GÖZDE YENİOVA
gyeniova@ekonomist.com.tr
Halen 50 milyar dolar büyüklüğe sahip s-ticaretin önümüzdeki üç yılda üçe katlanarak 160 milyar doları aşacağı öngörülüyor. Sosyal ağ kullanıcılarının 51 milyona ulaştığı Türkiye'de de sosyal ağ üzerinden satış yapanların sayısı 1 milyonu aştı. Markalar da artık stratejilerini bu kanala özel olarak geliştiriyor.
Dijital çağda sosyal medyanın gücü her alanı dönüştürüyor. İnternet kullanıcılarının vaktinin çoğunluğunu sosyal medya hesaplarında geçirmesi de, sosyal ticaret (s-ticaret) kavramını ortaya çıkardı.
Artık sosyal medya aynı zamanda bir mağaza vitrini olma yolunda ilerliyor. 'E-ticarette sosyal ağların kullanılması' olarak tanımlanan s-ticaret, dijital devrin yükselen alışveriş modeli haline geldi.
Markalar bu platformları alışveriş yapmak için önemli bir kanal olarak görüp pazarlama ve reklam kampanyalarını buraya yönlendirirken, kullanıcılar da sosyal medya üzerinden satın alma işlemini artırıyor.
KPMG Türkiye'nin sosyal ticaret konusunda yaptığı araştırmaya göre, 2011'de 5 milyar dolar hacme sahip sosyal ticaretin büyüklüğü 2016'da 50 milyar dolara yükseldi.
Technavio'nun Küresel Sosyal Ticaret Pazarı 2017-2021 raporuna göre ise bu rakamın önümüzdeki üç yılda üçe katlanarak 160 milyar doları aşacağı öngörülüyor.
We Are Social ve Hoot-suite 2018 verilerine göre, Türkiye'de yaklaşık 54 milyon internet ve 51 milyon sosyal medya kullanıcısı var.
Böylece Türkiye sosyal medya kullanımında dünyada 13'üncü sırada bulunuyor.
Yine aynı rapora göre, Türkiye'de ortalama bir internet kullanıcısı günde yedi saatten fazla zamanını internete bağlı olarak geçiriyor. Buna e-posta almak ve göndermek, What-sApp ve Viber gibi mesajlaşma ve VOIP konuşma uygulamaları ile sosyal medya kanallarında gezinmek de dahil.
Geniş çaplı analize göre, Türkiye'deki kullanıcılar internette her gün geçirdikleri ortalamayedi saatin yaklaşık üç saati sosyal medya kanallarında geçiyor. Instagram kullanıcılarının tüm nüfusa oranına bakıldığında, dünyanın en çok Instagram kullanan ikinci ülkesiyiz. 33 milyonluk kullanıcı sayısıyla da dünyada beşinciyiz. İnternet kullanıcılarının tamamı en az bir sosyal medya platformunun kullanıcısı durumunda.
10 MİLYON KİŞİ ÇEKİLEBİLİR
Türkiye'de en fazla Youtube (yüzde 57), Facebook (yüzde 56), Instagram (yüzde 45), Twitter (yüzde 44), WhatsApp (yüzde 40) kullanılıyor. Messenger, Google+, Linkedin, Skype, Pinterest, Snapchat ve Tumblr ise kullanılan diğer sosyal medya mecraları. Günde üç saat boyunca düzenli olarak sosyal mecralarda turlayan 48 milyonun üçte birinden azı aktif e-ticaret müşterisi.
Son bir yılda internetten alışveriş yapanların sayısı 2,5 milyon arttı ve 15 milyona yaklaştı. Bu sayı Türkiye için yeterli değil. O yüzden de e-ticaretin genel perakende içindeki payı yüzde 3,5 seviyesinde kalıyor. Gelişmiş ülkelerde bu oran yüzde 8-12 aralığında bulunuyor.
35 milyonu aşkın internet kullanıcısı, dijital vitrinlere bakmakla yetiniyor. Bu kullanıcıların sosyal medya aracılığıyla sanal mağazalara çekilmesinin en az 10 milyon yeni alışveriş yapan kitleyi kazandıracağı beklentisi var. Bu nedenle sosyal medya kanalından yapılan ticaretin artacağı tahmin ediliyor.
