SİBEL ATİK
satik@ekonomist.com.tr
3-16 Nisan 2022 tarihli sayıdan
Rusya'nın Ukrayna'ya 24 Şubat'ta başlattığı savaşın ardından tarafların Dolmabahçe'de bir araya geldiği müzakere toplantılarıyla dünyanın gözünü Türkiye'ye çevrildi. Bu süreçte Türkiye'nin diplomatik anlamda üstlendiği rolle birlikte global markaların Rusya'dan çekilme kararı da Türk markalar için yeni fırsatlara kapı aralıyor.
Türkiye'nin arabuluculuk vizyonuyla Rusya'ya yönelik yaptırımlara katılmamasının etkisiyle, Rusya'da faaliyeti yoğun olan tekstil, içecek, gıda ve inşaat sektörlerinin bu ülkede pazar paylarının artması bekleniyor.
Öyle ki, savaş başladığında buğdayda darboğaz tedirginlik yaratırken, şimdilerde ise gelen yaptırımların da etkisiyle Türkiye'nin Rusya buğdayının dünyaya ulaşmasına kapı olabileceği, işlenmiş ürünlerle de ambargoyu aşamada bir fırsat yaratabileceği ifade ediliyor.
Türkiye Un Sanayicileri Federasyonu Başkanı Eren Günhan Ulusoy, buğdayda oluşabilecek bu fırsat penceresine işaret ediyor. Rusya'nın 36 milyon ton buğday ihracatının bu yıl 33 milyon tona düşmesinin beklendiğini ifade eden Ulusoy, Rus buğdayının Türkiye'den dünyaya açılabileceğini söylüyor.
Türkiye'nin 14 milyon tonluk depolama kapasitesini avantaja dönüştürecek bir fırsat oluşabileceğini aktaran Ulusoy, "Türkiye Rusya ile ilişkilerini muhafaza edip, köprü görevini sürdürürse ticari anlamda potansiyel hacim daha da katlanabilir.
Türkiye bu sektörün dünyaya açılan kapısı olabilir. Buradan Türk ürünü menşeyi kazanarak hiçbir engele takılmadan un, makarna olarak ihracat yapmak mümkün. Transit ticaret kısmı ise ambargoların kapsamına ve sıkılaştırmasına bağlı" diyor.
FIRSATLAR TAKİP EDİLMELİ
Uzun yıllar DEİK Türkiye-Rusya İş Konseyi başkanlığını yürüten Anadolu Grubu Yönetim Kurulu Başkanı Tuncay Özilhan da doğabilecek fırsatlara dikkat çekiyor. Rusya'da yer alan Türk yatırımcılar içinde en eski isimlerden biri olan Anadolu Grubu'nun bu ülkedeki macerası 1980'lere uzanıyor.
Grubun Lada marka otomobillerin ithalatıyla başlayan süreç, 1995 yılında Rostov'da Coca-Cola şişeleme fabrikası ve 1999'da Efes fabrikasının kurulmasıyla devam etti.
Bugün alanında ülkenin en büyük şirketleri arasında yer alan Anadolu Grubu'nun patronu Özilhan, henüz global markaların çıkış planı sunmadığını ancak pazardan çekilmeleriyle Türk ürünlerine ilginin de artacağını kaydediyor.
BARIŞ İHTİMALİ FİYATLANIYOR
Rusya'nın Ukrayna'ya müdahalesinin finansal piyasalara yansımaları sürerken bazı varlıklarda savaşın etkisinin çok daha derinden hissedildiğini belirten Yapı Kredi Yatırım Genel Müdürü Yılmaz Arısoy da yaşanan krizde Türkiye'nin arabuluculuk vizyonunun, Rusya'da faaliyet gösteren pek çok şirket için yeni fırsatlar yaratacağını anlatıyor.
Diğer yandan son dönemde Rusya ve Ukrayna taraflarının masada anlaşmaya varabilecekleri ve barışın sağlanabileceği ihtimalinin fiyatlanmaya başladığını belirten Arısoy, petrol ve buğday fiyatlarındaki gerileme, tahvil faizlerindeki yükseliş, hisse senetleri gibi riskli varlıklardaki alımlar ve altındaki gerilemenin bu yöndeki gelişmeleri işaret ettiğini söylüyor.
