Daha önce 2019'da yüzde 15 daralması beklenen ikinci el otomobil pazarı, eylülde beklenenin üstünde büyüyerek toparlanmaya başladı. Düşen kredi faizleriyle birlikte canlanmanın başladığını söyleyen sektör temsilcilerine göre, pazar 2020'de büyüme sürecine girecek.
ARAM EKİN DURAN
eduran@ekonomist.com.tr
Türkiye'de son yıllarda giderek daha da cazip hale gelen ikinci el oto pazarı, son sekiz yılda yüzde 97 büyüdü ve 2018 sonu itibariyle 7,7 milyon adede ulaştı.
Ancak 2019 yılının ilk sekiz ayında hem sıfır araçlara olan ilginin düşmesi hem de ekonomideki durgunluk nedeniyle ikinci el pazarında da genel bir durgunluk vardı. Sektör temsilcileri umutlarını 2020'ye saklamışken, eylül ayında düşen faizlerle birlikte ikinci el pazarında da büyük bir hareketlilik yaşandı.
Türkiye İstatistik Kurumu'nun (TÜİK) verilerine göre, devri yapılan motorlu araç sayısı, Ocak-Ağustos 2019 döneminde 5 milyon adet olarak gerçekleşmişti. Bu nedenle daha önce yıl sonunda yaklaşık yüzde 15 kayıpla 6,5 milyonluk bir pazar beklentisi vardı.
Fakat eylül ayında 841 bin adetlik ikinci el satışıyla yıl sonuna üç ay kala 5,8 milyona ulaşılmış oldu.
Bu gelişme pazardaki toparlanmanın beklenenden daha hızlı gerçekleştiğini ortaya koyarken, 2019'un geçen yıl ile aynı seviyede hatta biraz üstünde kapanacağının da işareti olarak değerlendiriliyor.
İKİNCİ EL 12 KAT BÜYÜK
Türkiye ikinci el araç pazarı, sıfır araç pazarının yaklaşık 12 katı büyüklüğüne ulaşıyor. Yani satılan her yeni sıfır km araca karşılık 12 adet ikinci el araç satılıyor.
Yaklaşık üç yıldır Türkiye ikinci el araç pazarının fiyatlandırma, satış adetleri ve fiyat bilgilerini yayınlayan Cardata'nın Genel Müdürü Hüsamettin Yalçın'a göre, sıfır km araçlarda devlet destekli kredi kampanyalarının başlaması ile satışların artması ikinci el pazarını da hareketlendirdi.
Yalçın, sıfır km alımlarında ikinci el araçların takasta kullanılması gibi kampanyaların da etkisiyle hem ikinci el arzının dengelendiğini hem de yıl sonuna kadar fiyatların normalleşmesi olanağının ortaya çıktığını söylüyor.
Hüsamettin Yalçın, "Sıfır km ve ikinci el araç pazarlarının birbirlerinden etkilenen piyasalar olmalarından dolayı, 2020'de de yeni araç satışlarındaki canlanma ikinci el pazarına pozitif etki yapacaktır" diyor.
FİLO KİRALAMADA BEKLENTİ OLUMLU
İkinci el denince akla gelen bir diğer alan da filo kiralama sektörü. Sektörün önemli oyuncularından biri olan Anadolu Grubu bünyesindeki Garenta ve İkinciyeni.com Genel Müdürü Emre Ayyıldız, filo kiralama sektörünün 2009-2016 yılları arasında 3,5 kat büyüdüğüne ve hızlı bir büyüme süreci yaşadığına işaret ediyor.
Bu dönemde dövizle borçlanan sektör oyuncularının son üç yılda yaşanan kur hareketlerinden ise olumsuz etkilendiğini söylüyor. Ayyıldız, "Son üç yılda kurun seviyesi yüzde 96 arttı. Bu durum maliyetlerin iki katına çıkmasına neden oldu" diyor.
Faizlerin yüzde 25'lere çıkmasıyla da kiralama maliyeti içinde finans maliyetinin beş katına çıktığını belirtiyor.
