ÖZLEM BAY YILMAZ
obay@ekonomist.com.tr
Her yıl ortalama yüzde 20 büyüyen pazarın beş yıl sonra 50 milyar TL büyüklüğe ulaşacağı öngörülüyor. Özellikle discount marketlerdeki büyümeye paralel olarak gelişme gösteren sektör, hem market zincirlerine hem üreticilere hem de tüketicilere kazanç sağlıyor.
Kategori çeşitliliği nedeniyle sektörde önemli fırsatlar da bulunuyor. Özellikle üst W segmente yönelik PL üretimi yapacak şirket arayışı var.
rün çeşitliliği ve kalitesiyle markalı ürünlerle yarışan private label (PL) yani özel markalı ürünler, yıllar içinde raflardaki yerini sağlamlaştırdı.
Gıda ve temizlik ürünleriyle başlayan PL üretimi, bugün tekstilden kozmetiğe kadar pek çok kategoriye uzandı. Bu alanda yapılan kaliteli üretim ve ürün gamındaki çeşitlilik, eskiden sadece 'ucuz' olduğu için tercih edilen PL ürünlerin algısını da değiştirdi. Artık organik ürünler gibi üst segmente hitap eden kategorilerde bile PL üretimi söz konusu.
Zaman içinde discount marketlerin, ulusal zincirlerin ve yerel marketlerin büyümesine paralel olarak PL sektörü de büyük bir gelişme gösterdi. Öyle ki 2013 yılında 16,4 milyar TL hacme sahip olan PL pazarı, 2017 yılında 25 milyar TL büyüklüğe ulaştı. 2018 sonunda 29 milyar TL hacme ulaşması beklenen sektörün beş yıl sonraki hedefi ise 50 milyar TL.
Yapılan araştırmalar da sektördeki büyümeyi gözler önüne seriyor. Nielsen Perakende Paneli verilerine göre, 2016 yılında sigara ve alkol hariç Hızlı Tüketim Ürünleri (FMCG) pazarı içinde PL ürünlerin ciro payı yüzde 16,3 olarak gerçekleşmişti.
2017 yılında bu pay yüzde 18,4'e yükseldi. 2017 yılı 2016 ile kıyaslandığında, PL ürünleri toplam FMCG'nin iki katının da üzerinde, yüzde 30 oranında bir ciro artışı kaydetti.
FIRSAT OLAN KATEGORİLER
Sektörün alt gruplarına bakıldığında, PL ürünlerin 2017 yılında en çok yüzde 34'lük pay ile temizlik ve yüzde 35'lik pay ile kişisel bakım kategorilerinde büyüdüğü görülüyor. PL ürünlerin alkol hariç gıda ürünleri kategorisindeki büyüme oranı ise yüzde 28 olarak gerçekleşti.
PL ürünlerin kategori bazında performansları incelendiğinde ise 2017 yılında özellikle bebek bezleri, çamaşır yumuşatıcıları, piller, çamaşır suyu ve donmuş gıda güçlü bir performans sergiledi.
Öte yandan özellikle maden suyu ve sodası, dondurma, çerez, enerji içecekleri, ağda ve tüy dökücüler kategorileri ise PL ürünler için başlıca fırsat kategorilerini oluşturuyor. Ayrıca PL pazarında üst segmentte boşluk var. Bu kategoriye hitap edecek ürünler geliştirilebilir.
NERELERDE SATILIYOR?
PL sektöründe gıda ve temizlik ürünleri kategorisinde Çin, hiçbir zaman Türk üreticilerin rakibi olmadı. Bu alanlarda ucuz üretim yapan Polonya, Romanya, Bulgaristan gibi ülkeler var. Ancak bu ülkelerdeki üretim Türkiye'deki kalite düzeyinde değil. Bu durumda da Türk PL üreticileri ön plana çıkıyor.
