2 milyar TL'lik bir hacme sahip olan ve 15 bin şirketin faaliyet gösterdiği kırtasiye sektörü, pandemi nedeniyle zor günler geçirdi. Sektör, yeni dönemde okulların açılmasıyla geleneksel perakendenin yanı sıra online tarafta da büyüme hedefi koydu.
22 Ağustos – 4 Eylül 2021 tarihli sayıdan
Pandeminin derinden etkilediği pek çok sektör var. Kırtasiye de onlardan biri. 2 milyar TL'lik hacme sahip olan sektör, yeni-eğitim öğretim yılından umutlu. Bilindiği gibi pandemi sürecinde öğrencilerin kırtasiye ile ilişkisi kalmadı.
En temel kırtasiye ürünlerinin bile satışı yapılamadı. Evde çalışma anlayışından dolayı da kırtasiye malzemesinin tüketimi azaldı. Sektörünün 1,5 yıldır kapalı olduğunu belirten Tüm Kırtasiyeciler Derneği (TÜKİD) Yönetim Kurulu Başkanı Vecdet Şendil, kırtasiyecilerin koşullara uyarak evlere servis ve internet satışlarına yöneldiğini ve mağazalarındaki ürün çeşidini hobi, sanatsal ve hijyen malzemeleri de ekleyerek zenginleştirdiklerini söylüyor.
Bu dönemde özellikle 3-7 yaş arası el becerisi, zeka ve dikkat geliştirici oyuncak ve kırtasiye setlerine talep olduğuna dikkat çeken Şendil, "Bu hızlı dönüşümler işine hakim, tüm hijyen önlemlerini almış kırtasiyecilerimiz tarafından pandemi koşullarına dayanmak için çözüm olarak ortaya çıktı.
15 BİN KIRTASİYECİ VAR
Ancak okulların artık açılması, esnafımızın yüzünün gülmesi gerekiyor. Zira dayanacak güçleri kalmadı" diyor. Şen-dil'in verdiği bilgilere göre, pandemi öncesi okul zamanı çocuk başına ortalama 7-8 defter kullanılıyorken, son 1,5 yıldır bu ortalama 1-2'ye düşmüş durumda.
Türkiye'de yaklaşık 15 bin kırtasiyeci faaliyet gösteriyor. Üretimi destekleyen yasal düzenlemeler, ithalata getirilen vergi ve fon politikası, ürün güvenliği, Uzakdoğu'dan ithal ürünlerde teslimat sürelerinin sık aralıklarla sorun olması gibi nedenler, işletmeleri ithalattan üretime geçişe yönlendirmiş bulunuyor.
Yerli üretim; pastel boya, sulu boya, kuru boya, kurşun kalem, oyun hamuru, defter, plastikten mamul tükenmez kalem, poşet dosya, klasör gibi sektörün en geleneksel okul ve ofis ürünlerinden başlıyor. Ürün niteliğine göre ithalat yapılan ülkeler de çeşitlilik gösteriyor.
Kırtasiye sektörü, irili ufaklı 100 binin üzerinde ürünü kapsayan geniş bir gama sahip. Bu ürün grubunda, ithalatta Avrupa ülkeleri, Kore, Tayvan, Japonya ön plana çıkıyor. Maliyet liderliğiyle öne çıkan ürünlerde ise Çin hala başrolü oynuyor.
KIRTASİYEDE TÜKETİCİ EĞİLİMLERİ NASIL?
- Tüketicilerin genel eğilimi, kaliteli, güvenilir ve makul fiyatlı ürünleri satın almaya yönelik.
- Artık gıda ambalajında olduğu gibi kırtasiye ürünlerinde de etiket okunuyor. Sağlık testleri yapılmış ürünleri seçmeye özen gösteriliyor.
- Devlet okuluna giden bir ilköğretim öğrencisi 250 TL ile 400 TL arasında bir kırtasiye masrafıyla okuluna başlayabiliyor.
- Ürün fiyatları elbette ki alım gücü ve tercihlere göre de farklılık gösteriyor. Mesela ‘Okul Çantası’ için 39,90 TL’den 399,90 TL’ye kadar çıkan fiyat aralığı bulunuyor.
