AYŞEGÜL SAKARYA PEHLİVAN
asakarya@ekonomist.com.tr
En büyük artış Dublin’deki Grafton Street’te gerçekleşirken en büyük düşüş ise St. Petersburg’daki Nevsky Prospeckt caddesinde oldu. 2015 yılında İstanbul’daki üç önemli caddede ise neredeyse hiç artış olmadı.
AVM’lerin sayısı ne kadar artarsa artsın hem perakendeci hem de tüketici için alışveriş caddelerinin yeri ayrı... Perakendecilerin çoğu popüler alışveriş caddelerinden birinde prestij mağazası açmak için birbiriyle yarışıyor.
Üstelik bu sadece Türkiye’ye özgü bir durum değil. Tüm dünyada alışveriş caddeleri popülerliğini korumaya devam ediyor. Cushman & Wakefield’ın dünyadaki ilk 500 ana alışveriş caddesini inceleyerek hazırladığı rapora göre, 2015 yılında küresel belirsizliğe rağmen bütün dünyadaki ana caddelerde kiralar yüzde 35 oranında arttı.
Tabloları görmek için görsellere tıklayın
Cushman & Wakefield’ın Avrupa-Ortadoğu-Afrika Bölgesi Perakende Müdürü Justin Taylor, gelişmiş ekonomilerde yaşanan ilerleme, istihdam potansiyelinin artırılması, reel maaşların yükseltilmesi gibi nedenlerden dolayı perakende sektörünün büyümeye devam ettiğini söylüyor.Avrupa-Ortadoğu-Afrika bölgesindeki alışveriş caddelerinde yıl içinde orta düzeyde bir kira artışı yaşandığına dikkat çekilen rapor, bunun nedenini arzın az, talebinse yüksek olmasına bağlıyor. Ayrıca perakendecilerin gelecekte büyümek üzere en iyi lo-kasyonları elde tutmak amacıyla daha yüksek kiralar ödemeye razı olması da caddelerin popülerliğini korumasında etkili oldu.
EN PAHALI ÜLKE FRANSA
Tek tek ülkelere bakıldığında Fransa, Avrupa-Ortadoğu-Afrika bölgesinde en çok sayıda pahalı alışveriş caddesine sahip ülke konumunu korumaya devam etti, Ana alışveriş caddeleri listesinin ilk 10 sırasında bulunan caddelerin beşi Paris’te yer alıyor. Avrupa-Ortadoğu-Afrika bölgesindeki en pahalı cadde olan Şanzelize Cad-desi’ndeki yüksek kiralar değişmezken, Paris’teki diğer alışveriş caddelerinin büyük bölümünde kiralar 2015 yılında artış eğiliminde oldu,
Onun hemen arkasından Londra’daki New Bond Street geldi, Londra’nın alışveriş caddelerinin farklı müşteri tiplerine geniş bir hizmet yelpazesi sunması ve perakandeciler arasında çetin bir lo-kasyon rekabeti olması ülkede kiraların artmasına neden oldu.
RUSYA VE UKRAYNA GERİLEDİ
Bu yılın en güçlü kira artışı Dublin’deki Grafton Street’te ve Londra’daki Covent Garden’da, ayrıca Milano’nun ve Roma’nın önde gelen ana alışveriş caddelerinde yaşandı, Diğer yandan en büyük gerileme ise Rusya ve Ukrayna’da yaşandı.
Bu iki ülkedeki ana alışveriş caddelerinde, ekonomik büyümenin ve perakende satışların yavaşlamasına neden olan politik karmaşa nedeniyle keskin düşüşler görüldü. Kiralar, Moskova’da Stoleshni-kov Street’te yüzde 29,2, Petrovka’da yüzde 13,3 ve Tverskaya’da yüzde 43,7, Kiev’in en büyük alışveriş caddesi Khreschatyk’ta ise yüzde 36,2 geriledi,
2014 yılında birincil alışveriş cadde kiralarının sabit kaldığı ya da önemli ölçüde artmadığı İrlanda’da, 2015 yılında Orta-Ortadoğu-Afrika bölgesindeki en güçlü büyüme oranlarından biri yaşandı. Bu büyümenin başını, haziran ayına kadar yüzde 27,9’luk bir büyüme gösteren Dublin’deki Grafton Street çekti.
Bu pozitif performansı destekleyen iki faktör, müşteri duyarlılığıve harcamalarının artması oldu. Bazı ülkelerde yaşanan ekonomik ve politik belirsizliklere rağmen Avrupa-Ortadoğu-Afrika perakende pazarında gelişme beklediklerini söyleyen Cushman & Wake-field’in Avrupa-Ortadoğu-Afrika Bölgesi Perakende Müdürü Justin Taylor, “Perakende satışlarında güçlü bir artış olacağına dair tahminler, sağlam bir kullanıcı talebi ve birçok yerde devam etmekte olan arz eksikliği, Avrupa’daki en popüler alışveriş caddelerindeki kiraları artırmaya devam edecektir" diyor.
TURKİYE’DE KİRALAR ARTMADI
Türkiye ise 2015’te farklı bir tablo çizdi. 2014 yılında Avrupa-Ortadoğu-Afrika bölgesindeki en güçlü kira artışının yaşandığı Türkiye’de ise 2015 yılında kiralarda artış görülmedi. 2014 yılında İstanbul’da İstiklal, Abdi İpekçi ve Bağdat Caddeleri’nde kira artışlarının yüzde 20’yi aştığına dikkat çeken Cush-man&Wakefield Türkiye Yönetici Ortağı Toğrul Gönden, “2015’te İstanbul, Ankara ve İzmir’deki alışveriş caddelerinin büyük bölümünde kiralar ya hiç artmadı ya da çok az arttı. TL’nin değer kaybı ve perakendecilerin yükünü arttırması hızlı kira artışına şimdilik son verdi gibi görünüyor” diyyor
Kiraların 2016 yılında yine yatay seyretmesi bekleniyor. Özellikle bölgesel riskler devam ediyor ve bu kurlar için bir risk oluşturuyor. Hatta Bağdat Caddesi’nde kentsel dönüşüm nedeniyle ciddi bir boşluk oluşmaya başladığına dikkat çeken Gönden, bu süreçte kiralarda hafif aşağı yönlü bir trend gözlenebileceğini belirtiyor. 2015 yılında Bağdat Caddesi’nden 49 marka çıktı ve boşluk oranı yılsonu itibariyle yüzde 14’e ulaşmış durumda.