SATIŞ YAPANLAR 1 MİLYONU AŞTIMesajlaşma uygulamaları üzerinden kullanıcılarına ürün alış ve satış olanağı sunan Paym.es, Türkiye'deki sosyal ağlar üzerinden yapılan satışlara dair rakamları ortaya çıkardı.
Buna göre, Türkiye'de herhangi bir sosyal ağ üzerinden satış yapanların sayısı 1 milyonu aştı.
Bunların yüzde 86'sı ürün, yüzde 14'ü ise hizmet satışı temelli bulunuyor. Satış yapanlar incelendiğinde, kadınlar yüzde 58'lik oranla erkekleri geride bıraktı.
Sosyal ağ kullanıcılarının 51 milyona ulaştığı Türkiye'de, 44 milyon kişi sosyal ağlar üzerinde akıllı telefonlarını kullanırken internet kullanıcılarının da yüzde 30'u alışverişte mobil cihazları tercih ediyor.
Özellikle Instagram ile birlikte her yaştan insanın her tür ürün ve hizmetini satışa çıkarabildiği sosyal medya platformu, alışverişin en yoğun yaşandığı yer olarak öne çıkıyor. Buna göre, dört yılda kullanıcı sayısını dört kat artıran ve 2018 itibariyle 37 milyon kullanıcıya ulaşan Instagram aracılığıyla Türkiye'de yapılan sosyal ticaretin sepet ortalaması 127 TL'yi buluyor.
TRENDLER NELER?
Şu anda şirketlerin dijital kanalda sıklıkla başvurduğu yükselen trendler arasında, sosyal medya mecralarındaki fenomen kişilerin bir marka ya da ürün hakkında tecrübelerini takipçileriyle paylaşmasına dayanan pazarlama faaliyeti olan 'influencer marketing' (etkileyici pazarlama) var.
Uzmanlara göre, özellikle influencer olarak nitelendirilen hesaplar, ünlü yüzlere ya da çok fazla takipçisi olan sosyal medya yüzlerine göre çok daha fazla etkileşim alıyor ve tüketici bunu çok daha doğal ve samimi buluyor.
Bir de özellikle Türkiye'de sosyal ağlarda gerçekleştirilen aktivitelerin en başında video izlemek geliyor. Bu yüzden Instagram ve Youtube gibi mecralarda üretilen video içeriklerinin tüketicinin satın alma kararına etkisinin büyük olduğu ifade ediliyor.
Ayrıca özellikle markaların sosyal mecralarda kullandıkları chatbot'ların tüketiciler tarafından en çok tercih edilecek özellikler arasında olacağı öngörülüyor. Uzmanlara göre, markayla mesajlaşma yoluyla birebir iletişime geçmek ve hatta satın almayı mesajlaşma uygulaması üzerinden yapmak çok daha popüler olabilir.
'SATIN AL' BUTONU TEŞVİK EDİYOR
Sosyal medyada uygulama içi ödeme yöntemleri yeni kullanılmaya başlandı. Örneğin Instagram'da gördüğünüz bir ürünü satın almak için web sitesine gitmenize gerek kalmadan kayıtlı kredi kartı ya da banka kartınızla ödemenizi gerçekleştirip siparişinizi verebiliyorsunuz. Bu da sosyal medyanın aynı zamanda yavaş yavaş ayrı bir kanala dönüşebileceğini gösteriyor.
Elektronik Ticaret İşletmecileri Derneği (ETİD) Başkanı Emre Ekmekçi, tüketicilerin yüzde 16'sının, sosyal medya üzerinde gördüğü bir ürünün üzerinde 'satın al' butonu varsa bunun kendisini satın almaya teşvik edeceğini söylediğini ifade ediyor. Ekmekçi, bu konuda şunları söylüyor: "Ancak bu durum yine de hem tüketici için hem de markalar için çok yeni.
Dolayısıyla şimdilik toplam perakende satışlarının yaklaşık yüzde 2'si sosyal medya üzerinden yönlendirilerek gerçekleşiyor. Gelecekte bu oranın hızlı bir yükseliş yaşayacağını düşünüyoruz. Ancak yine de satışa dönüşmese bile tanışıp çok sevebiliyor. Tüketici sosyal medyada markayla kurduğu bağı fiziksel mağazada ya da başka bir kanalda da satışa dönüştürebiliyor."
