ÖZLEM BAY YILMAZ
obay@ekonomist.com.tr
Zorlu PSM için 'İstanbul'un kültür sanat üssü' demek yanlış olmaz. 2013 yılında açıldığı günden bu yana ünlü Broadway ve West End müzikallerinden dünyaya yön veren starlara, klasik müzikten rock türlerine kadar pek çok müzik türünü kucakladı.
Ayrıca deneysel tiyatro topluluklarına, opera ve bale gösterilerine de ev sahipliği yaptı. Avrupa'nın en büyük ve donanımlı performans sanatları merkezinden biri konumunda olan Zorlu PSM'de yılda bin etkinlik gerçekleşiyor.
330 milyon dolarlık yatırımla hayata geçirilen Zorlu PSM'de her yıl ortalama 2 milyon dolarlık yenileme ve iyileştirme yatırımı yapılıyor. Zorlu PSM Genel Müdürü Murat Abbas, nisan ayında bir caz club açacaklarını söylüyor.
Abbas ile PSM'nin yıllar içindeki gelişiminden hedeflerine kadar pek çok konuyu konuştuk.
2017-2018 sezonuna baktığımızda nasıl bir tablo söz konusu?
Beşinci sezonumuzdayız. Bu zamana kadar PSM'ye 2 milyona yakın insan geldi. 10 adet Broadway show'u yapıldı. Toplamda biletli ve biletsiz 5 bin etkinlik gerçekleşti. Bu sezon, bir öncekine göre çok iyi bir noktadayız.
Nasıl bir gelişme var?
2016-2017 sezonunda 400 bin civarında ziyaretçi aldık. 2017-2018 sezonunda ise 3,5 ayda merkezimize 195 bin kişi geldi. Bu trend devam ederse biletli ziyaretçi sayısında geçtiğimiz sezonu göre yüzde 20 artış göreceğiz. Yurtdışında dahi bu kadar fazla başlığa dokunan merkez yok. Farklı profillere hitap etmemiz ziyaretçi sayımızı artırıyor.
PSM'nin organizasyonlarına en çok kimler ilgi gösteriyor?
A, AB, B grubuna hitap ediyoruz. Biraz bunu kırmak, çeşitlendirmek istiyoruz. Yüzde 55 kadın, yüzde 45 erkek ziyaretçimiz var. Önceki sezonlarda yaş ortalaması 30-35 iken şu anda ortalamamız gençleşti.
Ajandanızda neler öne çıkıyor?
9-25 Mart tarihleri arasında Notre Dame De Paris'in Fransızca versiyonunu yapacağız. 21 show olacak. Yüzde 98 doluluk bekliyoruz. Daha önce bu gösteriyi İngilizce versiyonu ile ağırlamıştık. Showlarımızı çeşitlendirmeye çalışıyoruz. Mesela ocak ayında ilk kez bir Bollywood müzikali gerçekleştirdik. Yüzde 85 doluluk oranı yakaladık. Bu bizim için test oldu. Muhtemelen 1,5 sezonda bir Hint show'u getireceğiz. Yeni müzikallerimiz de olacak. Ciddi ilgi gören festivallerimiz de var. Yaratıcılık, teknoloji ve müzik festivali olan Sonar İstanbul'u önümüzdeki günlerde gerçekleştireceğiz. Mayıs ayında da caz festivalimizin ikincisini yapacağız.
Nelere ilgi daha fazla?
Müzikallere olan ilgi çok yüksek. Ayrıca tiyatrolar iki salonumuzda oynanıyor ve tiyatrodaki doluluk oranı yüzde 96'larda. Türkiye ortalamasında doluluk oranı ise yüzde 53'lerde. Geçtiğimiz sezon 115 bin civarında tiyatro bileti satıldı. Hem seyirciden hem de oyunlardan ciddi bir talep var.
Kaç salonunuz var?
Üç salonumuz var. Biri 2 bin 200 koltuklu oturmalı işlerde kullandığımız salon. Bir tane sahne üzerinde ayakta yaptığımız konserler var, onda 3 bin 500 kişi alıyoruz. Oturmalı ve ayakta bir konseptimiz var, onda da 4 bin 300 kişi ağırlıyoruz. Anfi alanımızı da genel olarak ücretsiz etkinliklerimize konumluyoruz.
