LEVENT GÖKMEN DEMİRCİLER
lgokmen@ekonomist.com.tr
Türkiye'de son yıllarda giderek yükselen konut fiyatları ev sahibi olmayı zorlaştırmıştı. Pandemi sürecinde daha da daralan piyasaları hareketlendirmek üzere kamu bankaları tarafından uygulanmaya başlayan faiz kampanyası hedefine ulaştı.
Kampanya, sunduğu bir yıl ötelemeli, 15 yıla varan vade seçenekli ve yüzde 0,64'e kadar gerileyen faiz oranıyla tüketiciler için konut alımını cazip hale getirdi. Bu fırsatı değerlendirmek isteyen yatırımcılar da kiralık ev arayışı yerine satılık ev arayışına geçti. Bu süreçte bahçeli, sosyal donatıları geniş alanlı projeler öne çıkarken, sosyal mesafe ve evden çalışmaya uygun evler tercih ediliyor.
Daha önce ülkemizde konut kredisi faizleri bu seviyelere hiç gerilememişti. Birinci el konut alımında yıllık faiz maliyetini yüzde 8'lere indiren bu kampanya ile enflasyon oranının altında bir oranla borçlanıp ev sahibi olma fırsatı sunulması yatırımcının alıma geçmesini sağladı.
Bunun yanı sıra kampanyanın bir yıl ödemesiz bir dönem içermesi de konut kredilerinde ilk kez hayata geçirilen bir uygulama oldu. Mevduat faizlerinin çok düştüğü bir döneme denk gelen bu kampanya konut sektörünü harekete geçirdi.
Konut alımı yapmak isteyip de beklemede olan ve yüksek faiz oranları nedeniyle alım yapamayan tüketiciler uygulanan kampanyayı fırsat bilip konut alımına geçti. Bu süreçte kiralık ev arayışında olan tüketicilerin bile alım yaptıklarına dikkat çekiliyor.
Pandemi nedeniyle satışların düştüğü böyle bir dönemde haziran ayında satışlar birden yükselişe geçerken bu dönemde yapılan konut alım-larının yüzde 53'ü ilk defa ipotekli satış olarak gerçekleşti. Oysa bu oran geçmiş dönemlerde en fazla yüzde 45 seviyelerine ulaşmıştı.
Haziran ayı içinde yapılan satışların yarıdan fazlasının ipotekli satış şeklinde gerçekleşmesi kampanyanın tüketiciler nezdinde ne kadar cazip bulunduğunun en önemli göstergesi olarak kabul ediliyor. Temmuz ayında hareketlilik biraz gerilese de bu kampanya sayesinde geçen yılki satış adetlerinin bu yıl da yakalanabileceğine vurgu yapılıyor.
REKOR SATIŞ
Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) verilerine göre, haziran ayında konut satışları geçen yılın aynı ayına göre yüzde 209,7 arttı ve 190 bin 12 adet konut satıldı. Türkiye genelinde ilk defa satılan konut sayısı ise yüzde 152 artarak 58 bin 632'ye yükseldi.
Toplam konut satışları içinde ilk satışın payı yüzde 30,9 oldu. İpotekli konut satışları, geçen yılın aynı ayına göre yüzde 1.286,9 artarak 101 bin 504'ü buldu. Böylece ipotekli satışların payı da yüzde 53,4 düzeyine yükseldi.
Yılın ilk yarısında 624 bin 769 adet konut satışı gerçekleşerek, bir önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 23,5 artış yaşandı. Haziran ayındaki artışla nisan ve mayıs ayındaki sıkıntılı dönemin telafi edilmesi hatta üzerine de çıkılmasıyla aslında 2020'de sektörün hedeflerini tutturmasının önü açıldı.
DÜŞÜK FAİZ ETKİSİ
GYODER Yönetim Kurulu Başkanı Mehmet Kalyoncu, konut satışlarındaki rekor artışta kamu bankalarının tarihin en düşük faiz oranlarıyla sunduğu konut kredilerinin etkili olduğunu söylüyor. Kalyoncu, vatandaş konut sahibi olurken gayrimenkul sektörünün de zorlu bir dönemde büyük moral kazandığını vurguluyor.
Gayrimenkul sektöründe ertelenmiş taleplerin çok hızlı şekilde devreye girdiği bir süreçte olunduğuna da işaret ediyor. Kalyoncu, düşük faiz oranının devam etmesi durumunda, konut satışlarının yıl sonunda rahatlıkla 2019 yılındaki seviyesinin üzerine çıkacağını öngörüyor.
Mehmet Kalyoncu, yeni konut satışlarında banka kredisi kullanımının bir önceki aya göre 30 puan arttığını belirtiyor. Kalyoncu, mayıs ayında yüzde 3,79 olan stok erime hızının haziran ayında hızla yüzde 11,96 seviyesine yükselmesinin beklemedeki konut alıcıları için faiz oranının ne kadar önemli olduğunu gösterdiğini söylüyor.
