AYŞEGÜL SAKARYA PEHLİVAN
btuvay@ekonomist.com.tr
Son dönemde Türkiye ekonomisindeki büyüme temposu yavaşlama sinyalleri vermeye başladı. Sürekli yükselen döviz kurları ve bunların ürün fiyatlarına yansımaya başlaması iç pazarda pek çok sektörde daralmaya neden oluyor. Bu süreçten etkilenen sektörlerden biri de mobilya oldu. İç piyasada geçen yılın ilk altı ayına göre hem üretimde hem de satışlarda yüzde 6'lık bir azalma söz konusu.
Yıl sonuna kadar ise bu rakamın yüzde 8-10'a çıkması bekleniyor. Bu süreci aşmak isteyen mobilya sektörü rotayı ihracata çevirdi. Özellikle son yıllarda iki ülke arasında yaşanan krizler nedeniyle daralan Rusya pazarı mobilyacıların tekrardan markajına girdi. İki ülke arasındaki ilişkilerin düzelmesi ve inşaat sektörünün ülkedeki yatırımlarını artırmasıyla Rusya pazarı tekrardan büyümeye başladı.
Rusya pazarında son beş yılda yüzde 77,3'lük bir gerileme yaşayan sektör son bir yılda Rusya'ya ihracatı yüzde 82,3 artırdı. Sektörün hedefi 2017 yılında 31 milyon dolar olan Rusya ihracatını yüzde 60 büyümeyle 52 milyon dolara çıkartmak.
LÜKS ÜRÜNLER ÖNE ÇIKIYOR
2013'ün Rusya'ya mobilya ihracatında altın bir yıl olduğunu söyleyen Mobilya Sanayi İş Adamları Derneği (MOBSAD) Başkanı Nuri Gürcan, "Rusya'ya 137,2 milyon dolarlık bir ihracat gerçekleştiriyorduk. Ancak 2015 yılında en fazla düşüş de yüzde 60 oranla Rusya pazarında yaşandı" diyor.
Uçak krizinden önce Rusya'nın petrole ve doğalgaza dair gelirlerinin azalması, sık sık devalüasyona girmesi nedeniyle ihracatta ciddi düşüşler yaşamaya başlamıştı. Uçak krizi bunun etkisini daha da artırdı. Gürcan, Rusya'daki sorunların çözülmesiyle birlikte mobilya sanayicileri ilgiyi yeniden Rusya'ya kaydırdıklarını söylüyor.
Rusya'daki mobilya harcamaları 4,7 milyar dolara ulaşırken, kişi başına tüketim ise 144 dolar. Pazardaki mobilyaların 2008'de yüzde 33,1 ithalken, 2017'de bu oran yüzde 36,9'a yükselmiş durumda. Dünyanın 22'nci en büyük mobilya ithalatçısı olan Rusya, Türkiye'den lüks ürünler ithal ediyor.
Rusya'da, son 15 yıldır zengin kitlenin arttığını söyleyen Gürcan, "Dünya piyasalarında da Rus milyonerlerin farklı sektörlerdeki yatırımlarını takip ediyoruz. Halkın da popüler kültüre, sürekli değişen trendlere, yeni yeni oluşan lükse karşı ilgileri var. Zaten Ruslarla da ortak kültürel özellikler taşıyoruz. Mobilyalarımıza baktığımız zaman da zanaat değeri yüksek mobilyalar onlarda da öne çıkıyor" diyor.
Türkiye ortalaması 1.4 dolar iken, mobilyada kilogram başına ihracat 3,5 dolar civarında. Rusya'ya yapılan ihracatta ise bu rakam 25 dolara çıkıyor. Rusların lükse olan ilgilerini doğru değerlendirmeye çalıştıklarını belirten Gürcan, hem modern hem tasarımsa! hem el emeği yüksek mobilyalar üretip satmaya çalıştıklarını söylüyor.
