Günümüzde birçok şirketin tekrar ofise dönme kararı alması ofise olan talebi artırdı. Kahramanmaraş merkezli depremler sonrası tetiklenen korku ise eski binalardaki kiracıları yeni ve depreme dayanıklı A sınıfı ofis binalarına yönlendirdi ve ofislerde boşluk oranları azaldı. Bu yılın ilk yarısında Merkezi İş Alanı (MİA) bölgesindeki boşluk oranı yüzde 6,5’e geriledi. Boşluk oranı rekor seviyelere düşen İstanbul ofis piyasası Avrupa’daki dinamiklerden ters ayrıştı. Alfa Invest’in Ekonomist Dergisi’ne özel yaptığı ofis sektör araştırması ile Türkiye ofis pazarına mercek tuttuk.
27 Ekim - 9 Kasım tarihli sayıdan
Araştırmaya göre, MİA Bölgesi’nde arzın kısıtlı, boşluk oranlarının en düşük seviyede olması kiracıların uygun ofis bulmakta zorlanmasına sebep olurken, boşluk oranlarının azaldığı ofis piyasasında yer bulma konusunda kriz yaşanabileceği sinyalleri geliyor. Maliyetlerdeki artış ve ekonomideki belirsizlikler nedeniyle 2025’te atıl durumdaki binaların, AVM’lerin ofise dönüşmeleri bekleniyor.
Ofis piyasası, pandemiyle birlikte gelecek senaryolarını beş yıl erkene aldı. Böylece gelecekte hayata geçmesi planlanan hibrit çalışma modelleri erkene çekilip insanların esnek çalışması sağlandı. Pandemi bitti ama birçok şirket hibrit çalışma modelle rinden vazgeçmedi. Bunda İstanbul, Ankara, İzmir gibi büyük kentlerde yaşayan çalışanların en büyük sorunu trafikte geçen, yaşam kalitesini düşüren zamanlar etkili oluyor. Özellikle Z kuşa ğının yollarda zaman harcamak istememesi ve dünyada talep gören uzaktan çalışma modeli Koç Holding’ten Sabancı Holding’e, Google’dan Spotify’a kadar yerli ve yabancı büyük şirketlerin de tercihi. Pandemide azalan taleple boş kalan ofis binalarının bir kısmı, konut, has tane ve eğitim kurumu gibi farklı fonksiyonlara dönüştürülmüştü. Günümüzde ise deprem korkusu nedeniyle A sınıfı ofis binalarına talebi artırırken ofis bölgelerinde dolulukların ve kira fiyatlarının yükselmesine, arzın sınırlı kalması da atıl durumdaki binaların, AVM’lerin ofislere dönüştürülmesine neden oluyor. Yeni çalışma modellerinin yarattığı ihtiyaçlar da yeni tarz ofis alanlarını ve bu alanlarda hizmet veren Han Spa ces, Workinton, Kolektif House, Plaza Cubes gibi markaları ortaya çıkardı.
ENFLASYON NASIL ETKİLEDİ?
Ekonomideki daralma, artan maliyetler nede niyle şirketler harcamalarını kısarken ofis plazala rında hazır ofis sistemleri popülerliğini koruyacak. İstanbul Uluslararası Finans Merkezi’nin (İFM) 2023 yılı ortasında piyasaya girmesi ile birlikte İstanbul’da A sınıfı ofis arzı 5,9 milyon m2 sevi yesinden 7,4 milyon m2’ye yükselirken 2025’te ofis arzının 7,4 milyon m2’de kalması bekleniyor.
Ankara’da ofis arzı 2 milyon m2 olurken İzmir’de 950 bin m2 oldu. İstanbul’da 2023 yılında 150 bin m2’lik işlem hacmi 2024’te 160 bin m2’ye ulaşır ken 2025’te 110 bin m2’ye gerilemesi bekleniyor.
