CEREN ORAL
coral@ekonomist.com.tr
İhracat ağırlıklı şirketler ise bir adım öne çıkabilir. Döviz kurlarındaki dalgalanma ve ekonomi-Ideki daralma birçok sektörü olduğu gibi otomotivi de olumsuz etkiliyor. 2018 ilk altı aylık bilançoları incelediğimizde otomotiv şirketlerinde tablonun çok iyi olmadığı, ihracatı odağına alan şirketlerin ise nispeten daha iyi performans sergilediği görülüyor.
Bu dönemde Anadolu Isuzu ve Karsan Otomotiv zararlarını 2017 ilk altı ayına göre artırırken, Tümosan ise aynı dönemler arasında zararını azalttı. Otokar, net kârdan net zarara geçti. Doğuş Otomotiv, Ford Otosan, Tofaş Oto ve Türk Traktör ise kârlılıklarını korudu. Bu sonuçlar, bilanço etkilerinin kur artışı kaynaklı olduğunu da ortaya koydu.
Bilanço görünümleri böyleyken sektöre ait dokuz aylık veriler ise yılın kalanında tablonun daha da kötüleşebileceğini gösteriyor.
Otomotiv Distribütörleri Derneği'nin (ODD) verilerine göre, Türkiye otomobil ve hafif ticari araç toplam pazarı, 2018 dokuz ayda 2017 aynı döneme göre yüzde 26,1 azalarak 463 bin 456 adet olarak gerçekleşti.
Otomobil satışları yüzde 23,9 azalarak 362 bin 465 adet oldu. Hafif ticari araç pazarı da yüzde 33 azalarak 100 bin 991 adede geriledi. Eylül ayı özelinde ise durum daha kötü.
2018 Eylül'de otomobil ve hafif ticari araç pazarı 2017 Eylül'e kıyasla yüzde 67,7 azaldı ve 23 bin 28 adet oldu. Otomobil satışları yüzde 67,1 azalışla 17 bin 595 adede geriledi. Hafif ticari araç pazarı da yüzde 69,7 gerileyerek 5 bin 433 adet olarak gerçekleşti.
Yatırım Finansman Araştırma Müdürü Serhan Gök, döviz kurlarındaki oynaklığın, artan faizlerin ve zayıflayan satın alma gücünün, eylül ayları bazında yurtiçi talebin 2002'den bu yana en düşük seviyesine düşmesine neden olduğunu aktarıyor. Gök, üçüncü çeyrek özelinde satışların yüzde 51 azaldığına da dikkat çekiyor.
Gedik Yatırım Araştırma Direktörü Ali Kerim Akkoyunlu ise satışlardaki bu düşüşün zayıf TL, düşük tüketici güveni ve şirketlerin fiyat düzenlemeleri sonucu oluşan yüksek fiyatlardan kaynaklandığını düşünüyor. Akkoyunlu, filo kiralama sektöründeki olumsuz görünümün de satışları negatif etkilediğini kaydediyor.
HANGİ ŞİRKETLER?
GCM Menkul'den Enver Erkan, kur ve faizlerdeki artışlar ile tüketici güvenindeki azalmanın üçüncü çeyrek bilançolarını olumsuz etkileyeceğini düşünüyor. Erkan'a göre, özellikle ağustos ve eylül başında TL'deki değer kaybının oldukça hızlı olmasının satışlar üzerindeki negatif etkisi ciroyu ve kârlılığı olumsuz etkileyebilir.
Ford Otosan'ı ve Tofaş Oto'yu beğenen Erkan, bunun nedenini, "Bu şirketler ihracat girdisi sağlıyor. Euro bazlı gelirleri çerçevesinde iç pazardaki daralmayı ve kur kaynaklı riskleri kompanse edebiliyorlar" diyerek açıklıyor.
Global Menkul Değerler Stratejisti Rıdvan Baştürk ise mevcut gelişmelerden ve fiyat seviyelerinden yola çıkarak otomotiv sektörü için yukarı yönlü potansiyel öngörmüyor. Baştürk, güçlü ihracat performansına rağmen iç pazardaki daralmanın otomotiv hisseleri üzerinde mevcut durumda baskı yarattığına dikkat çekiyor. Sektörde iç talebe duyarlı şirketlerin negatif, ihracatçı şirketlerin pozitif ayrışmasını bekleyen Baştürk, Ford Otosan'ın öne çıktığını kaydediyor.
