŞTİRME MERKEZİ (BTM) DRT.
"GELENEKSEL EKONOMİYİ YENİ EKONOMİYLE BULUŞTURUYORUZ"
"BTM, İstanbul'un küresel ölçekte girişimcilik potansiyelini güçlendirmek ve yenilikçi iş fikirlerini ticarileştirerek ülkemize katma değer sağlamak amacıyla İstanbul Ticaret Odası (İTO) tarafından kuruldu.
BTM, girişimcilerinden herhangi bir hisse veya ortaklık talep etmeden hizmetlerini ücretsiz olarak sunuyor. BTM programlarında aldıkları çeşitli destekler ile projelerini geliştiren girişimciler, dünyada ilk defa bir ticaret odası tarafından kurulan ve ölçek olarak emsalsiz bir girişimcilik merkezinin ayrıcalıklarından yararlanıyor.
BTM olarak bugüne kadar binden fazla start up'a ev sahipliği yaptık ve 10 binden fazla başvuru aldık. Girişimlerimiz 88 milyon TL'den fazla değerlemeyle yatırım aldı ve 52 milyon TL'den fazla satış yaptılar. Bildiğiniz üzere İTO'nun 400 binden fazla üyesi var ve hepsi bizim için potansiyel melek yatırımcı demek.
BTM olarak bu üyeleri start up yatırımcısı olarak ekosisteme kazandırmaya yönelik programlar da düzenliyoruz. Aslında kısaca geleneksel ekonomiyi yeni nesil ekonomiyle start up'lar kanalıyla buluşturuyoruz."
DR. SALMAN ORTAKÖY / LONCA YÖNETİM KOMİTESİ ÜYESİ
"YENİ FİKİRLERİ DESTEKLEYEREK ÜLKE EKONOMİSİNE KAZANDIRIYORUZ"
"Kuveyt Türk olarak dijital kanalların ve dijital dönüşümün önemini çok önceden öngörmüş, bu dönüşümü kendi bünyemizde yıllar önce başlatmış, bu yönde çok önemli projeleri hayata geçirmiş ve aksiyonları vaktinde almış bir katılım finans kuruluşuyuz.
Bu nedenle yenilikçi fikirlere ve bu fikirleri desteklemeye büyük önem veriyoruz. Lonca Girişimcilik Merkezi'mizi, yeni fikirleri destekleyip geliştirerek ülke ekonomisine kazandırmak amacıyla 201 7'de kurduk. Bu merkezimiz aracılığıyla teknoloji odaklı ve ölçeklenebilir iş fikirlerine sahip girişimcilerin, proje fikirlerini sürdürülebilir bir modelle ticari faaliyete dönüştürmelerine destek oluyoruz.
Mayıs ayında başlayan beşinci dönemde programa dokuz girişim daha kabul ettik. Bu yıl açacağımız ikinci programla da toplamda 20 girişimci ekibe destek vermeyi hedefliyoruz. Altıncı dönemi ise eylül ayı gibi açmayı planlıyoruz. Nisan ayında yapmayı planladığımız ancak pandemi nedeniyle gerçekleştiremediğimiz 110 bin TL ödüllü Hackathon'u da bu yıl içinde gerçekleştireceğiz."
DERYA DÜNER / QNBEYOND GENEL MÜDÜR YARDIMCISI
"START UP'LARA YATIRIM YAPMAYA BAŞLADIK"
"QNBEYOND Hızlandırma Programı'mızı 2018 Aralık'ta, QNB Finansbank'ın farklı fikirlere verdiği önem ve desteğin bir yansıması olarak hayata geçirdik. Bankamız çalışanlarına olduğu gibi dışarıdaki start up'lara da beraber üretebildiğimiz ve öğrenebildiğimiz bir ortam sunduğumuz için mutluyuz.
Stratejik işbirliklerini odağımıza aldığımız QNBEYOND Hızlandırma Programı dört ay sürüyor ve program boyunca ve sonrasında start up'lara işbirliği, yatırım, mentorluk ve QNB'nin global gücüne erişim gibi çok sayıda destek sunuluyor. Birinci dönemimizden sekiz, ikinci dönemimizden 11 olmak üzere bugüne kadar 19 start up'a ev sahipliği yaptık.
Bu yıl içinde üçüncü dönemimizi başlatıp 8-10 start up'a daha kapılarımızı açmayı planlıyoruz. Verdiğimiz en kritik destek, QNB Finansbank ve iştirak şirketleriyle işbirliği fırsatı. Birinci dönemimize baktığımızda üç start up'la büyük çaplı işbirliklerine imza attık.
İkinci dönemimizin sona ermesine daha iki ay varken şimdiden üç start up'ımızla işbirliğine imza attık. İşbirliği kasımızın dışında bu yıl itibarıyla QNBEYOND Ventures ile start up'lara yatırım yapmaya da başladık. Birinci dönem girişimlerimizden Kassa ve KolayBi' de yatırım yaptığımız ilk iki start up oldular."
H. METE GÜNEŞ / İŞ BANKASI DİİTAL BANKACILIK MÜDÜRÜ
"STRATEJİK ODAK ALANLARINDA İŞBİRLİĞİNE GİDECEĞİZ"
"İş Bankası ana sponsorluğunda, Kolektif House tarafından yürütülmekte olan Workup Girişimcilik Programı, kuluçka merkezi ve hızlandırma programı tanımlarının arasında konumlanan farklı değer önerileri bulunan bir program.
Herhangi bir dikey kısıtı olmayan ve altı ay süren programda girişimcilere, temel girişimcilik kavramları, büyüme stratejileri, pazarlama teknikleri, ödeme sistemleri ve etkili sunum yöntemleri gibi konuların aktarıldığı haftalık eğitimler veriliyor. Bunlara ek olarak, seri girişimcilerin kendi başarı ve başarısızlık hikayelerini anlattığı ilham etkinlikleri düzenleniyor.
Program, Demo Day ile sona eriyor. Temmuz ayında gerçekleştirilen online Demo Day ile altıncı dönemi tamamlanan programa bugüne kadar 80 girişim kabul edildi. Bunlardan 60'ı programı başarıyla tamamlayarak mezun oldu. Bugüne kadar programda, her dönemde 10 ila 15 girişim, programa kabul edilmekteydi.
Bu yılın ikinci yarısında gerçekleştirmeyi planladığımız Workup Girişimcilik Programı'nın yedinci döneminde de benzer sayıda girişimi programa kabul etmeyi hedefliyoruz. Bunun dışında, stratejik odak alanlarında işbirliğine gideceğimiz, yatırım yapacağımız ve yurtdışında ölçeklenmesine katkı sağlayacağımız girişimler olacak."