PL firmaları arasında son derece organize bir şekilde uzun yıllardır Avrupa'nın önemli zincirlerine üretim yapan şirketler mevcut. Bugün Aldi, Lidl, Tesco, Auchan, Magnit, X5, Carrefour, Metro gibi zincirlere üretim yapan Türk üretici sayısı az değil. Türkiye'deki Japon Pazarı gibi zincirler Avrupa'da da oldukça yaygın. Bu tarz zincirler de Türk PL üreticileri için fırsat kapısı oluşturuyor.
İndirim marketlerin Türkiye'nin dört bir yanında ürün sevkiyatlarını yaptıkları depoları bulunuyor. Bu depolar ile lojistik maliyetlerini ve sürelerini oldukça düşürüyorlar. Ayrıca bu depolar aracılığıyla bölgesel alımlar da yapı-
lıyor. Bu sayede daha küçük kapasiteli PL üreticileri de discount zincirlerinde yer alabiliyor ve büyüme fırsatı yakalayabiliyorlar.
Yine indirim marketlerin önemli stratejilerinden biri de yan üretici bulundurmaları. Ana ürünlerde çalıştıkları büyük tedarikçinin yedeği olarak bir de küçük kapasiteli tedarikçileri oluyor. Bu uygulama da önceden "nispeten ufak" diye adlandırılan tedarikçilerin zamanla büyük tedarikçi sınıfına girmesini sağlıyor.
Aynı durum aktüel ürünler için de geçerli. Yılın belirli periyodlarında aktüel ürün katalo-ğunda yer alan tedarikçilerden bazılarının bir haftalık satış süresi olan ürün için altı ay soluksuz üretim yapmak durumunda kaldığı biliniyor. Dolayısıyla bu durum da bazı üreticiler ve tedarikçiler için büyük bir fırsat oluşturuyor.
25 MİLYAR TL'LİK PAZAR
Avrupa'da her yıl yüzde 50 büyüyen sektör, Türkiye'de ise yüzde 20 mertebesinde büyüyor. Özel Markalı Ürünler Sanayicileri ve Tedarikçileri Derneği (PLAT) Yönetim Kurulu Başkanı İmer Özer, firmaların kendi markalarını konumlandırmada yaşadıkları zorluklar yüzünden toplam maliyetlerini geri çekmek için PL üretime yöneldiklerini söylüyor.
PL ürünlerde gıda, deterjan ve kozmetik kategorilerinin başı çektiğini dile getiren İmer Özer, şöyle devam ediyor: "Tekstil ve dijital ürünlerde de PL oranı artıyor. Örneğin A101'in 'Hi level' diye bir elektronik markası var. Vestel'e televizyon yaptırıyor.
Çok da iyi satıyor. Bugün bünyesinde en çok PL marka bulunduran zincir BİM. 2017 verilerine göre BİM'in satışının yaklaşık yüzde 70'i PL marka ürünlerden geliyor. A101'de bu oran yüzde 50. Migros'un da satışlarının yüzde 20'si PL ürünlerden geliyor."
PL ÜRETİMİ KÂRLI MI?
Günümüzde PL üretimi yapmayan şirket yok gibi. Çünkü yıllık toplam ciroları 50 milyar TL'ye dayanan indirim marketleri, bugün Türkiye'nin en önemli satış kanalları ve bu marketlerde yer almayan firmalar sektörün çok gerisinde kalıyor.
Bu nedenle şirketler, boş kalan üretim kapasitelerini doldurmak adına PL üretimine yöneliyor. Peki şirketler için PL üreticisi olmak kârlı mı? Bu soruyu yönelttiğimiz sektör temsilcileri şu değerlendirmede bulunuyor: "PL üretimi tonaj olarak kârlı.
