Türkiye İstatistik Kurumu'nun (TÜİK) verilerine göre, temmuz ayında 102 bin 236 adet konut satıldı. Bu sayı geçen yılın aynı ayında satılan konut sayısının yüzde 17,5 altında kalıyor. Geçen yıl temmuz ayında 123 bin 878 adet konut satılmıştı.
DR. ORHAN KARACA
okaraca@ekonomist.com.tr
Konut satışları yılbaşından bu yana hep geçen yılki seviyesinin altında kaldı. Konut satışlarında yıllık bazda yaşanan düşüş haziran ayında yüzde 48,6'yı bulmuştu. Bu derin düşüşten sonra temmuz ayındaki yüzde 17,5'lik gerileme bir toparlanma işareti sanılabilir.
Ancak gerçekte durum pek öyle değil. Çünkü haziran ayındaki büyük düşüşte dokuz günlük uzun bayram tatilinin de etkisi vardı. Dolayısıyla bu düşüşün aynen devam etmesi zaten mümkün değildi. Böyle bir geçici faktörün yokluğunda gerçekleşen temmuz ayındaki düşüş de epeyce derin bir seviyede bulunuyor.
FAİZİNDİRİMİ NE GETİRİR?
Konut satışlarında son dönemde yaşanan düşüşün birkaç nedeni var. Bunlardan birincisini, döviz kurlarındaki sıçramanın yükselttiği enflasyon yüzünden satın alma gücünde yaşanan erime oluşturuyor.
İkincisi, siyasi istikrarsızlık sorunu bir türlü aşılamadığından geleceğe güveni çok düşük olan tüketiciler böyle büyük montanlı alışverişlere girmek istemiyor. Üçüncüsü, ekonomide yaşanan kriz ortamında yükselen faizler nedeniyle konut kredisi kullanımı da cazibesini kaybetmiş bulunuyor.
Hükümet şu sıralarda bu üç nedenden sonuncusuna el atmış durumda. Hükümet temmuz ayı başında Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) başkanını değiştirdi ve yeni başkanıyla toplanan Para Politikası Kurulu (PPK) da 25 Temmuz'daki toplantısında politika faizini 425 baz puan indirimle yüzde 24'ten yüzde 19,75'e çekti.
PPK'nın 12 Eylül'de yapılacak toplantısında politika faizinin biraz daha aşağıya çekilmesi bekleniyor. TCMB, geçen hafta, bankaların tutması gereken zorunlu karşılıkları kredi artış hızına göre yeniden belirleyerek bu konuda bir adım daha attı.
Öte yandan hükümet kamu bankaları eliyle de faizleri aşağı çekmeye çalışıyor. Bu kapsamda atılan en önemli adımı ise kamu bankalarının aylık konut kredisi faizini yüzde 0,99'a çekmesi oluşturuyor. Bu faiz indirimleriyle ekonominin canlandırılması hedefleniyor.
Maalesef biz bu adımların çok fazla işe yarayabileceği görüşünde değiliz. Çünkü yukarıda bahsettiğimiz üç nedenden ilk ikisi hala yerinde duruyor. Ekonominin canlanabilmesi ve bu arada konut satışlarında da artış yaşanabilmesi için bu sorunların da halledilmesi gerekiyor.
İşin kötüsü, bunlardan satın alma gücündeki erimenin tam olarak telafi edilmesi öyle çabucak çözülebilecek bir sorun da değil. Fakat geleceğe güvenin yeniden arttırılması mümkün. Eğer bu başarılabilirse ekonomide ve dolayısıyla konut satışlarında bir toparlanma başlayabilir.
KONUT ARZI DA DÜŞÜŞTE
TÜİK, geçen hafta, 2019'un ikinci çeyreğine ait yapı izin istatistiklerini de açıkladı. Bu veriler konut talebindeki düşüşün arzda da düşüşü başlattığını gösteriyor. Yapımına yeni başlanan konut sayısı zaten 2017'nin son çeyreğinden beri düşüşteydi.
Bu yılın ikinci çeyreğinde ise yapımı tamamlanıp iskana açılan konut sayısında da düşüşün başladığı dikkati çekiyor. Geçen yılın ikinci çeyreğinde 196 bin 631 konut iskana açılmışken, yüzde 27,2'lik düşüşle, bu yılın aynı döneminde 143 bin 98 konut iskana açılmış bulunuyor.
Tam sayısı bilinememekle birlikte halen elde büyük bir konut stokunun bulunması, konut arzındaki düşüşün önümüzdeki dönemde de devam edeceğini düşündürüyor.