Alfa Invest’in Ekonomist Dergisi’ne özel yap tığı Türkiye Ofis Pazarı Araştırması ile İstanbul, Ankara, İzmir’de öne çıkan ofis bölgelerindeki kiralık, satılık ofis m2 fiyatlarındaki değişimi, son trendleri ve ofis piyasasındaki doluluk oranlarını ele aldık. Araştırmaya göre, İstanbul’da Mas lak’tan Kartal’a, Levent’ten Ataşehir’e kadar tüm ofis bölgelerinde m2 satılık ve kiralık fiyatları geçen yıldan bu yana talep ve enflasyon etkisiyle artış gösterdi. Ankara’da Söğütözü’nden Çukuram bar’a, İzmir’de Basmane’den Konak’a kadar tüm ofis bölgelerinde kiralık ve satılık fiyatlarının yükseldiği görülüyor.
İstanbul’da Levent-Zincirlikuyu-Beşiktaş aksında ofis satış fiyatları 6.500-11.000 dolar/m2 arasındaki fiyatları ile en yüksek değerlere ulaşırken Kartal 1.900-2.800 dolar/m2 arasındaki fiyatları ile en uygun bölge olarak öne çıkıyor. Ankara’da Çukurambar 3.530-4.705 dolar/m2 aralığındaki fiyatları ile en yüksek satılık değerlerine ulaşırken Çankaya 1.500 – 2.000 dolar/m2 aralığındaki fiyatları ile en uygun bölge konumunda. İzmir’de Bayraklı -Salhane 2.400-3.300 dolar/m2 aralığındaki fiyatları ile en pahalı bölge olurken, Basmane-Çankaya bölgesi 2.200-2.800 dolar/m2 arasındaki fiyatları ile en uygun satılık fiyatlarına sahip ofis bölgesi oldu.
ÜÇ BÜYÜK İLDE DURUM
Ofis kira fiyatları incelendiğinde ise İstanbul’da Levent-Zincirlikuyu-Beşiktaş aksında ofis kiraları 1.200- 1.700 TL/m2 aralığındaki fiyatları ile en yüksek değerlere ulaşırken Kartal 400-550 TL/m2 aralığındaki fiyatları ile en uygun bölge oldu. Ankara’da Çukurambar ve Konya Yolu 550 – 700 TL/m2 aralığındaki fiyatları ile en yüksek kiralık değerlerine ulaşırken, Çankaya 200- 400 TL/m2 aralığındaki fiyatları ile en uygun bölge konumunda. İzmir’de Bayraklı -Salhane 500-600 TL/m2 aralığındaki fiyatları ile en pahalı bölge olurken, Basmane-Çankaya bölgesi 300-450 TL/m2 aralığındaki fiyatlarıyla en uygun kiralık fiyatlarına sahip ofis bölgesi konumunda.
OFİSLER DOLDU
Bu yılın ilk yarısında MİA bölgesindeki boşluk oranının yüzde 6,5’e gerilediğine dikkat çeken Alfa Invest Kurucusu Mahir Mermer, boşluk oranının rekor seviyelere düşerek İstanbul ofis piyasası Avrupa’daki dinamiklerden ters ayrıştırdığını söylüyor.
Mermer, “Avrupa’daki ana ofis bölgelerinde boşluk oranının arttığı gözleniyor. Ters ayrışmanın ana sebepleri; pandemide kaliteli ofis binalarına talebin artması ve sonrasında meydana gelen iki deprem olarak gösterebiliriz. Bu iki ana sebep B ve C sınıfı binalardan A sınıfı binalara talebi yönlendirdi.
Pandemi sonrasında uygulanan parasal gevşeme ekonomi politikaları, şirket büyümeleri de dolulukların düşüşünde etkili oldu” diyor.
A SINIFINDA ARZ ARTTI
Mermer, İstanbul Uluslararası Finans Merkezi’nin (İFM) 2023 ortasında piyasa girmesi ile birlikte A sınıfı ofis arzının 5,9 milyon m2’den 7,4 milyon m2’ye yükseldiğini vurguluyor. Ofis piyasasında bu yıl boşluk oranlarının düşüş trendini sürdürmesini ve boşluk oranlarındaki düşüş ve kısıtlı arz nedeniyle kiralarda artış devam ediyor. 2024’te 45 dolar/m2 fiyatın, 2025’te 55-57 dolar/m2 seviyelerinin görülebileceği öngörülüyor.
