KOBİ'lerin yeni dönemde ihracatta ağırlıklarım hissettirmeleri, dolayısıyla ihracatın iş dünyasının tabanına yayılması ekonominin gelişimi açısından büyük önem taşıyor. Türk Lirasındaki (TL) değer kaybının hızlanması ile birlikte ihracata yönelen şirketlerin sayısı hızla artıyor.
Pandemi ile birlikte küresel ticarette taşlar yerinden oynarken, Türkiye'deki küçük ve orta ölçekli şirketler de yeni dönemde ekonominin itici gücü olması amaçlanan ihracatta pazar arayışlarına ağırlık veriyor.
KOBİ Girişim Kasım 2021 tarihli sayıdan
Türkiye, 2022 yılına değer kaybeden Türk Lirası’nın (TL) dış ticarette yaratacağı avantajları kullanarak cari fazla vermeyi amaçlayan bir ekonomi programı ile hazırlanıyor. Bu süreçte ihracatın önemi her zamankinden daha fazla kendini hissettiriyor.
Tabloları görmek için görsellere tıklayın.
En büyüğünden en küçüğüne iş dünyasının tüm bileşenleri de TL'de yaşanan değer kaybını fırsata çevirmenin peşinde. Bu nedenle ihracat pazarlarının çeşitlendirilmesi, e-ihracat kanallarının açılması gibi başlıklar iş dünyasının en önemli gündem maddelerinden biri haline gelmiş durumda.Biz de bu ayki kapak dosyamızda KOBİ'lerin ihracat performansını son veriler ışığında ortaya koymak ve toplumdaki girişimcilik potansiyelini istatistiki verilerle yansıtmak istedik.
Türkiye ekonomisinin gelişmesinde önemli roller üstlenen Küçük ve Orta Büyüklükteki İşletmeler (KOBİ) hakkında, Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) tarafından idari kayıtlardan derlenen Yıllık Sanayi ve Hizmet İstatistikleri Araştırması (YSHİ) kapsamında yer alan girişim bilgilerinin yanı sıra, Dış Ticaret İstatistikleri, Girişimcilik ve İş Demografisi İstatistikleri, Araştırma-Geliştirme Faaliyetleri İstatistikleri (ARGE) ve Türk Patent ve Marka Kurumu kayıtlarından derlenen patent başvuru ve tescil istatistiklerine ilişkin veriler kullanılarak, Türkiye İstatistik Kurumu, Küçük ve Orta Ölçekli İşletmeleri Geliştirme ve Destekleme İdaresi Başkanlığı (KOSGEB), Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği (TOBB) ortak çalışması ile 2020 yılı verileri “Küçük ve Orta Büyüklükteki Girişim İstatistikleri, 2020” başlığıyla kamuoyu ile paylaşıldı.
3,3 MİLYON KOBİ VAR
Ülkemizde ilgili mevzuat gereği ikiyüzelli kişiden az yıllık çalışan istihdam eden ve yıllık net satış hasılatı veya mali bilançosundan herhangi biri 125 milyon TL'yi aşmayan girişimler Küçük ve Orta Büyüklükteki İşletmeler (KOBİ) olarak tanımlanıyor.
Sanayi ve hizmet sektörlerinde faaliyet gösteren toplam 3 milyon 295 bin girişim KOBİ sınıfına giriyor. KOBİ'ler toplam girişim sayısının yüzde 99,8'ini oluşturuyor. Buna karşılık; istihdamın yüzde 72'sini, personel maliyetinin yüzde 49,2'sini, cironun yüzde 49,4'ünü, üretim değerinin yüzde 42,7'sini ve faktör maliyetiyle katma değerin yüzde 41,3'ünü oluşturuyor.
İHRACATIN %36,4'Ü KOBİ'LERDEN
Geçen yıl KOBİ'ler toplam ihracatın yüzde 36,4'ünü, toplam ithalatın ise yüzde 24'ünü gerçekleştirdi. Toplam ihracatta; mikro ölçekli girişimlerin payı yüzde 3,5 iken, küçük ölçekli girişimlerin payı yüzde 13,5, orta ölçekli girişimlerin payı ise yüzde 19,4 oldu.