Ancak Türkiye'de PL indirim marketlerinin hakimiyet alanında. Bu da doğal olarak PL'de yüksek rekabet koşullarını beraberinde getiriyor. Rekabetin zemini de fiyata oturtulduğu için PL üreticileri düşük kâr marjlarından rahatsız. Bu noktada üretimde planlamayı doğru yapmak çok önemli.
Şirketlerin satıştaki ihracat paylarına, marka yatırımlarına veya sektörlerine göre değişkenlik gösterse de üretimlerinin yüzde 40'ını PL üretimine ayırdıkları durumlarda kârlılıklarının söz konusu olduğunu söyleyebiliriz."
AB ÜLKELERİ BAŞI ÇEKİYOR
PL üreten firmaların çoğu aynı zamanda ihracatçı. Dünyanın önde gelen zincirleri Aldi, Walmart, Lidl gibi pek çok dev Türkiye'de ürün ürettiriyor. Avrupa'da PL oranları yüksek olduğu için Türkiye'deki PL üreticileri ağırlıklı olarak AB ülkelerine ihracat yapıyor. Ancak yakın coğrafyadan ABD'ye kadar ihracat yapan pek çok PL üreticisi de var. PL ihracatında deterjan ve kozmetik kategorileri başı çekiyor.
Sektör oyuncuları, PL alanında ihracat pazarlarını artırmaya yönelik tüm fuarları takip ediyor. PLAT, şu günlerde 21-22 Mart'ta Moskova'da devlet tarafından yüzde 75 teşvikle desteklenen bir PL fuarına 25 firma ile katılım sağlamaya hazırlanıyor.
PAZAR LİDERİ MARKALARI VAR
Discount market zincirlerinden BİM, 2017 sonu itibariyle, 44'ü farklı bir konsept olan File olmak üzere toplam 6 bin 118 mağazaya ulaştı. BİM'de PL ürünlerin payı yüzde 67,5'i buluyor. Mağazalardaki PL ürün sayısı ise 550. Bugün itibariyle 500'den fazla tedarikçi ile çalışan şirket, PL markalarına olan ilgiden memnun.
BİM İcra Kurulu Üyesi Galip Aykaç, "PL yoğurt markamız 'Dost', diş fırçası markamız 'Shine', ketçap ve mayonez markamız 'Bol bol' alanlarında Türkiye'de bir numara. Şu anda 80 civarında PL markamız var. Bunlar arasında 10 kadarı alanında pazar lideri durumunda" diye anlatıyor.
Şok Marketler de PL ürünlerin ağırlık olarak satıldığı kanallardan biri. 400'ü aşan PL ürünü olan ve 100'ün üzerinde tedarikçiyle çalışan Şok'un Mis, Amigo, Piyale, Evin ve Mintax gibi tüketici hafızasında tarihçesi olan ve geçmişte ulusal marka niteliğinde bulunan köklü PL markaları var.
Şok Marketler Pazarlama Direktörü Nilhan Gülbahçe, bu markaların satıştaki payının lider markalarla neredeyse yarışır duruma geldiğini vurguluyor. Gülbahçe, "Gerek ürün kaliteleri ve uygun fiyatları gerekse tarihsel geçmişi olan köklü marka algıları satışlarımıza olumlu yansıyor. Şirketin sahip olduğu markaların bu özellikleri, kısa sürede güçlü bir marka platformu yaratmamıza katkı sağladı" diyor.
50 ÜLKEYE İHRACAT YAPIYOR
PL sektöründe özellikle gıda kategorisi öne çıkıyor. Bu alanda faaliyet gösteren birçok şirket var. Temelleri 1994 yılında atılan Ant Gıda Fora Zeytin de onlardan biri. Mermerler Grup bünyesinde faaliyet gösteren şirket, siyah ve yeşil zeytinin yanı sıra sınırlı ölçüde naturel sızma zeytinyağı da üretiyor.