MOBİL ÇAĞA DÖNÜŞÜM
Emre Ekmekçi'ye göre, markalar bu mecraları genellikle tüketicinin satın alma kararlarını etkilemek için kullanıyor ve tüketiciyi buradan online ve fiziksel kanallara yönlendiriyor.
Önceleri yalnızca marka bilinirliği için kullanılan kurumsal sosyal medya hesapları şu anda tüketiciyle daha yakından ilişki kuruyor, onunla daha samimi bir dille iletişime geçiyor ve markayı tüketici için her anlamda daha ulaşılır kılıyor.
S-ticaret temelde mobilin büyümesi ve e-ti-caretin mobile kaymasıyla birlikte gelişmeye başladı. İnsanların, alışveriş de dahil her şeyi telefonlarından yapabilmeyi istediği bir mobil çağda yaşıyoruz.
Bundan 3-4 yıl öncesinde markaların sosyal medya platformlarına yaptıkları yatırımın çok büyük bir kısmının amacı marka bilinirliğini artırmaktı. Satışa yönelik performans pazarlaması oldukça kısıtlıydı. Ancak bugün bu durum yön değiştirdi. Bugün yapılan yatırımların büyük bölümünün ticarete ve satışa yönelik olduğu görülüyor.
YENİ PLATFORM GELİYOR
Bu alana yatırım yapan şirketlerden biri de ebebek. Şirket, Instagram'ın ürün satışını destekleyen 'alışveriş etiketleri' özelliğiyle mağaza sekmesi oluşturmak için gereken uygulamayı entegre etti.
ebebek Pazarlama Müdürü Dr. Naim Çetintürk, uygulamaların gelecekte kullanıma açacağı yeni araçlar ve duyurduğu yeniliklere bakıldığında, özellikle e-ticaret siteleriyle doğru entegrasyonu sağlayan mecraların vazgeçilmez birer satış kanalına dönüşebileceğini düşünüyor.
Çetintürk, "Ödeme adımının da eklenmesiyle markaların yaptığı ücretli ortaklık ve fenomen işbirliklerinin satışa katkısı daha net anlaşılacak. Yakın gelecekte sosyal medya hesabı olan herkesin markalara ait ürünleri kendi takipçileriyle paylaştığı, sağladıkları satış üzerinden de komisyon elde ettiği bir affiliate (satış ortaklığı) modelinin parçası olacağını görmek şaşırtıcı olmasagerek" diyor.
Naim Çetintürk, ayrıca sektörde sosyal ticarete farklı bir soluk getirecek, ebeveynlerin ikinci el eşyalarını güvenli bir şekilde satacağı bir sosyal platform üzerinde de çalışmalarını tamamlamak üzere olduklarını söylüyor.
MOBİL YATIRIM ARTACAK
Teknoloji perakendecisi Media Markt da sadece satış ve marka farkındalığına yönelik çalışmalar yerine bunları bir bütün olarak veren entegre stratejiler uyguluyor. MediaMarkt Türkiye Pazarlama & Kurumsal İletişim Direktörü Çağanur Atay Uçtu, Avrupa, Ortadoğu ve Afrika bölgesindeki mecra kaynaklı düzenlemeler yapılır yapılmaz store visit (mağaza ziyareti) ve offline conversion (çevrimdışı dönüşüm) ile online-offline entegrasyonu güçlendirmeyi planladıklarını söylüyor.
Uçtu, "Sosyal medya üzerinden gerçekleşen satış oranlarımız her geçen gün artıyor. Mobil üzerinde yapacağımız yatırımların payını arttırmak, önümüzdeki dönem planlarımız arasında yer alıyor. Önümüzdeki süreçte de online satışlarımızın yanı sıra bu platformlardan mağazalarımıza yönlendirdiğimiz müşterilerimizin satın alım davranışlarını da ölçümlemeyi hedefliyoruz" diyor.
GÜVENLİ ÖDEME ÇÖZÜMÜ
KPMG Türkiye Tüketici Ürünleri ve Perakende Sektör Lideri Fikret Çetinkaya da sosyal ağların başlangıçta markalar tarafından daha çok farkındalık yaratmak için kullanıldığını ancak zamanla pratik ve hızlı olduğu için tüketiciye doğrudan ulaşılacak bir kanal haline geldiğini söylüyor.