2016’dan beri kiracıların büyüme eğiliminde olmaması, mevcut arza yeni eklenen ofis binaları boşluk oranını artırırken kiralar düşüş trendindeydi. Son beş yılda yeni ofis yatırımı yapılmamasıyla ofis arzı sabit kaldı. 2019’un son çeyreğinde artan kiracı talebiyle ofis piyasasında ve kiralarda bir toparlanma başlasa da akabinde gelen pandemiyle ofis binalarının geleceği sorgulandı. Şirketlerin uzaktan çalışmayla alan küçültmesi boşluk oranını artırdı. Bu dönemde bazı ofis binalarının konut ya da okula dönüştürülmesiyle boş olan bazı ofis binaları doldu. Artan inşaat maliyetleri ve finansmana ulaşma zorluğu piyasaya yeni kiralık ofis binasının girmesini zorlaştırıyor.
Mermer, ofis kiralardaki ciddi artışın yatırımcının iştahını artırmasına rağmen inşaat şirketlerinin öz sermayeleri ile proje üretme zorunluluğunun yeni ofis projesi üretilmesini engellediğini vurguluyor. 2025’te yüksek faiz ve arz eksikliği sebebiyle kiralama talebinin yavaşlamasının beklendiğini belirten Mermer, kısıtlı arzın işlem hacminde düşüşe sebep olabileceğini ve bekleyen ciddi bir talep yaratacağını vurguluyor.
2025’te ise arz sıkıntısının devam etmesiyle İstanbul’daki en yüksek kira bedelini çok daha yukarı çıkarabilir. Bu artış devam ederse yakında Londra, Paris gibi gelişmiş şehirlerdeki ofis rakam seviyelerine ulaşılabileceğine vurgu yapılıyor.
KRİZ KAPIDA MI?
MİA’da boşluk oranı düşerken; 2021’in üçüncü çeyrek boşluk oranı yüzde 18, 2022’nin üçüncü çeyrek boşluk oranı yüzde 12,4, 2023’ün üçüncü çeyrek boşluk oranı yüzde 11,1 oldu. 2024 sonu itibarıyla yüzde 6,5 seviyesine gerilerken 2025’te yüzde 3-4’e gerilemesi öngörülüyor. Bu durum, 2025 ve sonrasında ofis piyasasında kiracıların ofis bulamadığı, fiyatların yükseldiği ciddi bir krize dönüşmesi ihtimalini doğuruyor. Ayrıca Türkiye pazarına yeni giren ve büyüyen şirketler de yeni talep oluşturmaya devam ediyor.
Yaşanan deprem felaketi B ve C sınıfındaki kiracıların A sınıfı binalara taşınma trendini artırdı. Özellikle uluslararası yabancı şirketlerin deprem raporu istemesi ve ofislerini yeni ve A sınıfı standartlara sahip binalara taşınma zorunluluğu getirmesi talebi artırdı. MİA bölgesinde düşen boşlukların İstanbul ofis piyasasında talebi ikincil bölgelere yönlendirdiğine dikkat çeken Mermer, talebin Avrupa yakasında Kağıthane, Ayazağa, Seyrantepe; Anadolu yakasında
Maltepe, Küçükyalı, Kartal hattına kaydığını vurguluyor.
2022 yılı piyasanın kiracı dostu olmaktan çıkıp dengeli piyasaya döndüğü yıl olurken 2023 piyasanın mülk sahibi dostu olduğu yıla dönmüştü. A sınıfı ofis binalarındaki boşluk oranı en düşük seviyeye gerilemiş ve kiralar yükselmeye devam etmişti.
TSKB Gayrimenkul Değerleme Genel Müdürü Makbule Yönel Maya, 2023 ve sonrasında ofis piyasasındaki hareketliliğin temel dinamiğini depreme hazırlığın oluşturduğunu söylüyor.
6 Şubat 2023 depremlerinden sonra özelikle uluslararası firmaların deprem yönetmeliğine uygun binalara taşındıklarını belirten Maya, çalışma modelleri ve çalışan beklentilerindeki değişimin de ofis taşınmalarında etkili olduğuna dikkat çekiyor.
Boşluk oranlarının rekor seviyelere gerilemesi mülk sahibi dostu piyasayı oluştururken, kiracıların pazarlık gücünü zayıflatıyor. Bu da mülk sahipleri tarafında yeni yatırım kararlarına sebep olabilir. Yeni ofis yatırımları için ofis piyasasının koşullarının yanı sıra ekonomik koşulların da elverişli hale gelmesi piyasadaki sıkışıklığın azalmasında etkili olacaktır.
