ÖZLEM BAY YILMAZ
obay@ekonomist.com.tr
Günümüzde daha rekabetçi olabilmek için her sektörde katma değerli üretime gerek duyuluyor. Katma değer yaratmayı başaran şirketler, özellikle ihracatta öne çıkıyor. Sektöründe ‘niş’ bir alan yaratan Mata Automotive de bunlardan biri. Temelleri 2004 yılında atılan şirket, Tuzla’daki İstanbul Endüstri ve Ticaret Serbest Bölgesi’ndeki tesisinde, el işçiliğine dayalı otomotiv yan sanayi üretimi gerçekleştiriyor.
Aston Martin, Jaguar/Land Rover, Bentley, Tesla gibi dünyaca ünlü markaların iç ahşap kaplama ve fiber dekoratif parçalarını üreten şirket, bu yıl 40 milyon dolar ciroya ulaşmayı hedefliyor.
Mata Automotive CEO’su Erce Kaşlıoğlu, 2018 yılında ise ciro hedeflerinin 60 milyon dolar olduğunu belirtiyor. Kaşlıoğlu, “Biz seri üretim yapmıyoruz. Adeta otomotiv yan sanayiinin kuyumcusu gibiyiz. El işçiliğine dayalı çok değerli mücevherler yapıyoruz. Önümüzdeki beş yılda ciromuzu 150-175 milyon dolar bandına çıkaracağız” diyor.
ÜRETİMİ TÜRKİYE'YE KAYDIRDI
Şirketin kuruluş öyküsü İngiltere’ye dayanıyor. 2000’li yılların başında İngiltere’de lüks otomobil markalarının iç aksamlarını yapan bir şirkette mühendis olarak görev yapan Erce Kaşlıoğlu, bu üretimin Türkiye için çok uygun olduğuna karar veriyor.
El emeği yoğun olan, içinde yaratıcılık ve sanat da barındıran bu işi Türkiye’de yapmaya karar veren Kaşlıoğlu, yedi yıl görev yaptığı şirketteki yetkililere bu planından bahsediyor. Şirketin üretimini Türkiye’ye kaydırmasının daha ekonomik olacağını anlatıyor.
O sırada çalıştığı şirket el değiştiriyor. Bu gelişmeden etkilenmeyen Erce Kaşlıoğlu, yeni şirketin yöneticilerini alınan siparişleri Türkiye’de kuracağı tesiste üretmesi için ikna ediyor. Hemen Türkiye’ye kesin dönüş yapıp 2,5 milyon dolara mal olan küçük bir atölye kuruyor.
Mühendis olduğu için tesiste kullanılacak tüm makineleri de kendisi tasarlıyor. Altı ay sonra İnglitere’den şirket yetkilileri gelip tesisi görüyor. Aldıkları siparişlerin bu tesiste rahatlıkla yapılabileceğini görünce de onay veriyorlar. Mata Auotomotive, kısa sürede İngiliz şirketin portfolyosunun yüzde 75’ini Türkiye’ye transfer etmeyi başarıyor. 150 çalışanlı şirketin Türkiye’de ürettiği otomotiv parçaları, İsveç Saab’tan Amerikan Cadillac’a kadar pek çok markaya gönderiliyor.
ASTON MARTİN İLE BAŞLADI
İki yıl kadar işler iyi bir şekilde ilerlerken beklenmedik bir gelişme yaşanıyor. İngiliz şirketi Çinli bir grup satın alıyor ve kendisine rakip gördüğü Mata Automotive ile olan ilişkilerini sonlandırıyor.
Erce Kaşlıoğlu, o dönem iki seçenek arasında kalıyor. Şirketini kapatıp başka bir yerde profesyonel hayata dönmek veya birilerinden finans desteği alarak yola devam etmek. İkinci yolu seçen Kaşlıoğlu, şirkete finansal destek olması için Ahu Büyükkuşoğlu Serter ve Moiz Zilberman’ın kapısını çalışıyor. Mata’nın performansına güvenen Serter ve Zilberman ile eşit ortaklığa gidiyor.
Erce Kaşlıoğlu, sonraki gelişmeleri şöyle anlatıyor: “2006 yılının sonuna doğru bu ortaklık gerçekleşti. Endüs-trinin içinden olduğum için dünyada birçok bağlantım vardı. İlk büyük işlerimizi de İngiltere’den Aston Martin’den aldık.
2008 yılından beri Aston Martin’in yüzde 100 iç tasarımlarını biz yapıyoruz. Ardından yine İngiliz Jaguar/Land Rover Grubu da bize geldi. Onların da yüzde 100 iç tasarımını biz yapıyoruz. Son olarak ABD’den Tesla gelip bizi buldu. Devamında ABD’deki bütün elektrikli araç markaları müşterimiz oldu."
BEŞÜRETİCİDEN BİRİ
Dünyada 15’e yakın lüks otomotiv markası var. Bunlar iç aksamlarını özel üreticilere yaptırıyor. Mata Automotive, dünyada bu alanda faaliyet gösteren beş üreticiden biri. Rakipleri ise Çinli, Alman ve Belçikalı şirketler.
Kriz dönemlerinde bile lüks satın almak isteyenlerin olduğunu belirten Erce Kaşlıoğlu, bu nedenle işlerinin krizlerden pek etkilenmediğini söylüyor. Mata’nın son yıllarda hızlı bir büyüme gösterdiğini vurgulayan Kaşlıoğlu, “Küçük bir atölyeden global bir şirkete dönüştük.
2011 yılında 5 milyon dolar olan ciromuz bugün 40 milyon dolara yaklaşıyor. 150 kişilik kadromuz bugün 600 kişiye yükseldi. Bunun 65’i AR-GE ve tasarımda çalışıyor. Çalışanlarımızın yarıdan çoğu kadın. Kadınlar küçük elleriyle el işçiliğinde çok daha iyiler. Elleri bu tür işlere daya yatkın" diyor.
YURTDIŞI AÇILIMI
Yüzde 100 ihracata çalışan Mata Automotive, global şirket olma yolunda önemli adımlar atıyor. İki ay önce Slovakya’da fabrika yatırımına start veren şirket, 6 milyon Euro’luk bu yatırımı Ocak 2018’de devreye almayı hedefliyor.
Jaguar/Land Rover Grubu’nun Slo-vakya’da fabrika yatırımı yaptığını, Mata’yı da tedarikçisi olarak yanında istediğini belirten Erce Kaşlıoğlu, şöyle devam ediyor: “Çalıştığımız şirketlerle tedarikçi gibi değil partner gibi çalışıyoruz.
Çünkü üretimin yakın olmasını istiyorlar. O nedenle Slovakya yatırımına başladık. İngiltere’de de bir yatırımımız olacak. Orada bir AR-GE merkezi kurduk. Büyük müşterilerimiz İngiltere’de olduğu için bizim de orada olmamız gerekiyordu. Bir yatırımımız da ABD’de var. Orada bir kreatif dizayn stüdyomuz var. Ayrıca bütün prosesleri yapabileceğimiz küçük bir fabrikamız da bulunuyor."