Çetinkaya, bu konuda şöyle konuşuyor: "Sosyal medyadan ürün tavsiyesi veya değerlendirmesi bugün kullanıcılar üzerinde etkili. Tüketicilerin yüzde 74'ü satın alma kararlarında sosyal ağlara güvendiğini belirtiyor. Sosyal ticaretin büyük bir potansiyeli var. Sosyal ağların güvenilir ödeme çözümü sağlayıcılarla işbirliği yapması bu süreci hızlandırır.
Güvenli ve pratik ödeme çözümleriyle kolay ve sorunsuz bir satın alma sunduğu an sosyal ticareti tüm kullanıcılar hızla benimseyecek." Sosyal medyadan satış yapan hesaplar, internetten alışverişi oldukça zahmetsiz bir hale getirdi.
Ancak ödeme yöntemleri konusunda hem alıcılar hem de satıcılar zor durumda kalabiliyor. Ödeme sistemi şirketi iyzico, sosyal medya üzerinden ilerleyen sosyal ticaret ekosistemini analiz etti ve bunun sonucunda da ortaya linkle ödeme almayı sağlayan bir çözüm üretti.
İyzico Satış ve Operasyondan Sorumlu Genel Müdür Yardımcısı Orkun Saitoğlu, "Web sitesi ya da hiçbir teknik geliştirmeye ihtiyaç duymadan herkesin sosyal medya üzerinden satış yapmasını mümkün kılarken aynı zamanda hem alıcıları hem de satıcıları yapay zeka destekli sahtecilik önleme sistemimizle 7/24 koruyoruz. Şu an bu çözümümüzü kullanan 10 bin müşterimiz var. Bu alanda yakın gelecekte çok büyük bir gelişme bekliyoruz" diyor.
Chatbot temelli bir alışveriş sistemi olan Paym.es de kullanıcılarına mesajlaşma uygulamaları üzerinden güvenilir alışveriş olanağı sunuyor. Paym.es Kurucu Ortağı Sabrican Zaim, "Herkesin kolaylıkla kullanabileceği, mesajlaşma uygulamaları üzerinden ürünlerin güvenli bir şekilde satın alındığı bir alışveriş sistemini hayat geçirdik. Akıllı elektronik ticaret chatbotu Paym.es'i, Facebook, Telegram, Bip, Line, WhatsApp ve ETSY aracılığıyla e-ticarete bağladık" diye konuşuyor.
PAZARLAMA SÜRECİ YÖNETİMİ
Şirketler buradaki potansiyeli görüp s-ticarete yatırım yaparken bu kanaldaki pazarlama ve tanıtım faaliyetlerini de ayrı olarak düşünerek strateji oluşturmaya özen gösteriyor. Altavia Dekatlon Yönetici Ortağı Vadi Efe, şirketlerin bu alanda stratejiler geliştirmeleri için tüm bu platformlar ile işbirliği yapmaları ve kendi dijital pazarlama stratejilerine e-ticaret ve sosyal ağ şirketlerini aktif olarak dahil etmeleri gerektiğini söylüyor.
Efe'ye göre, özellikle birçok şirkette e-ticaret departmanları dijital pazarlama ve sosyal medya içerik stratejisinden bağımsız olarak ilerliyor.
Şirketlerin bu kanalların birbirleriyle entegre olarak ilerlemelerini organizasyonel olarak sağlamaları gerekiyor. Vadi Efe, bu konuda şirketlere şunları öneriyor: "Sosyal kanallarda ürünlerini ön plana çıkaracak ve e-ticaret kanallarına tek bir tıklama ile ulaştıracak yaratıcı içeriklere kolaylıkla yer verebilirler.
Influencer iletişimlerinde dahi ürün yerleştirme stratejileri izleyerek kendilerine ait olmayan sosyal kanallarda bile ürün satma olanaklarını rahatlıkla kullanabilirler. Tüm bu platformlarla iş geliştirmeye ek olarak, kurumlar kendi sadakat platformlarını, komünite-lerini, e-ticaret olanaklarıyla geliştirip ürünleri doğrudan satmak üzerine yatırım yapabilirler."