İFM NASIL ETKİLEDİ?
MİA bölgesinde 2024’ün ilk yarısında gerçekleşen en yüksek kira seviyesi dolar bazında 50 dolar m2/ay +KDV, TL bazında 1.800 TL olarak gerçekleşti. Yıl sonunda dolar bazında 55 dolar m2/ay +KDV seviyesinde, TL bazında ise 2.000 – 2.200 TL m2/ay +KDV seviyesinde olacağı öngörülüyor.
Ofise olan yoğun talep ve uzun süredir yeni arz gelmemesi İstanbul ofis piyasasında özellikle 2023’te ciddi bir arz-talep dengesizliği oluşturdu. Yaklaşık 1,3 milyon m2 ofis arzıyla piyasaya giren İFM, 2024 ve sonrası için özellikle yurt dışından gelen şirketler ve yurt içindeki yerleşik şirketlerin ofis ihtiyacını karşılayacak Türkiye’nin en önemli ofis projesi olacak.
İstanbul Finans Merkezi (İFM) Gayrimenkul Kiralama Direktörü Demet Karakimseli, “İFM’nin ofis bölümlerinde kiralamalar sürüyor. İFM kampüsünde Halkbank, Vakıfbank ve Ziraat Bankası operasyonlarına başlayalı neredeyse bir yılı geçti. Birkaç ay önce de bunlara Ziraat Katılım dahil oldu. Bu dört bankanın üst yönetim kadroları dahil halihazırda kampüste yaklaşık 12 bine yakın kişi çalışıyor. Bu sayı giderek artıyor” diyor.
YABANCILARDAN TALEP VAR
İFM’nin 1,3 milyon m2 ofis alanı ile dünya ölçeğindeki diğer finans merkezleri ile kıyaslandığında oldukça büyük olduğuna vurgu yapan Karakimseli, ağırlıklı olarak yabancı yatırımcıların, özellikle faaliyetlerini Türkiye’den başlatacak dünyanın farklı coğrafyalarından yabancı şirketlerden kiralama talebi aldıklarını vurguluyor.
Karakimseli, “Ofis kiralamalarının yanı sıra AVM tarafında da kiralamalarımızı başlattık. AVM’ye yönelik kiralamalarda da yoğun ilgi var. İki kat ve 100 bin m2’lik alandan oluşan AVM’de hedef 2025’in ilk yarısında ticari alanlardan oluşan bölümleri bütünsel olarak devreye almak. 350’ye yakın mağaza bu içerisinde hizmet verecek” diye konuşuyor.
Hazır ofis ve esnek ofisler 2018’den beri popülerliğini her geçen yıl artırıyor. Ayrıca artan dekorasyon maliyetleri ve şirketlerin önlerini net olarak görememeleri de bazı şirketleri esnek çalışmaya itiyor. Şirketlerin çoğu ofislere dönse de esnek çalışma sistemi varlığını koruyor.
ESNEK MODELLER
Önümüzdeki dönemde ofis sektöründe en büyük trendin mekanların dönüşmesi olacak. Finansman bulmanın zorlaşması ve maliyetinin yüksekliği yatırımcıları ofis yatırımı yapmaktan kaçındırıyor. Piyasanın yeni arza ihtiyacı ve kira rakamlarındaki artışla atıl duran AVM benzeri ticari gayrimenkuller ofislere dönüşecek. Bu yönde ilk dönüşümler de başlamış durumda. Örneğin İstanbul’un en prestijli ofis bölgesi Levent’te, AVM’den ofise dönüştürülen Sapphire Office, kurumsal kiracılara kapılarını açıyor. Projede toplamda 34 bin 500 m² kiralanabilir alana sahip, 100 m²’den 7 bin m²’ye kadar farklı ofis alternatifleri bulunuyor.