Şirket, ulusal zincirlere ve indirim marketlerine PL üretim yapıyor. 12 yılı aşkın süredir ihracata yönelik özel markalı üretimleri de olduğunu belirten Ant Gıda Genel Müdürü Efe Yazıcı, 50'ye yakın ülkeye ihracat yaptıklarını söylüyor.
Yazıcı, ABD, İngiltere, Bulgaristan, Romanya, Azerbaycan ve Ortadoğu ülkelerine ihracat yaptıklarını dile getiriyor. Efe Yazıcı, "2017 yılında yüzde 50 büyüdük ve hedefimizi aştık. 2018 yılı için ise hedefimiz yüzde 25 büyüme. Geçen yıl 3,2 milyon dolarlık PL ürün ihracatı gerçekleştirdik. Bu yıl ise ihracat hedefimiz 4 milyon dolar" diye anlatıyor.
TESİSİNİ BÜYÜTÜYOR
1989 yılında fason ambalajlama hizmeti vermek üzere İstanbul Kartal'da faaliyete başlayan APS Ambalaj Kozmetik ve Temizlik Ürünleri şirketi de önde gelen PL üreticilerinden biri.
Şirket, AR-GE departmanında geliştirdiği ürünleri 2002 yılında bu yana ihraç ediyor. Evsel ve endüstriyel temizlik ve kozmetik ürünleri alanında dünya pazarında ilk 10 sırada yer alan ScJohnson, Unilever, Reckitt Benckiser, Henkel, L'oreal, Colgate Palmolive gibi çok uluslu firmalar için PL üretim ve ambalajlama hizmeti veriyor.
APS Ambalaj Genel Müdürü Kamil Topak, müşterilerinin sürekli dalgalanan ihtiyaçlarını kesintisiz karşılamak için 110 milyon şişeleme, 240 milyon adet sachet üretim kapasitesine sahip olduklarını ifade ediyor.
PL alanında yurtdışında ağırlıklı olarak Casino, Leclerc, Carrefour, Aldi, Monoprix, Auchan gibi zincirlere üretim yaptıklarını söyleyen Topak, sözlerine şunları ekliyor: "Üretimimizin neredeyse tamamını PL ürünler oluşturuyor.
Tesisimizi geçtiğimiz yıllarda 21 bin metrekareye çıkardık. Önümüzdeki yıllarda üretimdeki artışa paralel olarak mevcut arsa üzerindeki kapalı alan büyüklüğümüzü 30 bin metrekareye çıkarmayı planlıyoruz."
TÜRK ZEYTİNYAĞINI SATIYOR
Türkiye'de 2000 yılından bu yana faaliyet gösteren Bunge Gıda da 2009 yılından beri PL sektöründe hizmet veriyor. Şirket, tüm ulusal zincir mağazalara, indirim marketlerine, yerel zincirlere ve ev dışı tüketim noktalarına ayçiçek yağı, kanola yağı, mısır yağı ve zeytinyağı alanlarında PL üretim yapıyor.
Bunge Gıda Direktörü Erman Erol, dünyanın pek çok ülkesine yüksek kaliteli Türk zeytinyağını ve diğer bitkisel yağları farklı markalar altında sunduklarını dile getiriyor. Erol, "Bunge, dört kıtada faaliyet gösteren bir şirket. Türkiye'deki tesislerimizde sadece Türkiye''ye yönelik PL üretimi yapıyoruz. Türkiye'den PL ihracatı yapmıyoruz" diye konuşuyor.
İHRACAT PAYINI ARTIRACAK
Euro Gıda da 2000'lerin ortasından bu yana PL sektöründe faaliyet gösteriyor. Çeşitli sebze turşuları, közlenmiş sebzeler, soslar ve kurutulmuş ürünler alanında üretim yapan şirket, dünyanın ve Türkiye'nin önde gelen perakende zincir ve markalarına ürün veriyor. Şirketin satışlarının yüzde 65'ini ihracat oluşturuyor.