DENEYİM ODAKLI DÜŞÜNÜN
EY Türkiye Danışmanlık Hizmetleri Ortağı ve EY CESA Dijital Hizmetler Lideri Onur Doğan'a göre de dış dünyayı yönetmek için aktif destekli pazarlama stratejilerinin oluşturulması gerekiyor.
Doğan, bu konuda şunları söylüyor: "Hedef kitleniz içinde sizi sizden daha iyi tanıtabilecek potansiyele sahip kişilere doğru şekilde ulaşıp kendi içeriklerini üretmelerini destekleyerek pazarlama faaliyetlerinize entegre edebilirseniz, çok başarılı sonuçlar almanız mümkün. Bir diğer kavram ise 'digital influencer'lar ile entegre olmak.
Ürünleriniz için düşündüğünüz kişilere kısa süreli görevler atıp performansları görüntüleyebilirsiniz, kendi hedef kitlenizin profillerine göre yapacağınız seçimlerin sonuçlarını önceden tahmin edebilirsiniz."
Şirket içinde alınacak en temel aksiyonlar ise veri üzerine. Onur Doğan'a göre, insan kaynakları tarafında veri odaklı ekiplerin oluşturulması ve sağlam bir analitik yapıyla mikro segmantasyon yapıp yönetebilecek kadrolara sahip olmak önemli. Sosyal medyada satış yapan şirketler öncelikle süreç odaklı değil deneyim odaklı düşünmeli.
DERYA MATRAŞ FACEBOOK TÜRKİYE ÜLKE DİREKTÖRÜ“YENİ YOLLARA YATIRIM YAPMAYA DEVAM EDECEĞİZ”
"Sosyal ticaretin en kuvvetli yanlarından biri, her büyüklükten, sektörden ve ürün grubundan işletmenin erişebileceği bir araç olması. Şirketler, önce farkındalık ve sonrasında talep yaratıp ardından satışa çevirebilmeli.
Bu noktada da mobile uymaları gerekiyor.
Video kullanımı çok önemli. Özellikle kapsayıcı format ve içeriklerde videolar oluşturulması, mobile uygun kreatif kullanımı ve bu içeriklerin yayılımlarının 'influencer'lar ile desteklenmesi önemli katkı sağlıyor. Markaları hedef kitleleriyle bir araya getirmek için birçok araç ve yöntem sunuyoruz.
Buna bir örnek, Facebook Mağaza. Yakın zamanda Instagram üzerinden alışveriş yapma özelliğini de devreye soktuk.Yeni yollara yatırım yapmaya devam edeceğiz. Dijitaldeki aksiyonları mağazada sonlandırmaya yönelik ürünler üzerinde çalışıyoruz."
ASLI ÖZTAP BOYNER BÜYÜK MAĞ. E-TİCARET GENEL MÜDÜR YAR.“S-TİCARETTEN ALDIĞIMIZ CİRO DÖRT KATMA ÇIKACAK’
"Türkiye'de s-ticaretin öncülerindeniz. İlk olarak Facebook'ta uygulamaya başladık. Yine aynı şekilde Youtube'da InfoCard uygulamasını gerçekleştirdik. Sosyal medya dünyasının önemli isimleriyle pazarlama çalışmaları yürütüyoruz. En son olarak, Instagram'dan direkt satışı gerçekleştirdik.
Önceliğimiz, dijital platformları bir mağaza gibi değil bir kanal gibi yönetmek. S-ticaret alanında da dünyadaki gelişmelere paralel çalışmalarımızı yürütmeye devam edeceğiz.
Genç nüfusun ve buna bağlı olarak akıllı cihaz kullanımının artması ve sosyal medyaya olan eğilimle s-ticaretten aldığımız cironun beş yılda dört katına çıkacağını öngörüyoruz. S-ticaretin şu anda e-ticaret içindeki payı yüzde 20."
ÖZĞÜR ALAZ PROMOQUBE KURUCU ORTAK“MARKALARIN İYİ İLETİŞİME VE ÖĞRENMEYE İHTİYACI VAR”
"Bugün sadece Instagram'da fenomenler üzerinden yürütülen tanıtımlar 1 milyar doları aştı. Sosyal ağlar markalara en çok görünürlük kazandıran ve trafik yönlendiren kanallar haline geldi. Markaların iyi stratejiden çok iyi alışkanlıklara, iletişime ve öğrenmeye ihtiyacı var.
