LEVENT GÖKMEN DEMİRCİLER
lgokmen@ekonomist.com.tr
ayrimenkul sektöründeki gelişim artık İstanbul, İzmir, Ankara gibi büyük kentlerle sınırlı kalmıyor. Ulaşım projeleri kentleri birbirine bağlarken gayrimenkullerin değerlerini de hızla artırıyor. Tıpkı Yalova'nın kaderini Osman Gazi Köprüsü'nün değiştirmesi örneğinde olduğu gibi. Köprünün adının duyulmasından açılmasına kadar geçen süreçte Yalova'daki gayrimenkuller hızla değer kazandı.
Peki Türkiye'nin kentlerinde son beş yılda nasıl bir gayrimenkul hareketliliği yaşanıyor?
İşte bu sorudan yola çıkarak, Reidin Zingat.com, verilerinden yararlanarak Ekonomist Dergisi'ne özel bir araştırma yaptı. Bu araştırmayla Türkiye'de son beş yılda konutta metrekare fiyatları en çok artan 10 il ile en az artan 10 il ortaya çıkarıldı.
Bu araştırmanının sonucu da son beş yılda değeri en çok artan ilk üç ilin Yalova, İstanbul ve Çanakkale, değeri en az artan ilk üç ilin ise Mardin, Şanlıurfa ve Erzincan olduğunu gösterdi.
Bu özel çalışma sonucunda, 2012 yılında bin 41 TL olan ortalama konut metrekare fiyatı yüzde 123 artarak 2017'de 2 bin 317 TL'ye ulaşan Yalova en çok artış gösteren il oldu.
Onu 2012'de ortalama metrekare fiyatı bin 825 TL olan ve beş yıllık süreçte yüzde 113'lük artış göstererek ortalama metrekare fiyatını 3 bin 894'e çıkaran İstanbul izledi.
Üçüncü sırayı ise 2012'de bin 97 TL olan ortalama metrekare fiyatını yüzde 113'lük artışla 2017'de 2 bin 333 TL'ye yükselten Çanakkale aldı.
Çanakkale'yi sırasıyla yüzde 108'lik artışla Ordu, yüzde 100'lük artışla İzmir, yüzde 97'lik artışla Burdur, yüzde 97'lik artışla Sakarya, yüzde 96'lık artışla Muğla, yüzde 95'lik artışla Sinop ve yüzde 94'lük artışla Kocaeli kentleri izliyor.
MARDİN GERİDE KALDI
Araştırmaya göre son beş yılda metrekare değerini en az artıran kentler sıralamasında ise Mardin ilk sırayı alıyor. Mardin'de 2012'de 881 TL olan ortalama metrekare konut satış fiyatı son beş yılda sadece yüzde 6'lık artış göstererek 2017'de 932 TL'ye çıkabildi.
2012 yılında 922 TL olan metrekare satış fiyatı yüzde 18'lik artışla 2017 yılında bin 85 TL'ye ulaşan Şanlıurfa bu açıdan ikinci sırada yer alıyor. Üçüncü sırada ise 2012 yılında konut metrekare satış fiyatı 979 TL iken yüzde 18'lik artışla 2017 yılında bin 153 TL'ye çıkan Erzincan bulunuyor.
Erzincan'ı, sırasıyla, son beş yıl içinde metrekare fiyatını yüzde 23 artıran Kilis, yüzde 26 artıran Gaziantep, yüzde 29 artıran Kütahya ve Amasya, yüzde 30 artıran Nevşehir, yüzde 33 artıran Bilecik ve Sivas takip ediyor.
YALOVA NEDEN YÜKSELDİ?Yalova'da üretilen konut miktarının sınırlı olduğuna dikkat çeken Bakyapı Yönetim Kurulu Başkanı Veysel Bakgör, kentte yabancılara yönelik satışların gerçekleşmesinin gayrimenkul fiyatlarının ciddi oranda artmasına neden olduğunu söylüyor. Bakgör, kentin son dönemde yoğun göç almaya başladığına da dikkat çekiyor.
