Satın alma ve birleşme (S&B) işlemlerindeki yavaşlama 2019'un ikinci çeyreğinde de sürdü. İlk çeyrekte 68 işlemde 1 milyar dolarlık hacim varken, ikinci çeyrekte 44 işlemde 1,5 milyar dolarlık hacim oldu. İkinci yarıyılda işlem hacminde toparlanma bekleniyor.
TALİP YILMAZ
tyilmaz@ekonomist.com.tr
Türkiye'de geçen yılın ağustos ayında patlak veren kur krizi ve ardından makro göstergelerde yaşanan bozulma satın alma ve birleşme (S&B) işlemlerinde de etkisini gösteriyor.
Tabloları görmek için görsellere tıklayın.
Bu yılın ilk çeyreğinde 68 işlemde yaklaşık 1 milyar dolarlık hacme ulaşılmışken, ikinci çeyrekte değeri açıklanan 17 işlemde 1 milyar dolarlık hacim gerçekleşti.
Değeri açıklanmayan 27 işlemle birlikte toplam hacim yaklaşık 1,5 milyar dolar olarak tahmin ediliyor. 2018 yılının ikinci çeyreğinde 72 işlemde 7,2 milyar dolarlık işlem hacmine ulaşılmıştı.
Bu da geçen yıla göre önemli bir düşüşü ifade ediyor. Özellikle 31 Mart yerel seçimleri sonrası İstanbul seçiminin tekrar edilmesiyle siyasi belirsizliğin uzaması, S-400 füze alımı ve ABD ile ilişkilerin belirsizleşmesi gibi faktörler, işlem adedi ve hacminde önemli bir daralmaya yol açtı.
Yılın ikinci çeyreğinde dikkat çeken işlemler, Boyner Perakende'nin yüzde 43,9 hissesinin 405 milyon dolara, Betek Boya'nın yüzde 95'inin 245 milyon dolara ve iyzico'nun yüzde 100'ünün 165 milyon dolara satışı oldu. Bunun yanında üçüncü çeyrek dönemi içinde geçen yıl satış konusunda anlaşmaya varılan Denizbank'ta 14,6 milyar TL bedelin ödenmesiyle devir işleminin gerçekleştiğini de hatırlatalım.
FIRSATLAR VAR
Yılın ilk yarısında 112 işlemde yaklaşık 2,5 milyar dolarlık hacim gerçekleşirken, ikinci yarıyıl için beklentiler biraz daha iyimser. Yapılan tahminlere göre yılın ikinci yarısı için 7,5-10 milyar dolar aralığında bir beklenti söz konusu.
EY Türkiye Kurumsal Finansman Kıdemli Müdürü Cem Günfer, kalıcı ekonomik reformlara, civar coğrafyada yaşanacak olumlu jeopolitik gelişmelere ve yılın geri kalanında gerçekleşmesi beklenen bazı büyük hacimli işlemlere bağlı olarak 2019 yılı toplamında 7-8 milyar dolarlık hacim bekliyor. Yılın ilk yarısında işlem hacmi az olsa bile bu işlemlerin uzun vadeli stratejik yatırımcılar ağırlıklı olduğunu aktaran Günfer, yılın ikinci yarısında benzer trendin devamını bekliyor.
Son dönemde yaşanan kur artışı ve bölge coğrafyasında yaşanan güvenlik problemlerinin yatırımcılar için risk unsuru olarak görüldüğünü de aktaran Günfer sözlerine şöyle devam ediyor: "Ancak orta-uzun vadede genç nüfusu, büyüyen ekonomisi ve coğrafi konumu nedeniyle Türkiye yatırımcılar için önemli ve avantajlı bir ülke. Ayrıca Türkiye'deki yatırım fırsatlarının gelişmekte olan ülkeleri izleyen yatırımcılar için bu dönemde görece düşük maliyetli fırsatlar sunduğunu düşünüyoruz."
DEĞERLEMELER NASIL?
Yılın ilk yarısına göre ikinci yarının daha hareketli geçmesini bekleyen İş Yatırım Birleşme ve Devralma Müdür Yardımcısı Aydın Eralp ise işlem hacmi büyüklüğünün 10 milyar dolara ulaşabileceğini tahmin ediyor.
İşlem değerlerinde bir düşüş olduğunu söyleyen Eralp, Türkiye'de birçok sektörde yaşanan yavaşlamanın ve TL ve döviz kurları arasındaki makasın giderek açılmasının şirket değerlemelerine direkt etki ettiğini ifade ediyor. Döviz geliri olan şirketlerin ise kur riski konusunda daha rahat olduğunu belirtiyor.
Eralp, "Bu nedenle o firmalar değerlemeler üzerinde hala yüksek beklentilere sahip" diye konuşuyor. Aydın Eralp'ın ifade ettiğine göre, yabancı ve Türk yatırımcıların şirket incelemeleri sırasında büyüme, hedef pazarlar, şirketin finansal durumu, ortaklık veya yüzde 100 hisse alımı gibi stratejik konulara olan bakış açıları değerlemeleri etkiliyor.
TEKNOLOJİDE ATAK
ilk yarıyıla bakıldığında, teknoloji ve enerji sektörlerine ilgi olduğu görülüyor. KPMG Türkiye Danışmanlık Bölüm Başkanı Hande Şenova, bu trendin ikinci yarıyılda da devam etmesini bekliyor. Şenova "Teknolojinin yanı sıra Türk varlıklarının döviz bazında değerlerinin azalması nedeniyle, hizmet ve endüstriyel ürünler sektörlerine de ilgi olacaktır" diyor.
Yerli işlemlerin genellikle grup içi veya hisse artırımı nedeniyle olduğu görülüyor. Geçen yılın ikinci yarısında finansal yatırımcıların aktivitesinin azaldığını gözlemlemiştik.
Bu yılın ilk yarısında ise finansal yatırımcıların aktivitesi arttı. Hande Şenova, "Bu trendin yılın ikinci yarısında da devamını bekliyoruz. Ayrıca, start up'lara yapılan yatırımlarda da 2019 yılının ilk yarısında artış gözlemliyoruz" diyor.
ÖNE ÇIKACAK SEKTÖRLER
Cem Günfer, işlemlerde azalma olmasına rağmen, niş ürünler üreten, AR-GE yaparak katma değer yaratan, finansal açıdan güçlü, pazarlarını çeşitlendirebilmiş, ihracatçı ve kurumsal yapısı güçlü firmaların ilgi çekmeye devam etmesini bekliyor.
Bilişimdeki hareketliliğin sürmesini bekleyen Günfer, yine teknoloji, katma değerli imalat, enerji, ulaştırma ve turizm gibi sektörlerin bu dönemde de odakta olacağı kanaatinde.
Aydın Eralp ise enerjinin yanında özel sektör limanlarında ortaklık veya yüzde 100 satışlar olabileceğini, kimya sektöründe de işlemlerin görülebileceğini söylüyor. Altyapı odaklı projelerde bazı hisse satışlarının olmasını da bekliyor.
Özelleştirme ve Varlık Fonu'nda bazı işlemlerin tamamlanması da bekleyen Eralp, sözlerine şöyle devam ediyor: "Finansal darboğazda olan veya konkordato ilan eden bazı firmalarda da stratejik ortaklıklar ve satışlar olabilir.
Ancak bu tür işlemlerin varlık satışı şeklinde olması daha yüksek ihtimal. Ayrıca bazı Türk firmalarının büyüme hızlarını artırmak, yeni pazarlara açılmak ve know-how elde etmek amacıyla yurtdışında satın alma fırsatlarını değerlendirdiklerini görüyoruz."