PAZARA YENİ ŞİRKETLER GİRİYOR
Pazardaki potansiyeli gören bazı mobilya şirketleri ise Rusya'ya girmek için harekete geçmiş durumda. 2018 yılını yüzde 50 büyüme ve 120 milyon ciro ile kapatmayı hedefleyen Vanessa Mobilya, Rusya'ya girmeye hazırlanan markalardan biri.
İki ülke arasındaki ticaret hacmi ve mevcut siyasi ilişkilerin olumlu seyri nedeniyle Rusya mobilya pazarında daha aktif yer almayı hedeflediklerini söyleyen Vanessa Mobilya Yönetim Kurulu Başkanı Mustafa Aydın, "Özellikle TL ile ticaretin önünün açılma planları da sadece ürün transferinin değil aynı zamanda finansal serbestinin de ticaretimizi arttıracağı kanaatindeyiz.
Rusya ile coğrafi yakınlığımız aynı zamanda nakliyat kolaylığı da sağlıyor ve tüm bu olumlu giden gelişmeler Rusya pazarını bize sağladığı en önemli avantajlar diyebiliriz" diyor. İhracatta 2018'de yüzde 27'lik büyüme yakalayan şirket, Katar, Kuveyt ve Libya pazarlarına açılmayı hedefliyor.
DOĞTAŞ BAY' ARIYOR
2018 yılında yüzde 30 büyümeyle 100 milyon TL'lik ihracat hedefleyen Doğtaş Kelebek Grubu ise bu yıl Rusya pazarına girmek için çalışmalar yürütüyor. Rusya pazarına odaklanan şirket, bayilik için görüşmeler yürütüyor.
Doğtaş Kelebek CEO'su Ersin Serbes, Rusya pazarının avantajlarını şu şekilde sıralıyor: "Yüksek nüfus, Türk ürünlerine karşı sempati, ürün grubunun pazarda talep edilmesi ve satış kanallarındaki çeşitlilik."
“RUSYA'DA POTANSİYEL VAR"
Cirosunun yaklaşık yüzde 20'sini ihraç eden Art Design bu rakamı yüzde 30'a çıkartmayı hedefliyor. Bu doğrultuda Rusya pazarına odaklanacaklarını söyleyen Art Desing Yönetim Kurulu Başkanı Turgay Terzi, "Rusya bizim için şu an çok yeni bir pazar.
Ancak burada çok ciddi bir potansiyel görüyoruz ve önümüzdeki dönemlerde bu pazarı derinleştirmek istiyoruz" diyor. 36 ülkeye ihracat yapan Adnan Bostan Mobilya'nın Rusya'da mağazası bulunuyor.
İhracat yaptıkları ülkeler arasında Rusya'nın ilk sıralarda yer aldığını söyleyen şirketin kurucusu Adnan Bostan, bu pazara odaklanmaya devam edeceklerini belirtiyor. Cirosunun yüzde 60'ını ihraç eden şirket, 2018 yılında ihracatta yüzde 75'lik bir büyüme hedefliyor.
HEDEFTE ÇİN DE VAR
Türkiye'nin son 15 yılda en çok büyüyen sektörleri arasında yer alan mobilya sektöründe, 65 bin işyeri bulunuyor. Sektör, doğrudan 200 bin kişiye, dolaylı olarak da 1 milyon kişiye istihdam sağlıyor. Sektörün yüzde 90'ını KOBİ ölçekli firmalar oluşturuyor.
2017 yılını 2 milyar 700 milyon dolar ihracatla kapatan sektör 2018'de 3 milyar 500 milyon dolar, 2023'de ise 10 milyar dolar ihracat hedefliyor. Sektörün hedefinde Rusya'nın yanı sıra Çin, Hindistan ve Nijerya pazarları bulunuyor. Nuri Gürcan, lüks kavramının geliştiği tüm pazarlara odaklanacaklarını belirtiyor.