TALAT YEŞİLOĞLU
tyesil@ekonomist.com.tr
Serbest piyasa ekonomisinin uygulanması için diğer ülkelere baskı yapan ülkelerde ‘korumacılık’ ve ‘yerli üretim’ ciddi taraftar topluyor. Pazarlama ve üretim süreçleri yenileniyor. Bu süreçte şirketler evrim geçiriyor, değişime ayak uyduramayanlar, sistemden çıkmasalar bile küçülen paylarına razı oluyor.
Franchising sistemi için “Değişim, dönüşümün en somut yaşandığı alanların başındadır” diyebiliriz. Son 25 yılda inanılmaz bir dönüşüm yaşandı. Sistem adeta evrildi ve yeni bir yapıya büründü.
Bu sürecin ne soluklanacak ne de duraksayacak hali görünmüyor. Biz de 2011’den bu yana düzenli olarak en büyük 100 şirketi ilan ediyoruz. Sektörün dinamizmine ve hızına yetişebilmek için bu araştırmayı yılda iki kez tekrarlıyoruz. Burcu ve Ayşegül, yaklaşık bir aydan beri şirketlerden topladıkları verilerle ana listeyi hazırladı.
Tabii ki ana liste ile yetinecek durumda değiliz. Bu araştırmayı yayınladığımız 2011’den bu yana sistemin ne kadar büyüdüğünü ölçmeye çalıştık. Şirketlerin ciro paylaşımı konusundaki hassasiyetini biliyorsunuzdur. Bu yüzden franchise sayısına göre analiz yapabiliyoruz. Onun da ciddi bir gösterge olduğunun farkındayız.
Evet, bu sistemin bir parçası olmak, eskisi kadar ‘garantili kazanç’ anlamına gelmiyor. Ama düzenli bir büyümeden bahsediyoruz. Beş yılda 7 binden 12 bine gelen bir sistemden söz ediyorum. Üstelik alttan da ciddi bir dalga geldiğini görebiliyoruz. Çünkü sistemin nasıl büyüdüğüne her gün tanıklık edenler, zincire yeni bir halka eklemeye çabalıyor.
İkincisi, son beş yıllık dönemde en hızlı büyüyen zincirler hangileri oldu? Her yıl binlercesi zincirin bir parçası haline gelirken bazılarının da elendiği bir ortamda, girişimci sayısı hızla artıyor. Üstelik büyüme, siyasi ve ekonomik görünüme ilişkin olumsuz havanın egemen olduğu bir yıl için planlanıyor.
Şubat ayı itibariyle bakıldığında, 100 büyük şirketin 3 bin 500’e yakın yeni halka ekleme planı var. Bunun yeni girişimci kazanma yanında var olan girişimcilerin işlerini büyütmesi anlamına da geldiğini anımsatmak isterim. Yerel bir kahve zincirinin yönetim kurulu üyesi, geçen hafta bu ilgiyi aktarmak için bana şu örneği verdi: “Bizden dört farklı yerde franchise alan bir girişimci var. Yeni bir tane daha istedi. Bu sistemden iyi para kazanmasa, yenisi için başvuru yapar mı?”
Üçüncüsü... Her sektör büyüyor mu? Hepsinin eşit koşullarda büyüdüğünü tabii ki söyleyemeyiz. Ama bazı sektörlerin önde olduğunu kaydedelim. Kapak haberinde bu sektörlere de yer verdik. Sizlerin girişimcilik öyküsüne katkı yapacak bilgileri sağlamaya çalıştık. Bilgi bizden, girişim de sizden.
Bereketi yüksek bir hafta diliyorum...