MAHİR MERMER / ALFA INVEST KURUCUSU
“Atıl mekanlar ofise dönüşecek”
“Ofis piyasasında bu yıl boşluk oranlarında düşüş trendi sürdü, kısıtlı arz nedeniyle kira fiyatları artarken yılı 45 dolar/m2’den kapatması 2025’te 47 dolar/m2 seviyeleri görülecek. Artan kiralar uzun süredir ofis yatırımından uzak duran yatırımcı ve inşaat şirketlerini tekrar ofis geliştirmeye çekebilir. Ancak yüksek finansman maliyetleri ve finansmana ulaşma zorluğu ofis yatırımlarının daha çok konut gibi diğer alanlara kaymasına neden oluyor. Konut inşaatının finansmanında sat-yap sistemleri ofis yatırımı ile karşılaştırıldığında hala cazibesini koruyor. 2025’te ofiste talep hareketliliğinde yavaşlama bekliyoruz. Kiraların 55-57 dolar/m2 seviyesinde olacağını öngörüyoruz. Boşluk oranı düşüş trendini sürdürse de piyasaya yeni giren ofis arzı düşüş oranını sabit tutacak veya artmasına sebep olacak. Son dönemde ofise olan yoğun talep ve uzun süredir yeni arz gelmemesi İstanbul ofis piyasasında 2023 itibarıyla ciddi bir arz ve talep dengesizliği oluşturdu. Esnek ve hazır ofise artan talep önümüzdeki yıllarda ofis binalarının en büyük kiracı adaylarının bu tip esnek ofis sistemi sağlayan şirketlerin olma ihtimalini gündeme getiriyor. Şirketlerin çoğu ofislere geri dönseler de esnek çalışma sistemi varlığını koruyor. Önümüzdeki dönemde en büyük trend mekanların dönüşmesi olacak. Çünkü finansman bulmanın zorlaşması ve maliyeti yüksekliği nedeniyle yatırımcılar ofis yatırımından kaçınıyor. Piyasanın yeni arz ihtiyacı ve kira rakamlarındaki artış nedeniyle atıl duran AVM benzeri ticari gayrimenkuller ofislere dönüşecek.”
NEŞECAN ÇEKİCİ / GYODER BAŞKANI
“Yatırım işlemleri hızlanacak”
“2024’ün ilk çeyreğinde İstanbul ofis pazarında genel arz 7,14 milyon m² olarak aynı seviyede kalırken toplamda 94,471 m² işlem gerçekleşti. 2023’e göre yüzde 173’lük ciddi bir yükseliş yaşandı. Önceki yıla göre yeni kiralama anlaşmaları m2 bazında yüzde 94 arttı. Genişleme işlemlerinde ciddi bir artış oldu. Orta ve uzun vadede yatırım işlemlerinin hızlanması bekleniyor. Üretim maliyetlerindeki artış nedeniyle yeni ofis yatırımı gerçekleşmediğinden ofis arzı sınırlı kaldı. Bu durum, hazır ve ikinci el dekorasyonlu ofislere olan talebin devam etmesine ve MİA’daki boşlukların azalmasına neden oldu. Bazı şirketlerin yeni ofis arayışları sürerken birçok firma mevcut mekanları daha verimli bir şekilde kullanmayı seçti. Bu eğilim, gelecekte ofis kiralamalarında daha rekabetçi bir ortamın oluşmasına ve işletmelerin maliyetleri optimize etmek için alternatif çözümler aramalarına yol açacaktır. Anadolu’nun gelişen kentlerinde de özellikle sanayi ve hizmet sektörlerinin büyümesiyle, yeni ofis projelerine talep artışı bekleniyor. 2025’te esnek, enerji verimliliği yüksek ve sürdürülebilir ofisler ön planda olacak. Teknoloji entegrasyonu artacak, akıllı binalar ve çevreci ofis çözümleri yaygınlaşacak.”
MAKBULE YÖNEL MAYA / TSKB GAYRİMENKUL DEĞERLEME GM.
