SİBEL ATİK
satik@ekonomist.com.tr
Türkiye ile Rusya arasındaki gerginlik hala düşme eğilimi göstermiyor. Gözler iki ülkenin siyasetçilerindeyken bu krizden en çok iş dünyası etkileniyor. Ekonomist olarak Türk iş dünyasında Rusya’yı en iyi tanıyan isim olarak bilinen Enka Onursal Başkanı Şarık Tara ile görüştük. İki ülke arasındaki gelişmeleri şaşırtıcı bulduğunu söyleyen Tara, “Çözümün tek adresi diyalogtur” diyor. Şarık Tara, 5 Ocak’ta Moskova’ya önemli bir ziyarette bulunacak. İki yıl aradan sonra gideceği Moskova’ya ilişkin tek gündem maddesi Rusya ilişkileri. Enka şantiyesindeki çalışanlara moral ziyareti yapacak olan Tara, aynı zamanda Rus halkı ve Putin tarafından çok sevilen ve ülkenin en güçlü isimlerinden olan orkestra şefi Vladimir Spivakov ile de görüşecek. Bu ziyaret öncesi Bebek’teki evinde bizi ağırlayan duayen iş adamı Şarık Tara, gündeme ilişkin sorularımızı yanıtladı.
Rusya pazarına ilk giren ifl adamlarından biri olarak bu ülkede birçok yatırımı üstlendiniz. Rusya ile yaflanan son geliflmeleri nasıl değerlendiriyorsunuz?
Son gelişme anlaşılır gibi değil. Türkiye ve Rusya ilişkileri uzun yıllardan süzülüp geliyor. İlişkilerin tarihini incelediğimizde dost olduğumuz yılların düşman olduğumuz yıllardan fazla olduğunu görürüz. Birçok ortak noktası olan, son 25-30 yılda karşılıklı olarak aralarında güven ve bunun sonucunda önemli ölçüde ekonomik işbirliği tesis etmiş iki komşuyuz.
Ekonomik bakımdan karşılıklı olarak birbirimize bağlı olduğumuz birçok alan var. Toplumsal olarak da son yıllarda çok yakınlaştık. Türk-Rus evliliklerinin sayısı çok arttı. Karşılıklı olarak üniversitelerde okuyan öğrenci sayısı hiç olmadığı kadar yüksek sayılara ulaştı. İki toplumbu derece yakınlaşmışken ben bu gerilimi büyük bir şanssızlık olarak değerlendiriyorum. Sağduyunun galip geleceğine, en kısa sürede bu gerilimin aşılacağına inanıyorum. Neticede karşılıklımenfaatlerimiz var ve iki ülkenin birbiriyle olan menfaatlerinin bir ölçüsü yok. İki ülkeye de yazık olduğunu düşünüyorumve durumun değişmesini temenni ediyorum.
Nasıl bir çözüm bekliyorsunuz? Bir çözüm öneriniz var mı?
Ben her zaman diyalogla, hoşgörüyle her türlü sorunun aşılabileceğine inandım. Beklentim ve temennim aynı yönde. Burada da karşılıklı biraz hoşgörü ve diyalog ihtiyacı olduğunu düşünüyorum. Bu doğrultuda bir ziyaret gerçekleştirmeyi düşünüyorum. Rusya’da uzun yıllar içinde edindiğim çok yakın dostlarım var. 5 Ocak tarihinde, üstelik çok soğuk olmasına rağmen Rusya’ya gideceğim.
Ne için bu ziyaret?
Öncelikle orada Enka’nın şantiyelerine gidip çalışanların moralini yükseltmek istiyorum. Ziyaretimin ikinci nedeni ise benim çok iyi tanıdığım dostlarımla diyalog kurmak. Rus halkının ve yönetiminin çok sevdiği orkestra şefi ve sanat yönetmeni olan Vladimir Spivakov benim yakın dostumdur. Kendisiyle mevcut meselelerle ilgili görüşüp konuyla ilgili görüş alışverişinde bulunacağım.