HAREKETLİLİK SÜRER Mİ?
Konutder Yönetim Kurulu Başkanı Z. Altan Elmas, konut sektörünün normalleşmeye "V" şeklinde başladığını söylüyor. Elmas, "Rakamlar, pandemi sürecinde duraklayan hatta durma noktasına gelen sektörümüzün ne kadar hareketlendiğini kanıtlıyor. Zaten Ağustos 2019'dan itibaren faizlerin yüzde 1'in altına düşmesiyle birlikte konut piyasasında bir toparlanma başlamıştı.
2020'nin ilk çeyreğinde de bu hareketlilik sürdü ve biz de sektör olarak stoklarımızı eritmeye devam edebildik" diye konuşuyor. Pandemi sonrasında haziran ayında başlayan normalleşme sürecinde bakanlığın açıkladığı teşvik paketinin de sektörü beklentilerinin çok üzerinde hareketlendirdiğini belirten Z. Altan Elmas, 190 bin konutun 101 bininin kredili satış olarak
gerçekleşmiş olmasının da bunu kanıtladığını vurguluyor. Elmas, temmuz ayına da iyi başladıklarını, satışların devam ettiğini ve birkaç ay daha bu hareketliliğin devam edeceğini öngördüklerini söylüyor. Elmas, "Kamu bankalarının yüzde 0,64 faiz oranını bir yıl ödemesiz ve 15 yıl vadeli sunduğu bu mekanizmayı daha ne kadar devam ettireceği kritik bir konu. Çünkü bugün piyasayı hareketlendiren bu kampanya" diye konuşuyor.
Z. Altan Elmas, eylül ve ekim aylarından itibaren yeni projelerle ilgili sektörden işaretler gelebileceğini ancak bunun ön şartının eylül ve ekime kadar bu ivmenin böyle devam etmesi olduğunu ifade ediyor. Elmas, "Yani ayda 200 bin olmasa bile en az 150-160 bin adetlik tempoyla 3-4 ay daha devam edebilirsek, o zaman yeni konut üretimini de görmeye başlayabiliriz" diyor.
GEÇEN YILDAN HIZLI
Altın Emlak Genel Müdürü Mustafa Hakan Özelmacıklı, geçen yıl temmuz ayında yakalanan konut satış rakamlarına bu yıl haziran ayında ulaşıldığını vurguluyor. Özelmacıklı, yapılan satışlar sonrasında 194,3 milyar TL'lik beyan değeri üzerinden ödenen tapu harcının da toplamda 6,9 milyar TL olduğunu söylüyor.
Özelmacıklı, "Tapu harçlarındaki indirimin sona ermesi ve kredili satışların satış beyan değerlerine yansımasıyla tapu harcı gelirlerinde ciddi bir artış da yaşanmış oldu" diye konuşuyor. Mustafa Hakan Özelmacıklı, Tapu Kadastro Genel Müdürlüğü'nün e-haciz, e-terkin, e-ipotek gibi uygulamalarıyla işlemlerin kolaylaştığını belirtiyor.
Özelmacıklı, şöyle devam ediyor: "Son dönemde başta Web-Tapu olmak üzere birçok servisle işlemlerin online olarak yapılabilmesine imkan sağlandı. Birçok kurumla yapılan entegrasyonlar ile işlemlere esas evraklar tapu müdürlüğüne fiziki olarak gönderilmeden elektronik ortamda gerçekleştirilebiliyor."
200 SEKTÖRE YARADI
Kampanya kapsamında vadelerin 15 yıla yayılması, peşin ödemelerin minimumda tutulması, ilk 12 ay ödemenin yapılmaması gibi faktörler vatandaşı kiracılıktan çıkarıp mülk sahibi olmasını sağladı. İnşaattaki bu hareketlilik beslediği yaklaşık 200 sektör için de can suyu oldu. Anadolu Yakası İnşaat Müteahhitleri Derneği (AYİ-DER) Başkan Yardımcısı Mimar Ahmet Erkurtoğlu, pandemi sürecinde hükümetin konut satışlarının hızlanması için atmış olduğu adımla faizlerin düşmesinin durağan geçen ve artık konut stoklarının başladığı sektöre can suyu olduğunu söylüyor.