Euro Gıda Genel Müdürü Ekrem Edip, dünyanın önde gelen perakende zincirleriyle çalıştıklarını belirtiyor. Edip, geçen yılı 205 milyon TL ciro ile kapattıklarını, bu yıl ise 265 milyon TL ciro hedeflediklerini söylüyor. Edip, "2018 yılında ciromuz içinde ihracatın payını yüzde 71'e çıkarmayı planlıyoruz. Bu yıl büyümeden ziyade fabrikamızın verimliliğini arttıracak yatırımlar yapacağız" diyor.
SEVGİNAR BAŞTEKİN 1K KİMYA KURUCUSU"UNİLEVER'İN TEDARİKÇİSİ OLDUK"
"PL üretimine yeni giriş yaptık. Silikonlu temizleyici, derz temizleyici, evsel leke çıkarıcılar ve leke çıkarma mendilleri gibi çok amaçlı temizlik ürünleri üretiyoruz. Yıllık 14 milyon şişelik üretim yapıyoruz ve bünyemizde 50 çeşit ürün var. Yedi yılda 24 milyon TL ciroya ulaştık.
Bu yıl ise 30 milyon TL ciro hedefliyoruz. Yeni PL üretimine başladık. Dünyadaki en büyük global firmalardan biri olan Unilever ile çalışmaya başladık. AR-GE'sini benim geliştirdiğim silikonlu temizleyici ürünümüzün fason üretimi için çalışmaları tamamladık. İlk üretimi geçtiğimiz şubat ayında gerçekleştirdik."
BİM'İN EN ESKİ TEDARİKÇİSİ
Karahancı Gıda da 20 yıldır PL sektöründe faaliyet gösteriyor. Şirket, 'Hancı Çay' adı altında Rize Ardeşen ve Trabzon Of'taki yaş çay işleme tesislerinin yanı sıra İstanbul'daki fabrikasında siyah çay alanında faaliyet gösteriyor. Migros, Metro, Real, Kipa gibi büyük zincirlere üretim yapıyor.
BİM'in en eski ve ilk tedarikçilerinden biri olduklarını belirten Hancı Çay Yönetim Kurulu Başkanı Fevzi Karahancı, Türk çayı diğer ülkelerin damak tadına pek uygun olmadığı için yurtdışından PL üretim talebi almadıklarını
belirtiyor. Karahancı, "Geçen yılki ciromuz 80 milyon TL civarındaydı. Bu yıl ise 90 milyon TL ciro hedefliyoruz. Ağırlıklı olarak PL çalıştığımız için büyüme hedeflerimizi müşterimize göre ayarlıyoruz. Yeni makine yatırımları ve inovasyonları da müşterimizle konuşarak yapıyoruz. Müşterimiz büyüdükçe biz de büyümeye devam ediyoruz" diye anlatıyor.
SENA EROL ÖZDEMİRMİGROS TİCARET A.S. SADECE MİGROS'TA MARKALI ÜRÜNLER PAZARLAMA GRUP MÜDÜRÜ
"TEDARİKÇİLERİMİZİ DENETLİYORUZ"
"Müşterilerimizin yalnızca bizim mağazalarımızda bulabilecekleri ürünleri 'Sadece Migros'ta' çatısı altında topluyoruz. Özgün marka ürünlerimiz arasında Migros markalı ürünler başta olmak üzere MLife ve Anadolu Lezzetleri markalarımız yer alıyor.
Diğer özgün marka ürünlerimiz ise bebek ürünleri, kağıt, tekstil, züccaciye, oyuncak, elektrikli ev aletleri gibi çeşitli gruplara yayılıyor. Minies, Viva, Body Pure, Home Basix, Touch Me, Mtoys ürünleri bunlara örnek. PL stratejimizi belirlerken, Migros markalı ürünlerimizi markalı ürünlere rakip değil, tam tersi tamamlayıcı bir seçenek olarak görüyoruz.
