ARAM EKİN DURAN
eduran@ekonomist.com.tr
Türkiye ile Avrupa Birliği (AB) arasında son dönemde yaşanan siyasi gerilimlere karşın, ekonomik işbirliğine yönelik projeler hız kesmeden devam ediyor. Türkiye ile AB arasında imzalanan ve yedi yıllık dönemlerle yapılan Mali Destek Anlaşması (IPA) kapsamında hayata geçirilen Rekabetçi Sektörler Programı, tüm Türkiye’yi kapsayacak şekilde genişletildi.
Rekabetçi Sektörler Programı ile Türkiye genelinde hazırlanacak projelere 405 milyon Euro’luk destek sağlanacak. Proje kabulleri için başvuru süreci 6 Nisan’da başlatılırken, son başvuru tarihi ise 9 Haziran 2017 olarak belirlendi.
Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı tarafından uygulanan, AB ve Türkiye’nin eş finansmanıyla gerçekleştirilen programın yeni dönem desteklerine, valilikler, belediyeler, il özel idareleri, kalkınma ajansları, üniversiteler, oda ve borsalar, sanayi ve teknolojiyle ilgili dernek ve vakıflar, ihracatçı birlikleri, organize sanayi bölgeleri ve teknoloji geliştirme bölgeleri gibi kuruluşlar başvurabilecek.
TÜM İLLERİ KAPSIYOR
Rekabetçi Sektörler Programı’nın 2007-2013 yıllarını kapsayan birinci döneminde, 480 milyon Euro kaynak Bilim, Teknoloji ve Sanayi Bakanlığı’nın yönetimine verilmişti. Türkiye Cumhuriyeti katkısı ile birlikte toplam 565 milyon Euro bütçeyle Türkiye’de göreceli olarak daha az gelişmiş 43 ile, imalat ve turizm sektörlerinde belirlenen öncelikler çerçevesinde mali kaynak sağlanmıştı.
Rekabetçi Sektörler Programı’nın birinci döneminde, üç temel öncelik alanında sekiz farklı faaliyete yönelik geliştirilen projeler desteklendi. Özellikle KOBİ’lere yönelik sanayi altyapısının geliştirilmesi, AR-GE ve inovasyon, turizm ve pazarlama, teknik yardım gibi alanlar öne çıktı.
Rekabetçi Sektörler Programı kapsamında bugüne kadar desteklenen 44 proje için 565 milyon Euro kaynak sağlandı. Böylelikle bölgelerin potansiyelleri değerlendirilerek rekabet güçlerini artırmaları desteklendi. Bu süre zarfında 43 ilde aralarında 3 Teknopark, 4 laboratuvar ve araştırma merkezi, 9 ortak kullanım atölyesi, 10 İş Geliştirme Merkezi ve 3 adet lisanslı depo olmak üzere pek çok proje ekonomiye kazandırıldı.
İLK HEDEF CARİ AÇIK
Programın 2014-2020 yıllarını kapsayan, teknik adı Rekabetçilik ve Yenilik Operasyonel Programı olan ve tüm Türkiye'yi yani 81 ili kapsayacak yeni döneminde yaklaşık 405 milyon Euro bütçe oluşturuldu. Bu kapsamda 2017’nin ilk çeyreğinde bir teklif çağrısına çıkılarak desteklenecek proje seçimine başlandı. Rekabetçilik ve inovasyon odaklı yeni dönem programının uygulaması 2026 yılına kadar devam edecek. Programda bölgelerin gelir seviyelerine göre bazı faaliyetlere öncelik tanınacak.
Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı’nın Ekonomist ile paylaştığı bilgilere göre, programın yeni döneminde sanayide ve üretimde verimliliğinin artırılması ve cari açığın azaltılmasına katkı sağlanması hedefleniyor. Program kapsamında verilecek desteklerin, öncelikle bu iki temel hedefe hizmet etmesi beklenecek.
Yeni dönem dört ana faaliyet alanından oluşuyor. Bunlar da imalat sanayi, hizmetler ve yaratıcı endüstriler, araştırma ve geliştirme, teknoloji transferi ve ticarileştirme olarak sıralanıyor.
ARANAN KOŞULLARPeki bu programdan yararlanmak için gereken başvuru koşulları neler? Yeni dönem desteklerine valilikler, belediyeler, il özel idareleri, kalkınma ajansları, üniversiteler, TOBB ve bağlı oda ve borsalar, sanayi ve teknolojiyle ilgili dernek ve vakıflar, ihracatçı birlikleri genel sekreterlikleri, organize sanayi bölgeleri ve teknoloji geliştirme bölgeleri yönetimleri gibi kuruluşlar başvurabiliyor.
Girişimciler, KOBİ'ler, ticari işletmeler, kâr amacı güden kurum ve kuruluşlar ise doğrudan başvuramıyor. Fakat desteklenen KOBİ'lerin ortak yararına hizmet eden projeler aracılığı ile program desteğine dolaylı olarak ulaşabiliyorlar.
Dolayısıyla projenin merkezinde ticaret ve sanayi odaları, organize sanayi bölgeleri, üniversiteler ve sivil toplum örgütleri yer alacak. Özellikle bakanlıklar, TOBB ve TÜBİTAK gibi merkezi kamu kuruluşları ile çağrıya gerek olmaksızın doğrudan müzakere yöntemiyle proje geliştirilebilecek. Kurumlar, proje bütçelerinden, makine-ekipman alımı ve uzun süreli eğitim, danışmanlık, tanıtım, doküman oluşturma gibi işleri içeren teknik destek faaliyetleri ile inşaat harcamalarını karşılayabilecek.