TÜRKİYE'YE YATIRIMCI İLGİSİ ARTAR
Gayrimenkul ve turizm sektörünün önemli isimlerinden Özak Global'in yönetim kurulu başkanı Ahmet Akbalık ise risk ve fırsatların bir arada olduğunu söylüyor. Bütünsel olarak her sektörde j Türkiye'ye fırsat doğacağını aktaran Akbalık, savaşın yarattığı kriz derinleştikçe Rusya'dan çekilen markalar ve Rus sermayedarların yeni yatırım kararlarını Türkiye'ye kaydırabileceğini aktarıyor.
Türkiye'nin pozisyonunu korumasını önemli olduğunu belirten Akbalık, turizm sektörü açısından ise başarının konaklama, uçuş sorunları ve ödeme problemlerinin halledilmesine bağlı olduğunu iletiyor.
BOŞLUĞU TÜRK MARKALAR DOLDURABİLİR
Rusya ve Ukrayna Türkiye'nin tekstil, gıda gibi markaları için çok önemli iki ülke. Birleşmiş Markalar Derneği (BMD) üyesi 32 markanın Rusya'da 655 mağazası ve 2 bin 500'ü aşkın satış noktası, Ukrayna'da ise 24 markanın 267 mağazası ve 200'e yakınsatış noktası bulunuyor.
İki ülkede ağırlıklı olarak hazır giyim markaları faaliyet gösteriyor. Hazır giyim özelinde bakınca 2021'de Rusya'ya 287 milyon, Ukrayna'ya 173 milyon dolar ihracatı söz konusu. Bavul ticareti olarak adlandırılan yolcu beraberindeki eşyayı da eklediğimizde hacim 1 milyar doları buluyor.
BMD Başkanı Sinan Öncel, Ukrayna'daki mağazaların tamamının Rusya'nın müdahalesi ile birlikte kapandığını fakat ülkede çok sınırlı sayıda mağazanın acil ihtiyaçlar için açıldığını kaydediyor.
Rusya'da da ilk başlarda ciroların yüzde 50 düzeylerine kadar gerilediği ancak sonrasında ise ciro artışları yaşandığı bilgisi aldıklarını belirten Öncel, "Batılı markaların mağazalarını kapatarak Rusya'dan çekilmeleri gelecekte Türk markaları için bir fırsata dönüşebilir.
Ancak biz k öncelikle sivil kayıpların giderek arttığı savaş ortamının sona ermesini ve bölgede yeniden barış ikliminin oluşmasını diliyoruz" diyor.
İstanbul Hazırgiyim ve Konfeksiyon İhracatçıları Birliği (İHKİB) Başkanı Mustafa Gültepe ise hazır giyim markalarının iki ülkede binin üzerinde mağazası ve satış noktası bulunduğunu iletiyor. Laleli, Merter, Osmanbey ve Bayrampaşa piyasasının ağırlıklı olarak bu iki ülkeye yaptıkları ticaretle ayakta durduğunu belirten Gültepe, ortaya çıkan boşluğu Türk markalarının dolduracağını ifade ediyor.
Gültepe, "Bölgeye çalışan firmalara 2022'deki ihracatları oranında destek verilmesini, Eximbank'ın da faizsiz ve bir yıl ödemesiz kredi sağlamasını istiyoruz. Ticaret elbette önemli. Ama biz öncelikle savaşın bir an önce durdurulmasını diliyoruz" diyor.
BERKE İÇTEN TÜRKİYE AYAKKABI SANAYİCİLERİ DERNEĞİ (TASD) "GELİN MAĞAZA AÇIN DİYORLAR"
"Batılı ülkelerin ambargosu ve Avrupalı markaların çekilme kararı ile birlikte Türkiye, Rusya için en önemli cazibe merkezlerinden biri haline dönüştü.
Önemli ayakkabı zincirlerinden hazır giyim markalarına kadar birçok firma için daha önce yer verme konusunda ağırdan alan AVM'ler şimdi gelin mağaza açın diye davet ediyorlar. Temkinliyiz ama orta ve uzun vadede bu durumdan Türk markaları kazançlı çıkacaktır."
TUNCAY ÖZİLHAN ANADOLU GRUBU YKB "TÜRK ÜRÜNLERİNE TALEP ARTACAK"
"Rusya'daki global markalar çıkma hazırlığını duyurdular. Bu birsüre alacaktır. Global markalar çıkışın nasıl olacağı konusunda henüz bir plan açıklamadı. Fakat öyle görünüyor ki bu süreç Rusya'ya mal sevk edecek Türk şirketlerin ciroları artabilir.
Şu an Rusya için en önemli açık kapı Türkiye olarak gözüküyor. Önümüzdeki dönemde Türk ürünlerine önemli bir talep gelecektir diye düşünüyorum."