Tedarikçilerimizi uluslararası standartları karşılayan bir denetim sistemine göre değerlendirerek seçiyoruz. Tedarikçilerimizi düzenli olarak denetliyor ve kalite seviyelerinin sürekliliği konusunda azami takibi sağlıyoruz. Rafa koyduğumuz ürünlerimizi de düzenli bir şekilde kontrol ediyoruz. Ürünlerimizi fiziksel, kimyasal, mikrobiyolojik yüzlerce parametrede analiz ediyoruz."
TEMİZLİK BEZİNDE LİDER
Özellikle teknik tekstil alanında da PL üretim söz konusu. Temelleri 1939 yılında atılan Hassan Tekstil, bu alanda faaliyet gösteren şirketlerin başında geliyor. Uluslararası temizlik bezi üreticilerine ve ulusal indirim marketlerinin tümüne PL olarak paketlenmiş temizlik bezleri ve mop üretimi yapan Hassan Tekstil'in 200 milyon doların üzerindeki cirosunun yüzde 25'lik kısmı PL alanından geliyor. Şirket bu alanda ihracat da yapıyor. Hassan Tekstil Genel Müdürü Ahmet Şişman, Ukrayna, Romanya, Bulgaristan gibi Doğu Avrupa ülkelerinin yanı sıra Amerika ve Ortadoğu'ya da PL temizlik bezleri ihracatı gerçekleştirdiklerini belirtiyor.
BRC BELGESİ ALDI
Kimyasal temizlik ürünleri ve doğal temizlik ürünleri sektöründe faaliyet gösteren Nazar Kimya, 12 yıldır PL üretim de yapıyor. Şirketin bugün üretiminin yüzde 50'sini bu kategori oluşturuyor. Metro, Migros, Carrefour, Şok, Bizim Toplu Tüketim, Kipa için PL üretim gerçekleştirdiklerini belirten Nazar Kimya Genel Müdürü Hakan Hatipoğlu, sekiz yıldır beş ülkeye PL ürün ihracatı yaptıklarını da söylüyor. Hatipoğlu, şöyle devam ediyor: "Dünyanın en önemli kalite belgelerinden biri olan BRC belgesini 2018 yılı başı itibariyle Türkiye'de temizlik ürünleri kategorisinde almayı hak eden ilk kurum olduk. Artık dünyadaki tüm perakendeciler ile çalışmamız çok kolay olacak."
PL ÜRETİMİNİN AVANTAJLARI
1- Perakendeciler, PL ürünlerini mağaza sadakatini ve zincir kârlılığını artırdığı, raf alanları üzerinde kontrolü sağladığı, mağaza farklılığı yarattığı, üreticilere karşı pazarlık gücü kazandırdığı için tercih ediyor.
2- PL ürünler, fiyat-kalite performansını yakalayan perakendecilerin kârlılıklarına olumlu etki ediyor.
3- Üretici ise markalaşmanın ve rekabetin giderek zorlaştığı bir ortamda kendine satış alanı yaratabiliyor.
4- Güçlü bir markası olmayan üreticiler, PL ürünler sayesinde pazarda penetrasyon sağlıyor.
5- Kendi markası olan üreticiler ise mevcut atıl kapasitelerini özel markalarla doldurarak maliyetlerini azaltıyor.
İLK 500'E GİRDİ
Sapro Temizlik Ürünleri de 21 yıldır PL sektöründe faaliyet gösteren bir şirket. Şirketin üretiminin yüzde 99'luk kısmını PL üretim oluşturuyor. Kozmetik ve kişisel bakım, ev temizlik ürünleri, medikal ürünler, araç bakım ürünleri ve endüstriyel ürünler ana kategorilerinde faaliyet gösteren şirket, ıslak mendil konusunda uzmanlaşmış durumda.