Veysel Bakgör, "Osman Gazi Köprüsü'nden sonra bölgedeki araziler de oldukça değerlendi. Kentin imar planlama alanları sınırlı olduğu için fazla konut üretimi yapılamıyor.
Göçle birlikte gelen talep de fiyatlara yansıyor. Arazi fiyatlarının yüksekliği de konut fiyatlarının daha da yukarı çıkmasına neden oluyor" diyor.
GÖÇÜN ETKİSİ BÜYÜK
Türkiye'nin en değerli kenti olan İstanbul zaten her dönem ilgi çekiyor. Çanakkale'nin değerini artırma nedenleri olarak yoğun göç ve temelleri atılan Çanakkale Köprüsü'nün etkisi gösteriliyor.
Ordu'nun göç alması, Organize Sanayi Bölgesi'ndeki yatırımlar ve ORGİ Havalimanı'nın yarattığı ticaret hacmi ile gelişip değerlendiği vurgulanıyor. Yatırımcıların arazi yatırımları yaptığı Sakarya ise bu ilginin gayrimenkule yansımasıyla değerleniyor.
İzmir'in değerini artırma nedenleri olarak yoğun göç alması ve gayrimenkul piyasasındaki nitelikli gelişim gösteriliyor. Burdur, göç alan ve ticari faaliyetleri gelişen bir diğer kent olarak değer kazanmaya devam ediyor.
Turizmin önemli kalelerinden biri olan Muğla, yerli ve yabancı yatırımcıların ilgisini çekmesiyle değer kazanıyor. Karadeniz'in en sakin kentlerinden biri olan Sinop, son yıllarda emekli göçü alması, kentteki üniversite varlığının gelişmesi, havalimanının aktif olması, turizm potansiyelini her geçen yıl artırmasıyla gayrimenkul piyasası gelişen bir diğer kent oluyor.
SAVAŞ OLUMSUZ ETKİLEDİ
Suriye'de yaşanan savaş, Irak'taki gerginlikler gibi nedenlerle sınır kapılarının kapanması Doğu ve Güneydoğu illerine olumsuz yansıyor. Bu bölgede ticaretin azalması, güvenlik sorunu gibi nedenler yüzünden Mardin, Şanlıurfa, Erzincan, Kilis, Gaziantep gibi kentlerde gayrimenkul hareketliliği azalmış durumda.
Kütahya ve Amasya'da göç ya da ticari faaliyetlerde bir artış görülmemesi nedeniyle gayrimenkul gelişiminin sınırlı kaldığına dikkat çekiliyor. Nevşehir, Bilecik ve Sivas da mevcut gayrimenkulde durumun korunup bir miktar gelişimin sağlandığı kentler arasında yer alıyor.
ABDÜLKADİR AKKUŞAKKUŞ GROUP YÖNETİM KURULU BAŞKANI
"BÖLGEDEKİ GERGİNLİK YANSIYOR"
"Doğu'da Suriye ve Irak gerginliği yüzünden ve Habur sınır kapısının kapanması nedeniyle yabancı girişi azaldı, bu da alımlara yansıdı. İnsanların gelirlerinin azalması, arzdan fazla konut stokunun oluşması piyasayı frenliyor.
Şu anda kültür turizminde bir hızlanma var, bölgede gelirler arttıkça konut alımlarına da yansıyacaktır. Jeopolitik olarak çevremizdeki olayların bitmesi, teşvikte 6. Bölge'de olması, 2. OSB'nin hayata geçmesi nedeniyle gelecekte hareketlenecektir."
AHMET KAYHANZINGAT.COM KURUCU ORTAĞI VE CEO'SU
"ŞEHİRLEŞME VE YABANCI ETKİSİ"
"Türkiye'de son yıllarda insanların hayat standartlarındaki değişim, şehircilik çalışmalarının hızlanması, Anadolu kentlerinin de gelişmesini sağlıyor. Bu kentlerden geçen ulaşım projeleri, Mütekabiliyet Yasası ile artan yabancı ilgisi birçok kentin öne çıkmasına zemin hazırlıyor. Birçok kentin gayrimenkulde son beş yılda ciddi değişim yaşadığı gözlemlenebiliyor."