Konut satışları temmuz ayında geçen yılın aynı ayına göre çok büyük bir artış gösterdi. Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK) tapu kayıtlarına dayanan verilerine göre, temmuz ayında 115 bin 869 konut satıldı.
DR. ORHAN KARACA
okaraca@ekonomist.com.tr
Geçen yılın aynı ayında satılan konut sayısı ise 81 bin 343 olarak gerçekleşmişti. Bu iki sayıyı karşılaştırınca ortaya yüzde 42,4’lük artış çıkıyor.
BAZ ETKİSİ YÜKSELTTİ
Geçen hafta bu verilerin yayınlandığı gün bazılarının yaptığı gibi sadece bu rakamlara bakmakla yetinirseniz, temmuz ayında konut talebinde patlama yaşandığını düşünebilirsiniz. Ancak gerçek durum pek öyle değil. Bu büyük artış talepteki bir patlamadan değil “baz etkisi”nden kaynaklanıyor.
Hatırlarsanız geçen yıl temmuz ayında hem Ramazan Bayramı tatili vardı hem de bir askeri darbe girişimi yaşanmıştı. Yandaki grafikte de görebileceğiniz gibi, bu iki gelişme ise konut satışlarını normalde olabileceğinin çok altına indirmişti.
Geçen yılın temmuz ayındaki konut satışları 2016 yılındaki aylık ortalamanın yüzde 27 altındaydı. Bu yıl Ramazan Bayramı tatili haziran ayına kaydı ve çok şükür geçen yıl-ki gibi olumsuz bir gelişme de olmadı. Böylece temmuz ayında konut satışları normal bir seviyede gerçekleşti ve bu da geçen yıla göre büyük bir artış yaşanmasına yetti.
Temmuz ayındaki konut satışlarını önceki aylardaki satışlarla karşılaştırırsak pek de olağanüstü bir durumun olmadığını görebiliriz. Temmuz ayındaki konut satışları 2017 yılının şu ana kadarki aylık ortalamasının sadece yüzde 5 üzerinde bulunuyor.
Esasında konut satışlarında temmuz ayında büyük bir artış olacağı önceden belliydi. Son iki aydaki konut satışlarıyla ilgili değerlendirmelerimizde böyle olacağını yazmıştık. Aynı şekilde konut satışlarında haziran ayında yaşanan “bayram etkisi” kaynaklı düşüşten de sizleri önceden haberdar etmiştik.
Bu sayfaların sürekli okuyucuları son aylarda birçok başka gösterge için de aynı durumun söz konusu olduğundan bahsettiğimizi bilir.
Bütün bunlara gözümüzü kapatıp sadece konut satışlarındaki büyük artışa bakmak kendi kendimizi kandırmaktan öteye geçmez. Kendi kendini kandırmanın hiçbir şeye faydası olmadığı gibi sonradan büyük hayal kırıklıklarına uğramak gibi bir sonucu da olabilir.
Konut satışlarında ağustos ayında ise olumsuz bir baz etkisinin görüleceğini belirtelim. Bu olumsuz baz etkisi ağustos ayındaki satışları geçen yılın altına bile çekebilir. Bu durum esasında 1 Eylül’de başlaması gereken Kurban Bayramı tatilinin, hükümetin kamu kesimi için idari izin uygulamasına gitmesi nedeniyle 10 güne uzayıp ağustos ayının son günlerini de kapsamasından kaynaklanacak.
İNŞAATLAR ARTIYOR
Geçen hafta konut sektörüyle ilgili olarak açıklanan önemli bir gösterge de yapı izin istatistikleriydi. Bu istatistikler ikinci çeyrekte inşaatına başlanan konut sayısında büyük bir artış olduğunu gösterdi. Bu dönemde inşaat ruhsatı alınan daire sayısı yıllık bazda yüzde 55,4 yükseldi.
Son dönemde konuttta arz fazlası olduğuna ilişkin emareler bulunmasına rağmen, bu yükseliş inşaatçıların geleceğe umutla baktıklarına işaret ediyor. İnşaatçıları konut satışlarında yılın ilk aylarında yaşanan artış cesaretlendirmiş olabilir.
Ancak bu artış düzenlenen kampanyalar ve faizdeki zoraki düşüş gibi bazı geçici faktörlerin ürünü gibiydi. Yani bu umutlar boşa çıkabilir.
Öte yandan ikinci çeyrekte iskana açılan daire sayısı ise yıllık bazda sadece yüzde 0,9 arttı. Böylece önceki iki çeyrekteki hızlı artıştan sonra ciddi bir yavaşlama yaşanmış oldu. İskana açılan daire sayısındaki değişim ile milli gelir istatistiklerindeki inşaat yatırımlarındaki değişim arasında önemli bir korelasyon var.
Bu durum ikinci çeyrek dönemin milli gelir verileri yayınlandığında inşaat yatırımlarında bir duraklama görebileceğimize işaret ediyor.
