LEVENT GÖKMEN DEMİRCİLER
lgokmen@ekonomist.com.tr
Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti'nin (KKTC) en büyük gelir kaynaklarını kıyı ve kumar turizmi ile üniversiteler oluşturuyor. Rum kesimiyle barışın sağlanamadığı adada son dönemde otel yatırımlarının yanı sıra gayrimenkul yatırımları da hız kazanmış durumda.
Tabloyu görmek için görsele tıklayın.
Özellikle Türkiye'den ve İngiltere'den yatırımcıların tercih ettiği adada Türkiye'den ve yerel yatırımcılarından oluşan inşaat şirketleri Lefkoşa, Girne, Güzelyurt ve Gazimağusa'da konut ve villa projeleri üretiyor. Özyalçın Construction'dan Akacan Holding İnşaat Gru-bu'na kadar pek çok inşaat şirketinin KKTC'de halihazırda üretim ve satış aşamasında 60 projesi bulunuyor.
ESAS TALEP TÜRKİYE'DEN
Özyalçın Construction'ın sahibi ve direktörü Yağmur Özyalçın, Kıbrıs'taki projelerin uygun fiyatları ve kısa amortisman süreleriyle hem yatırım hem de oturum amaçlı tercih edildiğini vurguluyor. Özyalçın, Türkiye'deki çoğu kesim için Kıbrıs'ın alternatif bir pazar haline geldiğine de dikkat çekiyor.
KKTC'de genellikle TC vatandaşlarının alım yaptıklarını belirten Özyalçın, "Kültürel yakınlık alım-larda etkili. İstanbul, Ankara, İzmir gibi büyük şehirlerin karmaşasından uzak huzurlu bir yaşam arayanlar KKTC'ye geliyor. Satıştaki projelerde kolay ödeme seçenekleri sunuluyor.
Türkiye'de amortisman süresi 35-40 yıl iken Kıbrıs'ta Sterlin bazlı kira getirisi sayesinde bu süre 10-12 yıla geriliyor" diyor. Adada bugüne kadar birçok projeye imza attıklarını belirten Yağmur Özyalçın, site konseptini Kıbrıs'a getiren ilk inşaat şirketi olduklarını, bunun yanında üniversite ve muhtelif ticari alanlar da inşa ettiklerini vurguluyor.
FERHAT KETENKETEN GRUP YÖNETİM KURULU BAŞKANI
"TALEPLERE MESAFELİ YAKLAŞIYORUZ"
"Kıbrıs ile ilgili zaman zaman bize de talepler geliyor. Ama bilmediğim bir pazar olduğu için biraz spekülatif görüyorum.
Orada proje yapmayı destekleyecek bir ekonomik güç yok. İki tarafın anlaşmaya varması halinde bir AB ülkesinden söz ediyor olacağız, o zaman durum değişir. Ancak anlaşma konusunda pek de umutlu değilim."
YENİ YATIRIM ALANI
Globalleşen dünyada gayrimenkul yatırımları da dünyaya açılmış durumda. Kimi yatırımcılar oturum alabilmek kimileri de daha cazip yatırımlar yapmak için yurtdışını tercih ediyor. KKTC de gayrimenkul piyasası açısından yatırımın hızlandığı bir bölge olarak ön plana çıkıyor.
Yuvako.com olarak İstanbul ve Miami'den sonra KKTC'de de gayrimenkul almak isteyen kişilere danışmanlık verdiklerini belirten Yuvako Kurucu Ortağı Altay Tınar, "Türkiye'de özellikle güney bölgelere doğru oluşan göçün bir kısmı KKTC'ye yöneliyor.
Kıbrıs, Rusya ve komşu ülkeleriyle Akdeniz'e kıyısı olan birçok ülkeden de göç alıyor. Bugün adada yaşayan 200 bin Kıbrıs Türküne karşı 400 bin çalışan ve öğrenci nüfusu bulunuyor. Dışarıdan gelip yaşayan sayısı artıyor" diyor.
Akdeniz'in üçüncü büyük adası olan Kıbrıs'ın aynı zamanda halen Akdeniz'in en ucuz adası olduğunu belirten Altay Tınar, şunları söylüyor: "Nüfus giderek artıyor ve yeni yatırımlara ihtiyaç duyuluyor. Birçok Türk bankası bu yatırımları verdikleri kredilerle destekliyor. Bu bankaların kredi verdiği yatırımlar da sadece Türkiye'de değil, Avrupa bazında da güvenli yatırımlar haline geliyor."
MAKBULE YÖNEL MAYATSKB GAYRİMENKUL DEĞERLEME GENEL MÜDÜRÜ
"KKTC GELİŞEN BİR PİYASA"
"Kuzey Kıbrıs'ta üniversiteler ve kumarhaneler, bölgeyi geliştiren en önemli unsurlar. İklimsel özellikleri de cazip. Oradaki otel gelişimi de bu süreçte etkili.
Vatandaşlık almak da cazip geliyor. KKTC vatandaşları için İngiltere'de eğitim kolaylaşıyor. KKTC'de konut piyasası oldukça hareketli, gelişen bir piyasa. Oradan konut kredisi kullanmak da mümkün."
AMORTİSMAN SURESİ KISA
Remax Karun Ofisi Sahibi Gülseren Keleş, Kıbrıs'ın son dönemin en popüler yatırım alanlarından biri haline geldiğini söylüyor. Keleş, KKTC'de 40 bin Paund'a (yaklaşık 250 bin TL) 1+1 konut alınıp bin 800 TL kira geliri elde edilebildiğine işaret ediyor. Gülseren Keleş, "Vatandaşlık almak için beş yıl oturmak gerekiyor ancak iş kuranlara vatandaşlık süresi öne çekiliyor" diye konuşuyor.
TSKB Gayrimenkul Değerleme verilerine göre, KKTC'de konut yatırımları 12-14 yıl arasında geri dönüyor. En değerli konutlar Gir-ne'de yer alırken, bu kenti sırasıyla Lefkoşa, Gazimağusa, Güzelyurt ve İskele takip ediyor. Girne'de 2+1'ler 60-70 bin Sterlin'den satılırken, 350-400 Sterlin'den kiraya veriliyor.
Lefkoşa'da 2+1'ler 50-60 bin Sterlin aralığında satılırken, ortalama kiralar 300-350 Sterlin arasında. Gazimağusa'da 2+1'ler 40-50 bin Sterlin'den satılırken, 250300 Sterlin'den kiralanıyor.
CAZİBESİNİ KORUYACAK
KKTC'de gayrimenkul satışları son dönemde hız kazansa da satışların döviz üzerinden yapılması, TC vatandaşlarının yabancı statüsünde olması ve yabancıların gayrimenkul edinimine ilişkin sınırlamalar satış süreçlerini olumsuz etkiliyor. Yine de KKTC'deki konut yatırımlarının önümüzdeki dönemde de cazibesini koruyacağı öngörülüyor.