DR. ORHAN KARACA
okaraca@ekonomist.com.tr
Bütçe açığında yıllıklandırılmış bazda haziran ayında rekor kırıldığını geçen hafta yazmıştık. Bütçe açığındaki bu rekorun doğal sonucu, hükümetin borcunun da rekor kırması oldu.
Hazine’nin bütçe açığını finanse edebilmek için borçlanmaya hız vermesi, hükümetin borcunun haziran ayında 812 milyar TL’ye ulaşmasına yol açtı. Oysa bu tutar daha geçen yılın sonunda 760 milyar TL idi. Buna göre hükümetin borcu ilk yarıyılda 52 milyar TL arttı.
Merkezi yönetim borç stokunun yılın ilk yarısında nasıl seyrettiğini aşağıdaki grafikteki mavi çubuklar gösteriyor. Yalnız burada döviz kurlarında geçen yılın sonlarında başlayan ve bu yılın ilk ayında da süren yükselişin bu eğilimi çarpıttığını belirtelim.
Merkezi yönetim borç stokunun bir bölümünü dış borçlar oluşturuyor ve bunlar her ayın son günündeki döviz kurları üzerinden TL’ye çevriliyor.
Bu durum döviz kurlarının yükseldiği dönemlerde borç stokunu arttırırken, kurların düştüğü dönemlerde ise azaltıyor. Ocak ayında görülen sıçramanın büyük bölümü kur artışından kaynaklanıyor. Ancak grafikteki kırmızı çubukların da gösterdiği gibi, ocak ayında kur etkisinden arındırılmış olarak da borç stokunda önemli bir artış olmuştu.
Bu artış sonraki aylarda da sürdü. Hatta yılın ilk yarısında kur etkisinden arındırılmış artışın bir miktar daha yüksek ve 54 milyar TL olduğu dikkat çekiyor. Bütçe açığındaki rekor Hazine’nin bu yılki 47,5 milyar TL’lik borçlanma limitinin aşılmasını da gündeme getirdi.
Başbakan Yardımcısı Mehmet Şimşek, Hazine’nin borçlanma ihtiyacının limiti aşabileceğini açıkladı. Böyle giderse gerçekten de böyle olacak ve bu limitin yükseltilmesi gerekecek.