Büyük ölçekli girişimlerin payı ise yüzde 63,6 olarak gerçekleşti. Girişimlerin ana faaliyetine göre, KOBİ'lerin ihracatının yüzde 58,7'si ticaret sektöründe, yüzde 36,6'sı ise sanayi sektöründe faaliyet gösteren girişimler tarafından yapıldı.
KOBİ'lerin 2013 yılında 57 milyar dolar olan ihracat değeri 2020 yılında 61 milyar dolara yükseldi. İthalatta ise 2013 yılında 48 milyar dolar olan değer, 2020 yılında 49 milyar dolara yükseldi. KOBİ'lerin toplam ihracatının yüzde 47,8'i Avrupa ülkelerine yapıldı. KOBİ'ler tarafından 2020 yılında yapılan ihracatın yüzde 47,8'ini Avrupa ülkelerine, yüzde 34,3'ü
HANGİ ÜRÜNLER ÖNE ÇIKIYOR?
KOBİ'lerin ihracatının yüzde 91,4'unu imalat sanayi ürünleri oluşturdu. KOBİ'lerin 2020 yılı ihracatında giyim eşyası sektörünün payı yüzde 13,9, tekstil ürünlerinin payı yüzde 10,1 ve başka yerde sınıflandırılmamış makine ve ekipmanların payı yüzde 10 oldu.
KOBİ'lerin 2020 yılı ithalatında ise öne çıkan ürünler, yüzde 33,6 ile ana metaller, yüzde 12,4 ile kimyasallar ve kimyasal ürünler, yüzde 12 ile başka yerde sınıflandırılmamış makine ve ekipmanlar ve yüzde 5,3 ile bilgisayarlar ile elektronik ve optik ürünler oldu. KOBİ'lerin 332 patenti tescil edildi.
2020 yılında KOBİ'lerin toplam patent başvuru sayısı bin 563 olurken, aynı yıl 332 patent tescil edilmiştir. KOBİ ölçeklerinde ise 570 patent başvurusu ve 162 patent tescili ile orta ölçekli girişimler ilk sırada yer aldı.
DÜŞÜK TEKNOLOJİ SORUNU
İmalat sanayindeki KOBİ'ler teknoloji düzeylerine göre sınıflandırıldığında, yüzde 56,7'si düşük teknoloji sınıfında üretim yaparken, büyük ölçekli girişimlerde bu oran yüzde 47,6 oldu.
KOBİ büyüklük gruplarına göre incelendiğinde; mikro ölçekli girişimlerin yüzde 57,5'i düşük teknoloji sınıfında üretim yaparken, yüzde 32,2'si orta-düşük teknoloji, yüzde 9,8'i orta-yüksek teknoloji ve yüzde 0,5'i yüksek teknoloji sınıfında üretim yaptı.
Buna karşılık küçük ölçekli girişimlerde bu oranlar sırasıyla yüzde 52, yüzde 29,7, yüzde 17,3 ve yüzde 1 iken orta ölçekli girişimlerde yüzde 51,9, yüzde 28,2, yüzde 18,3 ve yüzde 1,6 oldu.
GİRİŞİM YATIRIMLARI ARTIYOR
Öte yandan KOBİ'lerin geneline bakıldığında düşük teknolojili üretim sorunu dikkat çekse de, ileri teknoloji içeren başarılı örnekler de her geçen gün artıyor. KPMG Türkiye ve 212 iş birliğiyle hazırlanan ‘Girişim Ekosistemi Yatırımları Raporu'na göre, 2021'in üçüncü çeyreğinde girişimlerde mega yatırım turları olmasa da, 68 yatırım ile bu çeyrekte de işlem adedi bakımından rekor kırdı.
Oyun sektörü, toplam 10 işlem ile bu çeyrekte de işlem adedi bazında liderliğini korurken, e-ticaret ise yaratılan işlem hacmi bazında öne çıktı. Rapora göre; küresel girişim piyasası, üçüncü çeyrekte 160 milyar dolarlık hacim ile tüm zamanların yatırım rekorunu kırdı, ikinci çeyrekte bu tutar 153 milyar dolar olarak gerçekleşmişti.
Raporu değerlendiren KPMG Türkiye Birleşme ve Satın Alma Danışmanlığı Lideri Gökhan Kaçmaz, Türkiye girişim ekosisteminin üçüncü çeyrekte de güçlü faaliyetlerini sürdürdüğünü belirtti.