Zorlu PSM'de yeni yatırımlar gündemde mi?
PSM kurulurken 330 milyon dolar gibi büyük bir yatırım yapıldı. Bunun üzerine iyileştirmeye yönelik yılda ortalama 1,5-2 milyon dolarlık yatırım yapıyoruz. Ayrıca 2,5-3 milyon dolar reklam ve iletişim yatırımımız oluyor. Dijital pazarlama bunun yüzde 15-20'sini oluşturuyor. Bu alanı geliştireceğiz.
Etkinlik maliyetleriniz ne kadar?
Yıllık etkinlik maliyetimiz 9-10 milyon doları buluyor. Phantom of the Opera gibi altı haftalık büyük organizasyonlar olduğunda bu maliyetler biraz daha artıyor. Çünkü o civarda bir show'un ortalama maliyeti 5-6 milyon dolar gibi rakamları buluyor.
Bilet gelirleriniz nasıl?
Bilet ve diğer gelirlerimizi topladığımızda yaklaşık 10 milyon dolarlık gelirimiz söz konusu. Bu yıl bilet ciromuzda geçen yıla göre yüzde 20 gibi bir artış bekliyoruz. 7 bin 500 organizatörün olduğu Türkiye'de toplam bilet satışı 80 milyon dolar civarında. Sadece kültür sanat alanında yaklaşık 3,5 milyon bilet satılıyor. Bilete ve bu cirolara baktığımızda Türkiye'de 7'de 1'ini biz üretiyoruz. Ama hala zarardayız.
Neden zarardasınız?
Maliyetlerimizden ve almış olduğumuz kur riskinden ötürü zarardayız. Ben göreve geldiğimde dolar 2,10 TL idi, şimdi ise 3,80 TL. Ama show'ların bilet fiyatlarını aynı oranda artıramıyoruz. Vergisel anlamda da sıkıntılarımız var. Resmi makamlarla görüşmelerimiz devam ediyor. 100 TL'lik bir biletin 15 TL'si KDV, 8 TL'si eğlence vergisi, 5 TL'si telif. Diğer kesintileri de kattığımızda 100 TL'lik biletten bize 52 TL kalıyor. Geçtiğimiz dönemde sponsor firmaların vergi avantajları vardı. Artık o da yok. Bu sefer bilet üzerinden var olmaya çalışıyoruz ve bu her geçen gün zorlaşıyor.
Peki bu durumu nasıl aşıyorsunuz?
Zorlu gibi bir marka olmasa, Zorlu Ailesi'nin böyle bir vizyonu olması bu performans merkezinin yıllık maliyetini kimse tolere edemez. Bu Türkiye ve İstanbul için büyük bir şans.
Yurtdışına yönelik planlarınız var mı?
Türkiye'de şu anda kültür sanat alanında ihracattan söz edemeyiz. Bizim orta ve uzun vadedeki amaçlarımızdan biri, buradan çıkartacağımız prodüksiyonları ilk önce yakın coğrafyaya sonrasında ise Avrupa ve ABD'ye taşımak. Bunlarla ilgili planlarımızı şimdiden yapmaya başladık. Yabancı yapım şirketleriyle görüşmelerimiz devam ediyor. Böyle büyük çapta bir prodüksiyon gerçekleştirmenin know how'u maalesef tam anlamıyla Türkiye'de yok. O yüzden mutlaka yabancı bazı ortaklıkların, işbirliklerinin yapılması gerekiyor.
"CAZ CLUB AÇIYORUZ"
"Nisan başında hayata geçecek yeni bir yatırımımız olacak. Bir canlı caz club açacağız. Buraya 250-300 bin Euro'luk yatırım yapacağız. Yurtdışındakiler gibi bir club olacak.
İsmini 'velvet' koyacağız. 110 oturma kapasiteli, caz dinleyip yemek yiyebileceğiniz bir yer olacak. Haftanın altı günü açılacak. İki günü comedy club olacak, diğer günler canlı performansın sergileneceği bir mekan olacak."