SİBEL ATİK
satik@ekonomist.com.tr
Son 10 yılda özelleştirme süreciyle yatırım rüzgarına kapılan ve yükünü ciddi ölçüde artıran limanlarda yeni yatırım dalgası geliyor. Bu yeni dalgada ise özellikle satın alma ve altyapı yatırımlarının öne çıkması bekleniyor.
Bugüne kadar liman işletmeciliğinde önemli adımlar atan ve dünya liginde yer alan Yıldırım Holding, mevcut limanlarında kapasite artırırken Türkiye'de de satın alma girişimleriyle yatırımlarını sürdürüyor. Kapasiteyi artırmak üzere 50 milyon dolarlık yatırıma hazırlanan Kumport, iskelesini uzatarak yeni vinçler satın alacak.
Kapasite artışına yönelik yatırımı gündeme alan Poliport, bu işe 20 milyon dolarlık bütçe ayırdı. Japon NYK Line ile ortak bir şirket kuran OYAK da 110 milyon dolarlık yatırıma hazırlanıyor. MIP ise önümüzdeki beş yıllık dönemde 450 milyon dolarlık yatırımı gündemine aldı.
LİMANLARDA ELLEÇLENEN YÜK ARTTI
Bu yatırım kararlarında en önemli etken şüphesiz artan yük miktarı. Deniz ticaretinde ölçek ekonomisiyle büyüyen gemi boyutları altyapıda yeni yatırımların tetikleyicisi olurken, yük trafiğindeki artış sürecin devam edeceğini gösteriyor.
Limanlarda elleçlenen yük miktarına bakılırsa, yıllık ortalama yüzde 6 civarında büyüyen yük trafiği geçen yıl yüzde 9,5 arttı. 2016'da 430 milyon ton olan limanlarda elleçlenen yük miktarı 2017'de 471 milyon tona ulaştı.
Türkiye Liman İşletmecileri Derneği (TÜRK-LİM) Başkanı İbrahim Dölen, 2017 yılının sektör açısından olumlu geçtiğini söylüyor. Dölen, "Liman işletmeciliği sektörünün en önemli gelir kapısı olan konteyner taşımacılığı, 2017 yılında rekor kırdı. Konteyner elleçleme oranlarındaki artışta son 10 yılda Avrupa limanlarından üç, dünya limanlarından iki kat fazla büyüdük" diyor.
Gelişmekte olan pazarlarda tüketici harcamalarının artması ve artan hammadde ihtiyacı konteyner taşımacılığına talebi arttırıyor. İbrahim Dölen, bu durumun altyapı, üstyapı ve teknolojiye yatırım ihtiyacını beraberinde getirdiğini anlatıyor.
YATIRIMLAR DOLUDİZGİN
Önümüzdeki süreçte dikkat çeken girişimlerden biri, Yıldırım Holding'e bağlı Yılport'tan gelecek. Yılport, Borusan Limanı için teklif verdi. Yurtdışında yaptığı önemli alımlarla adını sıkça duyuran Yıldırım Holding, bu satın almayla Türkiye'de de büyüme hamlesini sürdürecek.
Türkiye'nin rekortmen limanlarından biri olan ve yüzde 35'lik hissesini Umman Devlet Fonu, yüzde 65'ini ise yaklaşık 1 milyar dolarlık yatırımla CMHI, COSCO ve CİC'den oluşan Çinli konsorsiyumun satın aldığı Kumport da yatırımda yeni kararlara imza attı.
2,1 milyon TEU konteyner elleçleme kapasitesiyle Türkiye'nin en büyük üç limanından biri olan Kumport, Marmara Bölgesi'nin en önemli ithalat-ihracat kapıları arasında yer alıyor. Kumport CEO'su Özgür Soy, bu büyüme ivmesini 2018'e de taşıyacaklarını söylüyor. Bu yıl 50 milyon dolarlık yatırım yapacaklarını kaydeden Soy, "İskelelerimizi uzatarak yeni vinçler satın alıyoruz. Yeni jenerasyon 20 bin TEU üzeri mega gemilere hizmet etmek üzere iki adet rıhtım vinci ve sekiz adet saha vinci sipariş ettik" diye konuşuyor.
HEDEF LİDERLİKMIP Genel Müdürü Johan Von Daele, Mersin Uluslararası Liman'da 2007 yılından bugüne toplam yatırımda imtiyaz bedeliyle birlikte 1,1 milyar doları aştıklarını söylüyor. Daele, beş yıllık süreçte 450 milyon dolarlık yatırımı daha devreye alacaklarını ifade ediyor.
Johan Von Daele, önümüzdeki süreçte, iç bölgedeki yerel yük artışı ve ana gemi güzergahlarına yakın konumun sağlayacağı avantajla, küresel pazarda önemli bir oyuncu haline gelmeyi hedeflediklerini söylüyor.
Daele, sözlerine şöyle devam ediyor: "Yeni yatırımla 16 metre draftlı iki mega gemi aynı anda MlP'e yanaşma imkanı bulacak. Tüm bu yatırımların yanında bilgi işlem uygulamaları ve altyapı alanında da Türkiye'nin lider limanı olmayı hedefliyoruz."
KÖRFEZ'E BÜYÜK İLGİ
Polisan Holding de Dilovası'nda yer alan limanı Poliport'ta 20 milyon dolarlık bir yatırım yapacak. Polisan CEO'su Erol Mizrahi, bugüne dek limancılığa 250 milyon dolarlık yatırım yaptıklarını ve büyüme hedeflerinin olduğunu söylüyor. Şirket, limanın arkasındaki arazinin boşaltılması ile yeni yatırıma hız verecek.
Mizrahi, "Likit kimyasal depolama, kuru yük elleçlemesi ve antrepo işletmeciliği yapıyoruz. Uluslararası şirketlere hizmet verdiğimiz likit kimyasalda çok fazla rakibimiz de yok. Dolayısıyla buranın 200 bin metreküplük bir kapasitesine ek bir yatırım planlıyoruz" diye konuşuyor.
OYAK da limancılıkta yeni yatırım planlıyor. OYAK Genel Müdürü Süleyman Savaş Erdem, Kocaeli'ne bağlı Körfez ilçesinin Yarımca Bölgesi'nde 235 bin metrekarelik alan üzerine inşa edilecek Oyak Port'un gelecek yıl tamamlanacağını söylüyor.