Ulusal zincir marketlerin yanı sıra marka değeri yüksek birçok şirket için de PL ıslak mendil üretimi gerçekleştiren Sapro, çoğunluğu AB ülkelerinden oluşan 62 ülkeye ihracat yapıyor. Sapro Temizlik Satış ve Pazarlama Direktörü ve İcra Kurulu Üyesi Didem Sayın, yurtdışında bin 152 marka için PL üretimi yaptıklarını söylüyor.
Üretimlerinin yüzde 77'sini ihraç ettiklerini belirten Didem Sayın, şunları anlatıyor: "Türkiye'nin en büyük 252'nci ihracatçısı durumundayız. İhracatımızın tamamına yakınını PL üretim oluşturuyor. Bu yıl ise ihracatta yüzde 13'lük büyüme hedefliyoruz. 2018 yılında üretim kapasitemizi arttırmak üzere ilave tesis ve makine yatırımı yapıyoruz. Böylelikle kapalı alanımız 40 bin metrekare seviyelerine ulaşmış olacak."
YENİ ÜRÜNLER GELİŞTİRİYOR
Tamek, 2000 yılından bu yana PL üretim yapıyor. Konserve, reçel & marmelat, soslar, hazır yemek, turşu, ketçap, mayonez ve meyve suyu ürünlerinde PL üretimi yapan şirket, BİM, A101, Migros, Carrefour ve File için üretim gerçekleştiriyor. Yıllık 345 bin tonluk üretim kapasitesine sahip olduklarını belirten Tamek Genel Müdürü Cem Kurt, Tamek'in 90 bin ton PL üretimi olduğunu dile getiriyor. Kurt, "Bu yıl meyve suyu kategorisinde üç yeni hat yatırımı yapacağız. Ayrıca yeni bir kategori yaratarak farklı bir içecek lanse edeceğiz" diyor.
BAKLİYATTA ÖNE ÇIKIYOR
Yayla Agro da 18 yıldır PL alanında faaliyet gösteriyor. Bakliyat, pirinç ve bulgur ürünlerinin paketlemesini tesislerinde gerçekleştiren şirket, sözleşmeli ekim kapsamında pirinç, mısır, nohut, mercimek ve fasulye ekimi de yaptırıyor.
Migros, BİM, A101, Şok gibi ulusal süpermarketlerin yanı sıra Özdilek, Çağdaş, Altunbilekler, Akyurt, Gürmar gibi yerel marketlere de PL üretim yaptıklarını söyleyen Yayla Bakliyat Yönetim Kurul Başkanı Hasan Gümüş, AB, Ortadoğu ve Afrika ülkelerine PL ürünleri ihraç ettiklerini söylüyor. Gümüş, "2017 yılını 1 milyon 100 bin TL civarında bir ciro ile kapattık. 2018 yılı hedefimiz ise 1 milyon 430 bin TL ciro" diye ekliyor.
PL ÜRETİCİLERİNDEN NELER BEKLENİYOR?
1- PL üreticilerinin çevreci ve sağlıklı üretim yapmasına önem veriliyor. O nedenle tesislerin ISO 9001, iSo 22000, ISO 14001, OHSAS 18001 ve BRC belgelerine sahip olmaları bekleniyor.
2- Pek çok şirket PL üreticilerinde helal ve kosher sertifikaları olmasını istiyor.
3- Sürdürülebilir ve kaliteli üretim, esnek yapı ve rekabetçi fiyatlar aranıyor.
4- Lojistik hizmetini aksatmadan sürdürmesi koşulu aranıyor. Zamanında sevkiyat büyük önem taşıyor.
5- Üretim ve tedarik süreci hakkında kesintisiz bilgi akışı bekleniyor.
6- Teknolojilerini yenilemeleri ve ürün gamlarını farklılaştırarak geliştirmeleri isteniyor.
7- AR-GE çalışmalarına yönelerek inovatif ürünler geliştiren 'iş ortakları' gibi çalışmaları bekleniyor.