ARAM EKİN DURAN
eduran@ekonomist.com.tr
Temmuz 2013’te Cumhurbaşkanı Mursi’nin askeri darbe ile iktidardan indirilmesi sonrasında kopan Mısır ile Türkiye arasındaki siyasi ilişkiler, aradan geçen dört yılda hala buzdolabında.
Ancak iki ülke arasındaki ekonomik ilişkiler sessiz sedasız gelişmeye devam ediyor. Karşılıklı ticaret hacmi 2016’da 4 milyar doları aşarken, bu yılın ilk yedi ayında ise 2,4 milyar dolarlık ticarete imza atıldı.
BÖLGENİN GÖZDE ÜLKESİYDİ
Darbe öncesi 5 milyar dolar seviyelerinde olan ticaret hacminin eski seviyelerini yakalaması için her iki tarafın iş dünyası gün sayıyor. Mısır’daki Türk yatırımları da her geçen gün artıyor. Bugüne kadar 2 milyar dolarlık doğrudan Türk yatırımı çeken Mısır’a, yeni dönemde Paşabahçe, Eroğlu Holding, Arkas gibi dev Türk şirketlerinden yatırım hamlesi olacak.
Arap ülkeleri içinde Suudi Arabistan ve Birleşik Arap Emirlikleri’nin (BAE) ardından üçüncü büyük ekonomi olan, Afrika kıtasında ise Güney Afrika’dan sonra ikinci büyük ekonomiye sahip Mısır, 2011 sonrasında Arap Baharı ve askeri darbe ile büyük yara aldı. Öncelikle ülke ekonomisinin yüzde 25’ini oluşturan turizm gelirleri, 2011’den bu yana durmuş vaziyette.
2014 yılında 300 milyar dolar olan Mısır GSYlH’sı 2015 yılında 316,8 milyar dolar olarak gerçekleşirken, 2016 yılında 268,9 milyar dolara geriledi. 2017 yılında da rakamın düşüş eğiliminin devam edeceği ve 265,3 milyar dolara ineceği tahmin ediliyor.
Mısır ekonomisindeki dış ticaret açığı giderek artarken, IMF ile masaya oturan Mısır hükümeti, Temmuz sonunda 1,25 milyar dolarlık kredi dilimini aldı. Söz konusu krediyle Mısır Merkez Bankası’ndaki döviz rezervinde ciddi artış sağlandığı belirtildi. Mısır hükümeti, yeni ekonomik programın desteklenmesi amacıyla üç yıl içinde 12 milyar dolarlık kredi sağlanması konusunda geçen yıl IMF ile anlaşmaya varmıştı.
MISIR HALA ÖNDE
Mısır ile Türkiye arasındaki ticaret hacmi ve ekonomik ilişkiler ise 2000’li yılların başından itibaren sürekli olarak yükselmiş, iki ülke arasında kriz başlamadan önce ticaret hacmi yıllık 5 milyar dolar seviyelerine gelmişti. Türkiye’nin Mısır’a ihracatı 2015’te yüzde 5 gerileme ile 3,1 milyar dolara, 2016’da ise yüzde 12,7 düşüşle 2,7 milyar dolara indi. Yine de Mısır, Afrika Kıtası’nda Türkiye’nin hala en fazla ihracat yaptığı ülke. Mısır’daki doğrudan Türk yatırımları ise 2 milyar dolardan fazla.
Mısır’ın toplam konfeksiyon ihracatı 1 milyar 200 milyon dolar seviyesinde. Bunun yüzde 30’unu Türk firmaları gerçekleştiriyor. Mısır’da en az 75 bin kişiye istihdam sağlayan Türk yatırımcılar, Mısır iç pazarında 5-6 milyar dolarlık ticaret hacmi yaratmış dürümdalar.
Türkler, hazır giyim ve ev tekstili dışında, kimya, otomotiv, bankacılık, cam sanayisi, soda külü, inşaat, enerji, işlenmiş yiyecek ve ev aletleri gibi sektörlerde de yatırımlara sahip.
Türk müteahhitlik firmaları ise Mısır’da bugüne kadar 1 milyar dolar değerinde 26 projeye imza attı. Türk yatırımcılar, Mısır’daki yabancı yatırımcılar içerisinde büyüklük ve istihdam olarak her zaman ilk üç içerisinde yer alıyor.
TEMASLAR GELİŞİYOR
Bugüne kadar Mısır’da yatırım yapan Türk şirketleri içerisinde Beko, Kordsa, Ülker, Şişecam, Limak, TAV, Eroğlu, Hayat, Şahinler, LC Waikiki ve GAP gibi önemli markalar bulunuyor. Askeri darbe sonrasında pek ortaya çıkmasalar da Türk şirketlerinin Mısır’a olan ilgisi hız kesmeden devam ediyor.
Mısır iş dünyası da iki ülke arasındaki siyasi anlaşmazlıklara rağmen, Türkiye ile iş yapmaktan memnun. 2017 başında askeri darbe sonrası ilk kez Kahire’de Türk-Mısır İş Konseyi Forumu toplantısı yapılması, ayrıca Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın himayesinde düzenlenen “Türkiye-Afrika Ekonomi ve İş Forumu”na çok sayıda Mısırlı iş insanının katılması da bunun en somut kanıtı.
YENİ YATIRIMLAR YOLDA
Mısır’da yeni yatırım için düğmeye basan şirketlerin başında Paşabahçe geliyor. Mısır basınına yansıyan bilgilere göre Paşabahçe Mısır’da kurulu cam fabrikası Pearl for Glass Manufacturing için 50 milyon dolar ödeyecek ve toplamda da 100 milyon dolarlık yatırım yapacak. Mısır’da üretimin 2018’de başlaması ve bin 200 kişiye istihdam sağlaması bekleniyor.
Yakın zamanda Mısır’da kurulu Pearl for Glass Manufa-cturing’in aktiflerini devralma sürecinin tamamlanmak üzere olduğunu açıklayan Paşabahçe Yönetim Kurulu Başkanı Ahmet Kırman, Paşabahçe’nin Mısır yatırımına ilişkin olarak, “Mısır’dan Amerika pazarına ürünlerin gümrüksüz girmesi önemli. Amerika pazarında etkinliğimizi artıracak bir adım olacak” dedi.
EROĞLU’NDAN İKİNCİ TESİS
Mısır’da DNM şirketi ile üretim yapan Collins ve Loft markalarının sahibi Eroğlu Holding de yeni dönemde Mısır’daki üretimini artırma kararı aldı. Eroğlu Holding Yönetim Kurulu Başkanı Nurettin Eroğlu, 2011’den beri Mısır’da 150 bin metrekarelik alanda üretim yaptıklarını hatırlatarak, “50 milyon dolar yatırımla tesisin ikinci fazını devreye alacağız ve kapasiteyi 50 milyon metre denim kumaşa çıkaracağız” diyor.
Arkas Holding’in 2007 yılında Mısır’ın İskenderiye şehrinde kurduğu Arkas Egypt (Arkas Mısır) firması da Mısır’daki faaliyetlerini artırıyor. Şirket, Haziran ayında Mısır’da iki yeni ofis açtı.
Açılan iki yeni Arkas Egypt ofisi Port Said ve Süveyş şehirlerinde yer alırken, firmanın Kahire, İskenderiye, Dimyat ve Port Said olmak üzere dört şubesi daha bulunuyor. Açılan yeni şubelerle birlikte Arkas Mısır’da çalışan sayısı 200’e ulaştı.