“Depreme hazırlık hareketi yaşandı”
“Ofis sektörü pandemi döneminde önemli derecede bir sakinleme yaşamıştı. Sonrasında evden ofise dönüş ve hibrit çalışma modellerinin hayatımıza girmesiyle birlikte, bazı ofislerin kendilerine daha konforlu ve sosyal paylaşım alanı daha fazla olan yeni trend ofislere geçmesine şahit olduk. 6 Şubat 2023 depremleri sonrasında özelikle uluslararası firmaların en yeni deprem yönetmeliğine uygun binalara taşınma eğilimi oldu. Bana göre 2023 ve sonrası dönemde ofis piyasasındaki hareketliliğin temel dinamiğini depreme hazırlık oluşturuyor. Değişen çalışma modelleri ve çalışan beklentilerindeki değişimin de ofis alanı taşınmalarında ikinci önemli etken oldu. Çalışan bağlılığı ve mutluluğu, well- being kavramı gibi yeni sürdürülebilirlik kavramları da bu taşınmalarda şimdilik daha alt sıralarda olsa da etkili. Bu hareketlilik 2025 başında biraz azalabilir. Ekonomik yavaşlama ofislerin sabit giderlerini en iyi yönetme dönemleri olacağı için ilk yarıda bir miktar sakin seyredebilir. İFM’nin şu anda tamamen aktif olmadığını dikkate aldığımızda 2025’te en büyük hareketliliğin konu bölgede yaşanabileceğini düşünüyorum.”
MERİÇ DİREN / CUSHMAN & WAKEFIELD I TR INTERNATIONAL OFİS ARACILIK HİZMETLERİ YÖNETİCİSİ
“Şirketler bekle-gör pozisyonunda"
“Ofis piyasasında geçtiğimiz beş yıllık süreçteki arz daralmasının etkilerini görüyoruz. Azalan boşluk oranları ile artan kiralar ve yatırım maliyetleri de şirketleri yerlerinde kalmaya teşvik ediyor. Ekonomideki daralma, artan konkordatolar ve 2025’e dair belirsizliklerin çokluğu, şirketlerin kısa vadeli planlarını erteleyip bekle-gör pozisyonuna geçmesine neden oluyor. Taşınmanın getireceği dekorasyon kaynaklı yeni yatırım maliyetinden kaçınmak amacıyla mevcut yerlerinde kalmayı tercih ediyorlar. Ancak bulundukları yerde kalmaya devam etseler bile kira artışlarıyla karşı karşıya kalıyorlar. 2025’in ilk yarısında deprem güvenliği endişesi veya ihtiyaçların kesinlikle karşılanamadığı durumlar gibi zorunlu olan taşınmalar hariç şirketlerin durumlarını korumalarını öngörüyoruz.”
KAAN YÜCEL / POLAT GAYRİMENKUL İCRADAN SORUMLU YÖNETİM KURULU ÜYESİ
“Pandemi öncesine dönülmez”
“Büyük şirketlerin çoğu ofislerini küçülttü, çalışma sistemlerini evden çalışmaya ve hibrit çalışmaya döndürdüler. Ofislere ilgi eskisi gibi değil. Ofis piyasasının pandemi öncesine döneceğini düşünmüyorum. Önümüzdeki dönemde sanal ofisler, paylaşımlı ofisler daha da öne çıkacaktır. Piyale Paşa İstanbul projemizin içinde Han Spaces ile yaptığımız paylaşımlı ofis de bu trendin ürünü. Biz de bu trendleri yakından gözlemliyoruz. Talepteki değişim doğrultusunda Piyale Paşa İstanbul projemizin ikinci etabında 40 bin m2 olarak planladığımız ofis alanını 8 bin m2 alana düşürdük. İlerleyen dönemde talep olursa yeni etaplarda ofis alanını arttırabiliriz.”
HİLMİ AKKOYUN / AREMAS TİCARİ GAYRİMENKUL MÜDÜRÜ
“Ofiste satışlar durgun”
“Yaşanan büyük deprem sonrası beklenen İstanbul depremi riski, B ve C sınıfı binalardan A sınıfı binalara yönelimin yolunu açtı. Şu anda, MİA’daki ofis binalarında boşluk oranları son yılların en düşük seviyelerinde. Talep artışı ve sınırlı arz, kira fiyatlarını yükseltiyor. Ekonomideki daralma, kiralama piyasasında beklenen olumsuz etkiyi yaratmadı. Aksine, ofis kiralamalarına olan talep güçlü ancak satışta ciddi bir durgunluk var. Potansiyel alıcılar, ekonomik belirsizlikler nedeniyle satın almaktan çekiniyorlar. Nakit akışında sıkıntı yaşayan birçok şirket, sahip olduğu gayrimenkulleri pazara sunuyor. Bu durum, pazarlık marjlarını artırırken, alıcılara fırsatlar yaratıyor. Yatırım yapmak isteyenler için avantajlı koşulların oluştuğu bir dönem yaşanıyor. 2025‘te ofis kiralarında sınırlı bir artış, satışta yılın ikinci yarısında piyasanın yeniden hareketlenip fiyatların yukarı gitmesini bekliyoruz. İstanbul ofis piyasası fırsatlar ve belirsizlikler barındırıyor. Kira piyasasında pozitif bir seyir izlenirken, satış piyasasında alıcılar için pazarlık avantajları doğdu. 2025’te arz-talep dengesinin nasıl şekilleneceği yatırımcıların ve geliştiricilerin stratejilerine bağlı.”
