SİBEL ATİK satik@ekonomist.com.tr
Dünyayı etkisi altına alan koronavirüs salgını birçok alanda talebi düşürerek üretimi negatif etkilerken büyük gruplar tesislerinin kapılarını sağlık ekipmanları üretmek için açtı.
Tabloyu görmek için görsele tıklayın.
Tekstilden otomotive kadar farklı iş kollarında faaliyet gösteren şirketler, sadace Türkiye değil, dünyada büyük bir sıkıntı yaşanan sağlık ekipmanlarını tesislerinde üretmeye başladı. Maskeden ventilatöre, koruyucu tulumdan dezenfektana kadar salgını önlemede en önemli sağlık ekipmanlarını üretmek için mesaiye başlayan şirketlerin yanı sıra oteller ise sağlık çalışanlarına kapılarını ücretsiz açtı.ŞİRKETLER NE YAPIYOR?
Otomotiv şirketi Ford ve Tofaş tesislerinde maske üretmeye başlarken, Arçelik ventilatör, Sabancı ise dezenfektan üretimine geçti. Sağlık kuruluşlarının ekipman ihtiyacını kapatmak için var gücüyle çalışan grupların yanı sıra bazı şirketler ise evde kalan müşterilerine ve iş ortaklarına omuz veriyor. Yemeksepeti, ‘Emeksepeti’ kampanyasıyla sistemindeki tek şubeli restoranların mart faturasını bir ay öteledi. Ayrıca hiçbir restorandan listeleme ücreti almayacağını duyurdu.
Karantina sürecinden en çok etkilenen sektörlerin başında gelen perakendede ise çalışmayan mağazaların kira yükleri şirketlere dert olmaya başladı. Birçok AVM ve giyim mağazası kepenkleri indirirken, Rönesans Holding, 40 günlük süreçte kira almayacağını açıkladı. Rönesans bünyesinde yer alan Optimum, Kozzy, Piazza, Hilltown ve Maltepe Park alışveriş merkezlerindeki toplam bin 850 mağazadan 20 Mart - 30 Nisan dönemi için kira bedeli alınmayacak
KONFEKSİYONCU MASKE ÜRETECEK
Türkiye’nin ikinci ihracatçı sektörü tekstil ve hazırgiyimde ise ciddi sıkıntılar yaşanıyor. Mağazaları kapatmak durumunda kalan şirketler iç talebin yanı sıra ihracatın yüzde 75’ini yaptıkları Avrupa’dan ertelenen ve iptal edilen siparişler nedeniyle de tedirgin bir bekleyişte. Bu zorlu sürecin etkilerini hafifletmeye çalışan sektör temsilcileri ise fabrikalarında maske üretimine dönük çalışmalara başladı.
Sağlık Bakanlığı ile görüşmeler yürüten İstanbul Hazırgiyim ve Konfeksiyon İhracatçıları Birliği (İHKİB), maske ve tulum üretimi için hazırlıklık yapıyor. Taha, Özak, Colin’s, Aycem Tekstil başta olmak üzere İHKİB üyesi 10 şirket mevcut tesislerinde günlük 1 milyon adet maske üretmeyi planlıyor. İHKİB Başkanı Mustafa Gültepe, başta sağlık sektörü olmak üzere Türkiye’nin ihtiyacı olan maske üretimine başlayacaklarını söylüyor.
Gültepe, koronavirüs nedeniyle yaşanan sıkıntılara, sektörün üretim gücünü kullanarak omuz vermek istediklerini anlatıyor. Zorlu süreçte gerek sağlık çalışanlarına gerekse müşterilerine her türlü desteği sunmaya çalışan holdingler üretim tesislerini virüsle savaşa açtı.
Bunlardan biri olan Sabancı Holding, dezenfektan ve maske gibi desteklerinin ardından aşı çalışmalarına da omuz verecek. Sabancı Holding CEO’su Cenk Alper, Sabancı Üniversitesi’nin de katkılarıyla teknoloji ve bilim olanaklarını seferber ettiklerini dile getiriyor.
BAĞIŞ YAĞIYOR
Doğan Grubu da virüsle savaşa destek verdi. Grup, Doğan Holding adına 5 milyon TL, Aydın Doğan Vakfı adına İstanbul Üniversitesi İstanbul Tıp Fakültesi Hastanesi’ne 500 bin TL ve İstanbul Üniversitesi Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Hastanesi’ne 500 bin TL, Hepsiburada adına Sağlık Bakanlığı’na 1,5 milyon TL değerinde 500 bin adet cerrahi maske ve 500 bin adet muayene eldiveni, Nesine.com adına 1,5 milyon TL olmak üzere toplam 9 milyon TL’lik bağışta bulundu.
Türkiye’de ve yurtdışında ticari projeler üreten Özgüven, Türkiye’de Ankara ve İstanbul’da bazı hastanelere maske desteği yaptığını açıklarken, desteğini yurtdışına da taşıdı. Özbekistan’da projeler yapan Özgüven Mimarlık ve İnşaat Yönetim Kurulu Başkanı Özgür Onur Özgüven, bu ülkede inşa edilen ve 30 günde tamamlanması planlanan üç korona hastanesinin inşaatına katkı verdiklerini belirtiyor.
EVDEN ÇALIŞANLARA GÜVENCE
Karantina nedeniyle eve kapanan özel sektör çalışanları için en büyük korku işten atılmak olurken bazı işverenlerden çalışanlarına da destek mesajı geldi. Toyota CEO’su Ali Haydar Bozkurt, “Bir yıl araç satmasak da maaş ödeyeceğiz. Bu süreçte kimseyi işten çıkarmayacağımız gibi, kimseyi zorunlu izne göndermeyeceğiz veya ücretsiz izin kullanmaya da zorlamayacağız.
Devlet desteğini de ihtiyaç sahiplerine bırakacağız” diyerek çalışanlarına destek mesajını iletti. Akkök Holding de çalışanlarının yanında olduğunu açıkladı. Çalışanların emeklerinin her zamankinden daha kıymetli hale geldiğine dikkat çeken Akkök Holding CEO’su Ahmet Dördüncü, yaşanan zorlu süreçte sorumluluklarının farkında olduklarını söylüyor.
Dördüncü, devletin sunduğu imkanlardan yararlanarak istihdamı koruyacaklarını aktarıyor.
İstanbul Demir ve Demir Dışı Metaller İhracatçıları Birliği (İDDMİB) Başkanı Tahsin Öztiryaki, çalışanların sağlığının ilk öncelikleri olduğunu söylüyor.
Yaşadığımız olağanüstü günlerde Türkiye’deki tüm sektörlerin devlet tarafından desteklenmesi gerektiğine inandıklarını ve bu yönde ilgili bakanlıklarla görüşmeler sürdürdüklerini de ifade ediyor. Öztiryaki, “Bu süreçte iş insanları olarak tek amacımız, tüm gücümüzü seferber ederek, bir tek çalışanımızı bile işten çıkarmadan, işçi-işveren el ele verip çalışarak ayakta ve hayatta kalıp ihracatımızı daha da artırmak” diyor.