Bu alanda en iyilerden öğrenin. Örneğin Glossier, bir blog sitesinden doğan ve kısa sürede milyar dolarlık bir ciroya ulaşan bir kozmetik markası. 'Ne yaptı da bu oldu' öğrenilmesi gereken bir konu.
Dışarı çıkın. İçerik üreticileri ile tanışın, fikir liderleri ile tanışın, zaman geçirin ve beklentiniz olmadan onları dinleyin. Kendi blog yazılarınızı yazın, kendi postlarınızı hazırlamayı öğrenin. Deneyin ki, işin doğasını bilin ve en iyi servisi alabilin."
YÜCE ZEREY HEPSİBURADA PAZARLAMA GRUP BAŞKANI“SOSYAL MECRADAN GELEN TRAFİK ARTIYOR”
"Bir süredir kullandığımız Shopping on Instagram uygulamasından ve sosyal mecralardan platformumuza gelen trafik gün geçtikçe artış gösteriyor.
Müşterilerimizin sosyal medyada gezinirken gördükleri bir ürüne tek tıkla platformumuz üzerinden ulaşmalarını sağlıyoruz. Tüm platformlarımızı düzenli olarak kullanıcı trendlerine uygun şekilde geliştiriyoruz.
Sosyal medya kanallarımız üzerinden farklı ilgi ve ihtiyaçlara yönelik içerik üretmek ve yayınlamak, içeriğin bağlı olduğu her kategori için farklı bir yol izlemeyi gerektiriyor. Özellikle doğru hedefleme ve segmentasyon, doğru partnerlerle doğru içerikleri hazırlamak ve sunmak, operasyonel sorumluluklar kadar önemli ve değerli bir hale geliyor."
UĞUR AYAYDIN AYAYDIN & MIROGLIO GRUP GENEL MÜDÜRÜ“SOSYAL MEDYADAN SATIŞLAR ÇİFT HANEYE ULAŞACAK’
"Sosyal medya üzerinden 2018 yılından beri ürünlerimizin satışını gerçekleştiriyoruz. Facebook'un kendi shop özelliğini kullanıyoruz.
Aynı zamanda Instagram tarafında da aracı bir şirket ile tıkla-al özelliğimiz yer alıyor. Instagram üzerinden satış platformu açıldığında hem marka hem de satış tarafında daha farklı dijital kampanyalarla destekleyeceğiz. Satışlarımızın yüzde 5'i sosyal medya kanallarından geliyor.
Bunun Instagram Shop özelliği ile önümüzdeki dönemlerde çift hanelere ulaşmasını bekliyoruz. Sosyal ticaret tarafında sosyal medya iletişimimizi arttırırken online sitelerimizde mobil deneyimi geliştirmeyi hedefliyoruz. Alışveriş danışmanı bot uygulamalarını geliştirerek Messenger'ı da aktif kullanacağız."
EMRE GÜZER PAYU TÜRKİYE CEO'SU VE ÜRÜN STRATEJİ BSK.“KOLAYLAŞTIRICI ÖDEME ARAÇLARI GELİŞTİRİLDİ”
"Son yıllarda Facebook, Instagram ve WhatsApp üzerinden çok sayıda satış yapıldığını gözlemliyoruz. Kullanıcılar bu yeni kanallar üzerinden hızlı bir şekilde sipariş oluşturuyor, satıcılarla mesajlaşarak satış ve ödeme süreçlerini çok kısa sürede çözüyor.
Sosyal medya kanalları üzerinde ödeme alma ihtiyacını kendi çözümlerimizin yanı sıra iş ortaklarımızın sunduğu çözümlerle karşılıyoruz. Bu konuda talep artıyor.
Sosyal medya ağlarının da online ödeme almayı kolaylaştırıcı araçları geliştirdiğini görüyoruz Sosyal medya kanallarında satışa başlamanın kolay olması, potansiyel müşterilere erişimin hızlı olması gibi etkenler bu alanda ticaretin hızla büyümesini sağlıyor."