DEMET KARAKİMSELİ / İFM GAYRİMENKUL KİRALAMA DİREKTÖRÜ
“Kiracılara teşvikler sunuyor”
“İFM olarak kiracılarımıza çeşitli teşvikler sunuyoruz. Bu teşvik paketinde finansal hizmet ihracatına yönelik, transit ticaret ilgili ve bazı operasyonel destekler mevcut. Ofis kiracılarımızı buraya bir katılımcı belgesi ile alıyoruz. Bu katılımcı belgesini alan kiracılarımız mevcut teşviklerden yararlanarak kendi ticari faaliyetlerini güçlendirebiliyorlar. İFM, bünyesinde kamu ve özel sektör bankaları, piyasa denetleyici ve düzenleyici kurumlar, sigorta şirketleri ve bağımsız ofis alanlarının da yer aldığı 21 ofis binasından oluşuyor. İFM’deki tüm ofis alanları dünya standartlarında yüksek teknoloji ile donatıldı. İFM teknolojik altyapısı ile ofislere destek hizmetleri de veriyor. Firmaların operasyonlarını verimli bir şekilde kurabilecekleri imkanlar sunmayı amaçlıyoruz. İFM, dinamik bir ekosisteme sahip bir finans üssü olarak, A sınıfı binalarda tüm yönetim sistemlerini tek bir çatı altında topluyor, dünya standartlarının üzerinde teknolojik donanımla ve akıllı şehir modeli ile hayata geçiriliyor. Katılımcıların kuruluş aşamasında başvurularının yapılması ve ilgili süreçlerin hızlandırılması için Tek Durak Büro yapısı ile İFM’de hizmet sağlanacak.”
CENGİZ GÖKAY / TRINVEST YÖNETİM KURULU BAŞKANI
“Nitelikli ofise talep olacak”
“2024’te Türkiye ofis piyasasında toparlanma belirtileri görülüyor ancak arz talebe henüz tam olarak yanıt veremiyor. Yeni ofis projeleri sınırlı sayıda olup, rezidans projeler ön planda. Enflasyon ve döviz kurundaki dalgalanmalar, kira fiyatlarını yukarı çekmeye devam ediyor. Ofis ihtiyacı olan kişiler, bir yandan da yatırım gözüyle bakarak, satın almaya yöneliyor. 2025’te ise ofis piyasasında arzın kısıtlı olması beklenirken, özellikle nitelikli ofis alanlarında talep yüksek kalacaktır. Uzaktan çalışma ve hibrit modellerin kalıcı hale gelmesi, küçük ve esnek ofis alanlarına olan talebi artırabilir. Dijitalleşmeye ve enerji verimliliğine yönelik yatırımlar, ofis projelerinde rekabet avantajı yaratabilir. Örneğin Ankara’nın en büyük ve prestijli projelerinden olan Mega 1453, geleceğin mimarisini günümüz teknolojisiyle birleştirerek üç yıl içinde tamamlanacak devasa bir yapı olacak. Toplamda 500 ofis, bin 900 yaşam alanı ve 100 mağazalık açık hava AVM’den oluşan proje, geniş yeşil alanlar, inovatif ofis alanları, modern yaşam alanları ve açık hava AVM’si ile Ankaralılara iş ve sosyal yaşamı bir arada sunacak. İki etap olarak gerçekleştirilecek projede, sürdürülebilir mimari anlayış ön planda tutuluyor.”