Emre Ayyıldız, geçen yıl 360 binleri gören pazar büyüklüğünün bu yıl 290 bin seviyelerine gerilediğini yani yüzde 18 daralma olduğunu söylüyor. Ancak sözleşme sürelerinin yaklaşık üç yıl olduğu düşünüldüğünde daralmanın yüzde 50'lere vardığının söylenebileceğini de ifade ediyor.
Ayyıldız, "Eylül ayında ikinci el satışlarındaki beklenmeyen büyüklükteki artış pazardaki düzelmenin 2020'ye kalmayacağını gösteriyor. Bekleyen talepler faizlerin gerilemesiyle realize olmaya başladı. Dip görüldü, çıkış başladı" diye konuşuyor. 2020'de ikinci el pazarında yüzde 6-7'lik büyüme beklentileri olduğunu da sözlerine ekliyor.
"2020'DE PAZAR YÜZDE 7 BÜYÜR"
Türkiye'de 2008 yılından beri otomotiv distribütörlüğü, perakende satış, finans ve sigorta alanlarında hizmet veren ALJ Holding iştiraki Otoshops'un Satış ve Operasyonlardan Sorumlu Kıdemli Müdürü Merih Mutlu da 2020 için olumlu beklentilere sahip.
Mutlu, 2019'da hem ekonomideki durgunluk hem de artan araç fiyatları nedeniyle ikinci el pazarında yaşanan daralmanın 2020 ile birlikte yerini büyümeye bırakacağını ifade ediyor. Merih Mutlu, "Bizim beklentimiz 2020'de ikinci el pazarının yüzde 7 civarında büyüyeceğidir" diye konuşuyor.
DEVLER İKİNCİ ELDE BÜYÜYOR
Türkiye'de ikinci el pazarının son 10 yılda hızlı bir büyüme yakalaması pek çok dev üreticinin ikinci el işine de girmesine yol açtı.
Mercedes-Benz Taşıt Ticaret ve Servis isimli ayrı bir şirket kurarak 2009'da piyasaya giren Mercedes'in ardından, geçen yıl da Renault Fransa'da bilinen bir marka olan Carizy'yi alarak ikinci el araç satışı pazarına giriş yaptı.
Petrol Ofisi'ni 2017 yılında satın alan Hollandalı Vitol Grubu da 2019 yılında Türkiye'de ikinci el araç piyasasına girdiğini duyurdu. Şirket, VavaCars markasıyla sektörde alım ve satım faaliyetlerine başladı.
BMW, MINI, Land Rover ve Jaguar'ın Türkiye distribütörü olan Borusan Otomotiv ise bu yıl en büyük rakipleri olan Mercedes, Audi ve Volvo'nun ikinci el araçlarını satmaya başladı.
Şirketin hedefi, ikinci elde ayda 200 adetlik satışa ulaşmak. Borusan ayrıca BMW, MINI, Jaguar ve Land Rover markalarının tüm kullanılmış otomobillerini tek bir çatı altında müşterilerine sunduğu yeni sanal showroom'u olan ikinciel.borusanotomotiv.com adresini de hizmete açtı.
AYDIN ERKOÇ MOTORLU ARAÇ SATICILARI FEDERASYONU (MASFED) BAŞKANI
" YILBAŞINDAN İTİBAREN SATIŞLAR ARTACAK"
"2019'un başında vergi indirimleriyle sıfır km araçlara yoğun bir ilgi oldu.
Bu durum ilk etapta ikinci el piyasasında ciddi bir durgunluğa yol açtı. Son aylarda ise sıfır araçların fiyatlarının yeniden bir miktar yükselişe geçtiğini görüyoruz.
Bu nedenle ikinci el piyasasında bir hareketlilik var. 2020 yılında bu hareketliliğin artarak devam edeceğini öngörüyoruz. Bayilerden edindiğimiz bilgilere göre, yılbaşından itibaren ikinci el piyasasındaki satışlar hızlı bir yükselişe geçecek."