Şirketlerin yayınladıkları raporlara bir yenisi daha eklendi: Social Return On Investment (SROI) yani 'Sosyal Yatırımın Geri Dönüşü'... Bu rapor, sosyal fayda üretmeyi hedefleyen tüm kuruluşların gündemine yerleşti bile.
1970'lerde "Bir şirketin yegane sosyal sorumluluğu kâr etmektir" diyen Nobel Ödüllü İktisatçı Milton Friedman'ın aksine, yeni dünyada şirketlerin de başarı kriteri değişti. Artık kurum kültürünü ve hedeflerini sadece artan cirolar ve kârlılık başarısıyla tarif etmek mümkün değil.
Sosyal faydanın temel kriter olarak öne çıkmaya başladığı bu dönüşüm sürecinde başarının; yaratılan değerle, faydayla ve en önemlisi iyilikle ölçüldüğü bir dünya ekonomisinden bahsediyoruz. Bu dönüşüm iletişim dünyasında sadece aksiyon ve mesajları değiştirmekle de kalmadı; tüm büyük şirketlerin yayınladıkları raporlarına bir yenisini ekledi: Social Return On Investment (SROI), yani 'Sosyal Yatırımın Geri Dönüşü'...
"Yapılan bir faaliyet sonucu ortaya çıkan değişim veya bir eylem, faaliyet, proje veya program sonucu farklı insanlar üzerinde oluşan etkiler" olarak tanımlanan bu rapor, sosyal fayda üretmeyi hedefleyen tüm kuruluşların gündemine yerleşti bile. Diğer bir ifadeyle paydaşlar, çalışanlar, yatırımcılar ve hissedarlar için artık ne kadar 'kârlı' olduğunuzun yanı sıra ne kadar 'iyi' olduğunuzu da şeffafça aktarmanız şart.
TÜRKİYE'DEKİ İLK ÖRNEKLER
Son yıllarda oluşturdukları sosyal etkiyi nasıl daha iyi izleyip ölçebileceğini araştıran şirket sayısı hızla artıyor. Dünyada da sivil toplum kuruluşlarının liderliğinde başlayan bu dönüşüm, halka açık olsun, olmasın tüm büyük şirketlerin radarında.
Öyle ki ülkemizde de 2024, sosyal etki analizinde bir kırılma noktası olacak. O nedenle iletişim ve sürdürülebilirlik departmanlarına naçizane önerim; faaliyet ve sürdürülebilirlik raporlarının yanı sıra ajandanızda bu yeni rapora da hızla yer açmaları olacak.
Global çapta büyüyen bu raporlama sisteminin Türkiye'de örnekleri henüz bir elin parmağını geçmiyor. Kale Grubu, IGA İstanbul Havalimanı, Spor İstanbul gibi şirketlerin SROI raporlarını yayınladıkları biliniyor. Bu ender örneklerden bir de Rönesans Holding imzası taşıyor.
ŞİRKETLERİN 'BAŞARI' TANIMI
Grup, holding ve Rönesans Eğitim Vakfı'nın gençleri, çocukları ve kadınları odağına alan, eğitim konusunu önceliklendiren program ve projelerinin 2023 sosyal etkisi ve yatırımların sosyal dönüşünü ölçtüğü bir SROI Raporu yayınladı bile. Bağımsız bir kuruluş tarafından yapılan ve web sitesinde de yayınlanan rapor, bu dönüşümü gündeme alacaklar için de iyi bir örnek.
Rönesans Holding Yönetim Kurulu Başkanı İpek Ilıcak Kayaalp'in raporun önsözünde kullandığı cümleler ise işin önemini ortaya koyuyor. "Başarı nedir?" sorusuyla başlayan önsözde Kayaalp, yanıtı şu şekilde açıklıyor: "Bilançolardaki sıfırların bolluğuyla değerlendirilen başarı kavramını artık sadece gelirler, özkaynaklar, EBITDA'lar üzerinden okumak yeterli değil.
Dünya müthiş bir hızla değişiyor. İş yapış şekilleri yeniden kurgulanıyor. İklim krizi, sürdürülebilirlik, yapay zeka işlerimizin merkezindeki yerini aldı, daha da alacak. Ve tüm bunlarla birlikte, yeni bir değer anlayışı hayatlarımıza hükmediyor. İşte bu değer anlayışı ışığında, artık gerçek başarı; bu finansal performansımızı nasıl desteklediğimizle, insan, toplum ve dünya için yaptıklarımızla, sürdürülebilir geleceğe nasıl bir katkıda bulunduğumuzla ölçülüyor."