Kaçmaz, “2021 yılının üçüncü çeyreğinde gerçekleşen 68 işlem ile toplam 90,7 milyon dolarlık bir yatırım işlem hacmi gerçekleşti, startup ekosisteminde olumlu atmosfer devam ediyor” dedi.
“YENİ DECACORN'LAR YOLDA”
KPMG Türkiye Birleşme ve Satın Alma Danışmanlığı Direktörü Özge İlhan da e-ticaret, teslimat ve lojistik, mobilite, enerji ve pazaryeri dikeylerinin işlem hacmine göre en fazla yatırım çeken sektörler olduğunu ifade etti.
İlhan, 2021 yılının üçüncü çeyreğinde mega yatırım turları olmazken, en büyük ilk 10 işlemin 8'inin hisse satışları olarak gerçekleştiğini belirtti. İlhan, “Bunlardan ilki Trendyol'un yüzde 9,09 oranında hissesinin General Atlantic, Qatar Investment Authority, ADQ, Princeville Capital ve SoftBank tarafından 16,5 milyar dolar değerleme ile 1,5 milyar dolara satın alınması oldu.
Bu işlemin sonucunda Trendyol, Türkiye'nin ilk decacorn girişimi oldu ve önümüzdeki günlerde Türkiye startup ekosisteminde yeni decacornları da müjdelemeyi bekliyoruz” diye konuştu.
PROF. DR. GÜVEN SAK / TEPAV KURUCU DİREKTÖRÜ “KOBİ’LER İÇİN YENİ DESTEKLER OLUŞTURULMALI”
“Türkiye ekonomisinin yüzde 95’ten fazlasını oluşturan KOBİ'lerin yeşil dönüşüme adapte olabilmesi büyük önem taşıyor. Genelde büyük şirketlerin bu dönüşümle ilgili farkındalığının yüksek olduğu düşünülür, KOBİ'ler yetersiz olarak görülür.
Öncelikle atacağımız adımlardaki en önemli başlıklardan biri enerji sektöründe ne yapacağımız olacak. Enerji politikalarımız netleştikçe, büyük şirketlerin de KOBİ’lerin de nasıl hareket edeceği belli olacak. Bu hem yeşil dönüşüm hem de dijital dönüşüm için gerekli ve önemli. KOBİ'lerin hazırlığı söz konusu olduğunda, onların ilk hissedecekleri şey maliyet artışları olacak.
Bu noktada KOBİ'lere ne tür destek mekanizmalarının tasarlanacağı son derece önemli. KOBİ'ler için mutlaka kapsamlı destek mekanizmaları hazırlanmalı. Ayrıca OSB'ler içinde de uyumun nasıl sağlanacağına dair planlarımız olmalı. Yerelde yaşanacak yeşil dönüşümde özellikle ticaret ve sanayi odalarına da önemli rol düşecek.”
OYA ÖZTÜRK / WORQCOMPANY PAZARLAMA VE İŞ GELİŞTİRME MÜDÜRÜ “DOĞRU E-TİCARET PAZARLAMASI YAPIN”
“Günümüzde e-ticaret pazarlaması, çevrimiçi mağazanıza trafik çekmek, daha fazla müşteriye ulaşabilmek ve markanızı daha fazla insan tarafından bilinir kılmak için kritik öneme sahip.
Doğru e-ticaret pazarlama taktikleriyle markanızı daha bilinir ve güvenilir kılabilir, hayal bile edemeyeceğiniz kitlelere saniyeler içerisinde ulaşabilirsiniz. E-ticaret pazarlamasında en çok dikkat edilmesi gereken noktaların başında web sitesi geliyor.
Müşterinin satın alma deneyimini uçtan uca kurgulamanız gereken bu kanal, sizin hakkınızda müşterilere bir bilgi ve ön izlenim kazandırıyor. Web sitenizin mobil versiyonunun da çalıştığından emin olmalısınız.
Tüketim alışkanlıklarımızın hızla değiştiği bu dönemde, kullanıcılar artık her şeyi mobil ekranlarda beğenip satın almaya başladı. Mobil ekranlara uyumlu bir web sitesine sahip olmak sizi her yerde ve tek tıkla erişilebilir kılar.”