Rusya’da kaç gün kalmayı planlıyorsunuz?
Ne kadar icap ederse o kadar kalacağım. Temaslara bağlı. Ne kadar kalmam gerekiyorsa o kadar kalırım.
En son ne zaman gitmifltiniz?
Bizim işlerimiz ağırlıklı olarak Moskova’da ve ben de en son iki yıl önce gitmiştim. 2016’nın bu ilk ziyaretini sırf bu münasebetleri olumlu noktaya taşımak için yapıyorum. Dediğim gibi, hem holding çalışanlarını ziyaret etmek hem de yakın dostlarla buluşmak üzere gidiyorum.
Bu krizin ardından hükümet kanadından sizi aradılar mı? Bir danıflma veya görüflme oldu mu?
Hayır aramadılar. Niye aramadılar onu bilmiyorum. Fakat şunu söylemek isterim, mesela Yunanistan’dan belli konuları danışmak ve öğle yemeği yemek için Yorgo Papandreu ziyaretime gelecek.
Geçtiğimiz günlerde Rusya Devlet Baflkanı Vladimir Putin binin üzerinde gazetecinin katıldığı bir toplantı yaptı. Toplantıdaki açıklamaları nasıl değerlendiriyorsunuz?
Dediğim gibi iki ülkenin de menfaatleri var. Çözümü diyalogda görüyorum. Ekonomik menfaatlerin bu kadar çok olduğu bir noktada ‘Aramızda mühim münasebetler bulunuyor. Bizim hatamız var fakat sizin de kabahatiniz büyük. Bu münakaşa edilmez. Özür dileriz’ denilse ne kaybedilir? Türkiye’nin enerji problemi ortada. Mesela Rusya tarafı gazı keserse ne olur?
Böyle bir ihtimal görüyor musunuz?
Rusya gazın kesilmesini kesinlikle istemez fakat biraz daha tahrik edilirse onu da yapabilir. Bakınız Ruslar kadirşinas insanlardır. O kadar yıl çalıştım ve dostlarım oldu.
Şu an sizin Rusya’daki varlı¤ınız nedir? Ne gibi yatırımlarınız sürüyor? Bir zarara uğradınız mı?
Önce şunu söyleyeyim, Enka’ya bir şey olmaz. Ülkemin yararına olacak her türlü adımı atmak isterim. Bizim orada buradakinden çok fazla gayrimenkulümüz var. Rusya’da uzun yıllardan bugüne dek büyük yatırımlarımız oldu ve devam ediyor. Şu an Moskova’da Ramstore mağazamızın binasını yıktık ve yeniden yapıyoruz. Moskova’da çok fazla emlağımız var. Bu da mülkiyeti bize ait olan bir bina. Yenileyeceğiz ve kapasitesini daha da büyüteceğiz. 3 bin araçlık bir otopark yapılacak ve bu yenilemeyle kira geliri artırılacak. Mevcut işlerimiz ve yatırımlarımız devam ediyor.
Arnavutluk ile Makedonya arasındaki krizi çözmüştü
Uluslararası dostluklarıyla bilinen Şarık Tara, bununla ilgili bir anısını da paylaşıyor: “Arnavutluk ile Makedonya arasında ciddi bir gerilim vardı. Arnavutluk Başbakanı Sali Berişa’dan Makedonya Cumhurbaşkanı Kiro Gligorov’a bir mesaj götürdüm. Akşam yemekte bizi ağırlayan Gligorov’a, ‘Size Arnavutluk’tan bir mesaj getiriyorum. Bizim sorunumuz yok, yeter ki Makedonya’daki Arnavutlara anayasal haklarını tanısınlar’ mesajını ilettim. Cumhurbaşkanı Gligorov kabinede hiç Arnavut bakan olmadığını söyleyip, görüşmeden kısa bir süre sonra üç Arnavut bir Türk bakan tayin etti.”