BEKLENTİLER İYİ DEĞİL
Eylülün son haftasında ÖTV vergi dilimlerini belirleyen fiyat aralıkları yukarı çekildi. Yatırım Finansman'dan Serhan Gök, bu kararın araç fiyatlarını yaklaşık yüzde 5 aşağı çekerek talebe bir miktar destek olabileceğini söylüyor.
Ancak Gök, "Yine de otomotiv pazarında kalıcı toparlanma için genel tüketici güveninin iyileşmesi ve kredi kanallarının sağlıklı çalışması gerekecek" diye ekliyor. Serhan Gök, 2018'de 2017'ye göre yaklaşık yüzde 35 düşüşle 600-650 bin adet satış gerçekleşebileceği tahmininde bulunuyor.
Ak Yatırım analistleri ise yıl sonunda toplam hafif araç pazar büyüklüğünün yüzde 30'un üzerinde daralmayla 650 binlere gerilemesini bekliyor. "Eylül gerçekleşmesi öncesi öngörümüz 2018 için 740 bin adetlik pazar büyüklüğü yönündeydi" diyen Ak Yatırım analistleri, ÖTV matrah değişikliklerinin de bu trend karşısında talepte ileriye dönük belirgin bir olumlu etkiyi tetiklemesini beklemiyor.
RİSKLER VE FIRSATLAR
Ahlatcı Yatırım'dan Muammer Demir, otomotiv sektörü için riskleri dövizdeki dalgalanma, enflasyonist baskı ve artan kredi maliyetleri ile yüksek faiz oranları olarak sıralıyor. Demir, ihracat yapılan ülkeler arasında önemli konumdaki İngiltere ve bu ülkeyle Avrupa Birliği (AB) arasında devam eden Brexit sürecine yönelik belirsizliği de riskler arasında gösteriyor.
Muammer Demir, sektörün ihracattaki potansiyeliyle en fazla ihracat yapılan ülkelerden Almanya ile ikili ilişkilerdeki iyimser havanın yurtdışı satışlara olumlu yansıyacağı beklentisini ise fırsatlar arasında gösteriyor.
BEŞ OTOMOTİV HİSSESİNDE GÖRÜNÜM NASIL?
1- DOĞUŞ OTOMOTİV
Eylülde toplam satış hacmi yüzde 76 düşerken pazar payı 5,3 puan azalarak yüzde 15,3’e geriledi. Üçüncü çeyrekte 70 milyon TL net kâr elde etmesi, dokuz aylık net kârının 208 milyon TL olması bekleniyor.
2- FORD OTOSAN
Eylülde toplam satış hacmi yüzde 69 düştü. Pazar payı yüzde 0,3 azalarak yüzde 10,2’ye geriledi. Net kârın üçüncü çeyrekte 470 milyon TL’ye, dokuz ayda 1 milyar 389 milyon TL’ye ulaşacağı öngörülüyor. Güçlü ihracat rakamlarıyla, artan üretim ve kapasite kullanım oranıyla ve etkin gider yönetimiyle öne çıkıyor.
3- OTOKAR
51 milyon TL zarar kaydettiği 2018 ikinci çeyrekte, satış gelirleri yıllık bazda yüzde 40 geriledi ve 236 milyon TL oldu. Zayıf sonuçların arkasında zırhlı araç satışlarındaki düşüş bulunuyor. Azalan ciroyla beraber ihracat çabalarını sürdürmesiyle faaliyet giderlerinin yüksek seyretmesi kârlılığı baskılamaya devam edebilir.
4- TOFAŞ OTO
Eylülde satış hacmi yüzde 82 düştü. Pazar payı 6,2 puan düşerek yüzde 7,8’e geriledi. Üçüncü çeyrekte 370 milyon TL, dokuz ayda 1 milyar 63 milyon TL net kâr elde edebilir. Vergisi düşük ve ucuz baz fiyatlı otomobil ağırlığının araç portföyünde ağırlıkta olması Tofaş için bir avantaj. Hisse, sektöre göre iskontolu fiyatlandığından uzun vade için portföylerde yer alabilir.
5- TÜRK TRAKTÖR
Eylülde yurtiçi satışları yüzde 80 düşüşle 606 adede gerilerken ihracat hacmi yıllık bazda yüzde 50 büyümeyle bin 500 adede yükseldi. İhracattaki güçlü artış yurtiçindeki derin daralmayı telafi edemedi. Eylülde toplam satışları ise yıllık bazda yüzde 47 düşüşle 2 bin 106 adede geriledi. Yurtiçi satışlarındaki düşüşün devam etmesi bekleniyor.