AYŞEGÜL SAKARYA PEHLİVAN
asakarya@ekonomist.com.tr
Mobilya, 10 milyar dolara ulaşan büyüklüğü ve 2,7 milyar dolarlık ihracat hacmiyle Türkiye'nin lokomotif sektörlerinden biri. Geçen yıl KDV indirimiyle ciddi bir büyüme ivmesi kazanan mobilya sektörü, maliyet artışları nedeniyle bu yıl sıkıntılı bir döneme girdi.
Son iki yılda maliyetleri yaklaşık iki katına çıkan sektör, geçtiğimiz günlerde önemli hammadde üreticileriyle bir araya geldi. Sektör temsilcileri, görüşmelerin sonucunda malzemelere gelen aşırı zam ve mobilyacıların içinde bulunduğu zo durumu Orman ve Su İşleri Bakanlığı Orma Genel Müdürlüğü'ne taşıma kararı aldı.
İKİ ANA NEDEN VAR
Mobilya sektöründe maliyet artışlarını tetik-leyen iki ana unsur var. Bunlardan biri döviz kurlarındaki artışlar diğeriyse hammaddeye gelen zamlar. Esasında bunlardan ikincisinin de ilkiyle bağlantısı var.
Sektörden aldığımız bilgilere göre son dönemde mobilya sektörünün hammaddeleri olan süngere yüzde 92, yonga levhaya yüzde 66, metal boru ve profile yüzde 84 zam geldi. Hammadde fiyatlarındaki artışın en temel nedenini ise özellikle petro-kimya ürünü olan sünger ve iplik gibi mobilya hammaddelerinin yurtdışından ithal edilmesi
oluşturuyor.
Mobilya Sanayi İş Adamları Derneği Başkanı Nuri Gürcan, bu konuda şunları söylüyor: "Geçtiğimiz yıl iç pazarı hareketli kılmak için maliyet artışını fiyatlarımıza yansıtmamıştık, yüzde 10'luk KDV indirimiyle de satışlarımızda yüzde 30'luk artış yaşanmıştı. Ancak artık kârlılık oranlarımızla bunu karşılayacak durumda değiliz. Birçok şirket iç pazardaki sıkıntıdan ötürü ihracata ağırlık verdi. Şimdiden yüzde 15 zam uygulanmaya başladı."
KDV İNDİRİMİ TALEBİ
Sektör temsilcilerine göre darboğazdan çıkılması için yüzde 18 olan KDV'nin yüzde 8'e düşürülmesi gerekiyor. Diğer taraftan üretime yönelik uygun politikalar uygulanarak hammadde sıkıntısının önüne geçilmesi gerektiği ifade ediliyor. Aynı zamanda kurun sabit kalmasının da çok önemli olduğu belirtiliyor.
Yataş Yönetim Kurulu Başkanı Yavuz Altop, yatak ve mobilya üretimi maliyetlerinde günlük artışlar olduğunu söylüyor. Sunta, sunta lam, mdf gibi ürünleri üreten firmalar her ay yüzde 10 civarında fiyatlarını artırıyor. Altop, fiyat artışı yapmadıkları takdirde kısa zamanda üretimi durdurmak zorunda kalabileceklerini belirtiyor.
Doğtaş Kelebek CEO'su Ersin Serbes, dövizde yaşanan artışların maliyetleri tetikle-diğini ifade ediyor. Serbes, "Ayrıca hammadde tedarikçileri de sınırlı sayıda. Her kur artışında karşımıza yüksek maliyet artışları çıkıyor" diyor. Doğtaş Kelebek, tedarikçilerle ön anlaşmalar yaparak zamları olabildiğince geç yansıtmaya çalışıyor.
Art Design Yönetim Kurulu Başkanı Turgay Terzi, artan rekabet ve tüketicilerdeki düşen güven gibi nedenlerden dolayı maliyet artışlarının altından kalkılamayacak duruma geldiğine dikkat çekiyor. Önümüzdeki dönemde fiyatlara yüzde 25 civarında artış yapılması bekleniyor.
ÖZELLEŞTİRME GEREKLİ
120 mağazasıyla Türkiye geneline yayılan Alfemo Mobilya'nın satış ve pazarlama direktörü Ahmet Dinler de artık maliyetleri kontrol edemediklerini söylüyor. Dinler, "Artık bu durumu tüketiciye yansıtmamak mümkün değil. Böyle bir konjonktürde bir üretici kaliteden ödün vermeden aynı fiyat skalasında satış yapamaz" diye konuşuyor.
Konfor Mobilya Genel Müdür Yardımcısı Erden Gönen, sorunun çözümü için yüzde 8KDV'nin sürekli hale gelmesi yanında devletin elindeki markaların bir an önce özelleştirilmesi gerektiğine de dikkat çekiyor.
Gönen, "4 bin civarında markalı mobilya mağazası olan sektörümüzde bu mağazalardan yaklaşık 2 bini devlet elinde. Devlet elindeki markaların özelleştirilmesiyle daha sağlıklı bir rekabet olur. Birçok firma rekabet edemediği için iflas etmek zorunda kalmaz" diyor.
MOBİLYA SEKTÖRÜNÜN 5 TALEBİ
1- Yüzde 18 olan KDV oranı yüzde 8'e indirilmeli.
2- Üretime yönelik uygun politikalarla hammadde sıkıntısının önüne geçilmeli.
3- Kur dalgalanmalarına çözüm bulunmalı.
4- İndirim dönemleri belirlenmeli. İlkbahar ve sonbahar olmak üzere yılda iki defa indirim yapılmalı.
5- Sağlıklı rekabet için devletin elindeki markalı mobilya üreticileri özelleştirilmeli.
FARKLI STRATEJİLER GELİŞTİRİYORLAR
Şirketler bu süreci yönetmek için farklı stratejiler geliştiriyor. Türkiye genelinde 460 satış noktası bulunan Weltew Mobilya, maliyet artışı ile başa çıkmak için bazı hammadde kalemlerinde erken anlaşmalar yaparak zamlardan etki-lenmemeye çalışıyor.
Bazı kalemlerde ise stoklu çalışmayı tercih ediyor. Weltew Bütçe, Strateji ve Mali İşler Müdürü Kerim Uslu, diğer önemli stratejilerinin ise ihracatı artırmak olduğunu söylüyor.
Çetmen Mobilya ise tedarik anlamında daha avantajlı ve rekabetçi bir hammadde satın alması yapmaya çalışırken, verimliliği artırmak adına da çeşitli çalışmalar gerçekleştiriyor. Çetmen Mobilya Genel Müdürü Merve Çetmen, maliyet baskısını daha az hissetmek için ürünlerin katma değerlerini ön plana çıkaran pazarlama çalışmaları yaptıklarını söylüyor.
Buka Sofa, dövize endeksli olmayan hammadde kullanmaya çalışıyor. Şimdilik maliyet artışlarını fiyatlara yansıtmadıklarını söyleyen Buka Sofa Genel Müdürü Gamze Stöger, "Ancak temmuz ayı itibariyle fiyatlarımızı gün-celleyeceğiz" diye konuşuyor.