Erkurtoğlu, "Haziran ayında geçtiğimiz yılın aynı ayına göre gerçekleşen yüzde 209,7'lik artış ve yine geçen aya göre yaklaşık dört katlık artış aslında vatandaşımızın konut alımını ne kadar önemsediğini gösteriyor" diye konuşuyor. Konut satışlarındaki artışın sektörün yılı 2019 rakamlarının üzerinde kapatacağı anlamına geldiğine dikkat çeken Erkurtoğlu, şunları söylüyor: "Pandemi gibi bir süreci geçiren tüm sektörler açısından bu rakamlar oldukça sevindirici. Şantiyeler şu an çalışmaya başladı. Ancak vatandaşlarımıza burada küçük bir uyarıda bulunalım. Fırsatçılara geçit vermesinler, evlerin değerlerini iyi araştırıp ona göre konut alsınlar."
ÇİNLİ İLGİSİ
Pandemi süreci yabancıya konut satışına ciddi bir darbe vurdu. Bu dönemde en çok konut alan ülkenin Çin olması ise dikkat çekti. Çünkü en çok konut alan ülke sıralamasında Çin ilk 10 ülke içerisinde yer almıyordu. Ahmet Erkurtoğlu, "Çinlilerin İstanbul'un önemli projeleriyle ilgilendiklerini ve konut aldıklarını biliyorduk. Tahminimiz o ki İpek Yolu projesi nedeniyle Çinlilerin konut alımı ilgisi devam edecektir" yorumunu yapıyor.
Koronavirüs sürecinde şirketler online satışa geçerken bu dönemde Özyurtlar ve Bahaş Holding ortaklığındaki Meydan Ardıçlı projesindeki 80 adet ticari alan whatsapp üzerinden iletişime geçilen başta Çin olmak üzere, İran, Yemen ve Cezayirli yatırımcılara satıldı.
Özyurtlar Holding Yönetim Kurulu Başkanı Tamer Özyurt, pandeminin yarattığı olağanüstü halin satışlarında olumlu açıdan bir olağanüstülük yarattığını söylüyor. Özyurt, "Satış faaliyetlerimizi hızla online ortama taşıyarak yatırımcılarımıza sesimizi daha yüksek tondan duyurabildik. Ekran karşısından saniyeler içinde Çin'e, Yemen'e, Cezayir'e, İran'a gittik. Yine saniyeler içinde satış işlemlerimizi tamamladık" diye konuşuyor.
DÜŞLER VADİSİ RİVA
ÇEVREYE DUYARLI PROJESİYLE KENT HAYATINA YENİLİK GETİRİYOR
İstanbul'un doğa ile iç içe yaşam sunan yerleşim bölgelerinden biri olan Riva'da yeni bir proje hayat buluyor. Mimari çizgisi ve donatıları ile ekolojik bir yaşam modeli sunan Düşler Vadisi Riva projesi, geniş bahçeli villalarını toprağın iyileştirici gücü ile buluşturup kent hayatına tazelik katmayı hedefliyor.
İstanbul Beykoz'da çevreye duyarlı bir yaklaşımla geliştirilen ve sürdürülebilir yaşam alanları sunan proje, doğal olanı gündelik yaşamın mümkün olan her anına taşımayı amaçlıyor. Yaklaşık bin 400 villanın yer alacağı vadinin merkezinde doğal kaynak ve yağmur suları toplanarak oluşturulacak biyolojik bir gölet kurulacak.
Ayrıca villaların karşısında su sporlarının da yapılabileceği yüzülebilir bir lagün olacak. Tarım alanları ve atölyeleriyle sağlıklı bir hayat sunmayı hedefleyen Düşler Vadisi Riva'da vadiyi çevreleyen alanda lavanta, biberiye, yasemin, kekik gibi birçok bitki yetiştirilecek.
Ayrıca projedeki evlerin organik atıkları komposta dönüştürülecek ve böylece villaların bahçesinde yer alan ekim alanındaki toprak da zenginleştirilecek. İstanbul Riva'da hayat bulan proje, kolay ulaşım imkanına sahip bir noktada yer alıyor. İstanbul'da yaşanan strese, yorgunluğa ve kalabalığa uzak olan Düşler Vadisi, ulaşımı kolay lokasyonuyla kent merkezinin yakınında konumlanıyor. Vadi ayrıca İstanbul'daki üç havalimanına da eşit mesafede. Yavuz Sultan Selim Köprüsü'ne 5 dakika, FSM Köprüsü'ne 15 dakika, Maslak'a ise 20 dakika mesafede yer alıyor.
AVRUPA KONUTLARI
AVRUPA VE ANADOLU YAKASINDA İKİ PROJE SATIŞTA
Avrupa Konutları, İstanbul'un Anadolu ve Avrupa yakalarındaki iki yeni projesini satışa sundu. Ümraniye Yamanevler ve Halkalı'da konumlanan Atakent 4 projelerinin ikinci etapları, yaşamın başladığı ilk etapların ardından satışta.
