DR. ORHAN KARACA
okaraca@ekonomist.com.tr
Yalnız bu artışta bir miktar takvim etkisi de var. Takvim etkisinden arındırılmış yani işgünü sayısına göre düzeltilmiş endekste ocak ayındaki yıllık üretim artışı yüzde 12 olarak çıkıyor.
Ocak ayı sanayi üretimi verilerinde kötü gibi görünen tek gelişmeyi, üretimin mevsimsel düzeltilmiş olarak önceki aya göre yüzde 0,8 azalması oluşturuyor. Ancak bunun da aralık ayındaki yüzde 2,2'lik artışın üzerine geldiğine dikkat etmekte fayda var.
Aylık bazda yüzde 2,2'lik artış oldukça güçlü sayılır ve bunun ardından bir düşüş gelmesi o kadar şaşırtıcı değil.
YENİ ENDEKS NE DİYOR?
Ocak ayı sanayi üretimi verilerinin bu sonuçlardan daha ilginç tarafı, yeni bir yöntemle hesaplanmış olması. TÜİK 2016'nın sonlarında milli geliri hesaplama yöntemini yenilemiş ve anketlere dayalı kısa dönemli iş istatistikleri yerine idari kayıtlara dayalı olarak hesap yapmaya başlamıştı.
Ancak bu durum kısa dönemli iş istatistikleri ile milli gelir arasındaki bağı koparmıştı. Kısa dönemli iş istatistiklerinin en önemlisi olan sanayi üretimindeki değişim ile ekonomideki büyüme arasındaki korelasyon da bu nedenle zayıflamıştı. Bu da sanayi üretimindeki değişime bakarak ekonomideki büyümeyi tahmin etmeyi zorlaştırmıştı.
İşte TÜİK bu uyumsuzluğu gidermek için kısa dönemli iş istatistiklerini de Gelir İdaresi Başkanlığı (GİB) ve Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) gibi kurumların idari kayıtlarına dayanarak hesaplamaya başladı.
2015=100 bazlı yeni SÜE'nin verileri 2010 yılına kadar geri gidiyor. Burada ilk dikkat çeken hususu yeni SÜE'nin sanayi üretimindeki değişimi eski SÜE'den daha yüksek ölçmesi oluşturuyor. Eski SÜE'de 2011-2017 dönemindeki üçer aylık dönemlere ilişkin ortalama artış yüzde 4,4 iken yeni SÜE'de bu oran yüzde 7,3'ü buluyor.
Geçen cuma günü İstanbul'daki bilgilendirme toplantısına katıldığım TÜİK'in uzmanları, bunu, sınırlı sayıda şirketle yapılan anketlere dayalı eski SÜE'nin sanayideki gelişmeleri tam olarak yansı-tamamasına bağlıyor. Ankete dayalı istatistikler özellikle temel yıldan uzaklaştıkça temsil niteliğini kaybediyor.
Yeni SÜE'deki değişim ekonomideki büyümeyi daha iyi tahmin etmemizi sağlayacak gibi görünüyor. Çünkü 2011'in ilk çeyreğinden 2017'nin üçüncü çeyreğine kadar olan dönemde ekonomideki büyüme ile eski SÜE'deki değişim arasındaki korelasyon katsayısı 0,79 olarak çıkarken, yeni SÜE'deki değişim için bu katsayı daha yüksek ve 0,87 olarak hesaplanıyor. Bu da yeni SÜE'deki değişimin ekonomideki büyümeyle ilişkisinin eski SÜE'ye göre daha güçlü olduğu anlamına geliyor.
2017'DE BÜYÜME NE ÇIKAR?
Yeni SÜE'ye göre sanayi üretimi 2017'nin ilk çeyreğinde yüzde 4,3, ikinci çeyreğinde yüzde 3,6 ve üçüncü çeyreğinde yüzde 17,7 artmış görünüyor. Bu dönemlerde ekonomideki büyüme ise yüzde 5,3, yüzde 5,4 ve yüzde 11,1 olmuştu.
Yeni SÜE'ye göre sanayi üretimi geçen yılın son çeyreğinde ise yüzde 10,5 arttı. Buna göre son çeyrekte ekonomideki büyüme de biraz hız kesmiş ve yüzde 8-9 arasına inmiş olabilir. 2017'nin tamamındaki büyüme ise yüzde 7-8 arasında çıkacak gibi görünüyor. Esasında eski SÜE'de buna benzer bir sinyal veriyordu.