Avrupa Konutları markasını Yamanevler projesiyle Anadolu Yakası'na taşıyan Artaş İnşaat, ilk etabın tesliminin hemen ardından projenin ikinci etabını satışa çıkardı. İnşaatına başlanan ikinci etap 39 bin 86 m2 üzerinde sekiz bloktan oluşuyor. 1+1'den 4+1'e çeşitlenen dairelerin büyüklükleri 71 m2 ile 249 m2 arasında değişiyor.
Proje, Ümraniye Alemdağ Caddesi'nde AVM'ler, eğitim ve sağlık kuruluşları ile merkezi iş alanına yakın bir bölgede yer alıyor. Projenin yanındaki Yamanevler Metro Durağı, 15 Temmuz Şehitler, Fatih Sultan Mehmet ve Yavuz Sultan Selim köprülerine ulaşım kolaylığı sağlıyor. Proje, TEM Otoyolu'na 1 km, E-5 Karayolu'na 7 km,
Ataşehir Finans Merkezi'ne ise 5 km mesafede.
Halkalı'da konumlanan Avrupa Konutları Atakent 4'ün ikinci etabı Atakent 4 B'nin de satışına başlandı.
1+1'den 4+1'e kadar projede yer alan dairelere yüzde 0,64 faiz oranı, 180 ay vade ve 12 ay sonra ödeme avantajlarıyla sahip olmak mümkün. 16 bin 863 m2 arsa alanı üzerinde beş bloktan oluşan Avrupa Konutları Atakent 4 B'de dairelerin büyüklükleri 70 ile 203 m2 arasında değişiyor.
Ulaşım ağlarıyla çevrili bir noktada konumlanan proje, Basın Ekspres Yolu ile E-5 Karayolu'na birkaç dakika uzaklıkta, toplu ulaşım araçlarına da yürüme mesafesinde. Avrupa Konutları Atakent 4 B de, yanı başında geliştirildiği ve yaşamın başladığı ilk etap olan Atakent 4 gibi cadde cepheli ticari ünitelere sahip olacak. Geleceğin Bağdat Caddesi olarak nitelenen lokasyonda konumlanan projede inşaat tüm hızıyla sürüyor.
PİYALEPAŞA İSTANBUL
PİYALEPAŞA'DA YAZ KAMPANYASI BAŞLATTI
Türkiye'nin köklü markalarından Polat, özel sektör tarafından hayata geçirilen en büyük kentsel dönüşüm projelerinden biri olan Piyalepaşa İstanbul'da yaz kampanyası başlattı. Kampanya kapsamında 31 Ağustos'a kadar yatırımcılara yüzde 0,59 kredi faiz oranı ve 120 aya kadar vade imkanı sunuluyor.
Piyalepaşa İstanbul, Beyoğlu'nda, İstiklal Caddesi, Karaköy, Kabataş, Nişantaşı ve Beşiktaş gibi İstanbul'un öne çıkan merkezlerine birkaç dakikalık ulaşım mesafesinde yer alıyor. Konumu ve konseptiyle yatırım ve oturum açısından tercih edilen projede 1+0'dan 4+1'e kadar değişen farklı büyüklük ve tipte yaklaşık bin konut yer alıyor. Konut ve rezidansın yanı sıra ofis, otel ve Alışveriş Sokağı'nın (AVS) yer aldığı projede satılan konut sayısının toplama oranı yüzde 75'i aştı.
Projede, cadde cepheli son iki blok da satışa açıldı. Piyalepaşa İstanbul'da yaklaşık 500 dairede yaşam başlarken yıl sonuna kadar 200 dairenin daha teslimi gerçekleştirilecek. Projeden ev sahibi olan yatırımcılar, dairelerinde ister oturabiliyor isterlerse kiraya verebiliyorlar. Halen satışların sürdüğü projede, konutların m2'si 22 bin TL'den, rezidans dairelerin m2'si ise 24 bin TL'den başlıyor.
Yeşil ortak alanları, her konuta özel balkon/teras ve depo alanları, gün ışığından maksimum faydalanmak için yerden tavana kadar uzanan pencereleri, ferah iç mekan için tasarlanan yüksek tavanları bulunuyor.
Karma kullanımlı proje olmasıyla tüm ihtiyaçlara anında ulaşma imkanı sunarken salgın sürecinde değişen konut beklentilerini karşılıyor.
Projede, mimarisi ve konsepti ile Nişantaşı ve Beyoğlu'nu anımsatan, 550 metre uzunluğunda, 17 metre genişliğindeki iki katlı Alışveriş Sokağı'nda (AVS) mağazaların yanı sıra sinema kompleksi, zengin fastfood noktaları ile farklı damaklara hitap eden seçkin restoran ve kafeler bulunacak. Market, kafe, eczane ve spor salonu AVS'de yerini aldı. 3 bin 900 araçlık dört katlı otopark alanı bulunan Piyalepaşa İstanbul'da daire sahipleri ve ziyaretçiler arabalarını rahatlıkla park edip dolaşabilecek.