E-TİCARETTE BÜYÜYOR
Sektörde birçok köklü şirket var. 95 yılık bir geçmişe sahip olan Mopak da onlardan biri. Matbaa ve kağıt sektöründeki faaliyetlerini sürdüren Mopak, 46 ülkeye ihracat da yapıyor. Mopak çatısı altında yer alan
kırtasiye ürünleri markası Masaüstü Kırtasiye ise silgiden fosforlu kaleme, yapışkan not kağıdından delgeçe kadar pek çok ürünü tüketicilere sunuyor.
2020 ve 2021 yıllarının herkes için zor bir dönem olduğunu ve olmaya da devam ettiğini belirten Mopak Genel Müdürü Ruhi Molay, bu olağanüstü ortamda bile yüzde 83 oranında büyüme hedeflerini gerçekleştirdiklerinin altını çiziyor.
Tüm bu süreç boyunca üç fabrikalarının tam kapasite çalışmaya devam ettiğini söyleyen Molay, şöyle devam ediyor: "Üretim, makine yatırımlarımız ile birlikte pandemi sürecinin bize en büyük getirisi olan e-ticaret yatırımlarımız sayesinde mopak-market.com online satış sitemizi hizmete açtık.
Okula dönüş döneminde de geçtiğimiz yıl olduğu gibi ağırlıklı olarak online platformlardan tüketicilerimizin kırtasiye ihtiyaçlarına cevap vereceğiz gibi gözüküyor.
Bugün e-ticaret kanallarına sunduğumuz ürün portföyü içerisinde toplam satış miktarımızın yüzde 20'sini oluşturuyor." 2021'de yatırımlarının devreye girmesi ile birlikte iddialı bir büyüme oranı yakalayan şirket, yılsonuna kadar 1,1 milyar TL ciro ve 250 milyon TL yatırım hedefliyor.
LİSANSLI ÜRÜNLER
Türkiye'deki total lisans piyasası yaklaşık 4-5 milyar TL'lik hacme sahip. Bu piyasada kırtasiye ürünlerinin payı son yıllarda bir hayli geriledi. Bunun hem pandemi koşullarında okulların kapalı olmasından, hem de diğer sektörlerin daha hızlı büyümesinden kaynaklı olduğu düşünülüyor.
Kırtasiye ürünlerinin payı, lisans piyasası içerisinde yaklaşık yüzde 15-20 civarında. Bu alanda öne çıkan şirketlerden biri de Grafi2000 Prodüksiyon. Şirket bünyesindeki "Kral Şakir" karakteri 200'ün üzerinde ürün grubunu tüketiciyle buluşturuyor.
Grafi2000 Prodüksiyon Kurucusu Varol Yaşaroğlu, adet olarak en çok kalem satıldığını, onu boyama grupları, silgiler, kalemtıraşlar ve defterlerin takip ettiğini söylüyor. Kırtasiyenin cirolarındaki payının yüzde 20'lerde
olduğunu ifade eden Yaşaroğlu, "Önceki yıllarda Türkiye'de lisans sektörünün neredeyse yarı cirosu kırtasiye grubundan geliyordu.
Şimdilerde ise kırtasiyenin payı yüzde 20'lere kadar geriledi" diyor. Tüketici eğiliminin önceki yıllarda fiyatından bağımsız olarak çocukların sevdikleri karakterli ürünlerden yana olduğuna işaret eden Yaşaroğlu, "Pandemi sonrası ise okulların açılmaması gibi nedenler; velileri ucuz olan hangisi ise onu kullanmaya itti" diye konuşuyor.
Kral Şakir özelinde kırtasiye satışlarının pandemi yokmuşçasına iyi geçtiğini söyleyen Yaşaroğlu, şunları ekliyor: "Okullar açılmamasına rağmen 100 binin üzerinde okul çantası sattık. Kalem kırtasiye ve defter grubunda da rekor telifler geldi.
Bu sene henüz noktalardan alışveriş başlamadığı için tüketici reaksiyonunu göremiyoruz. Geçen sene alım yapanlar ürünleri kullanmadıkları için bu sene tekrar alacaklar mı yoksa ellerindeki ile mi idare edecekler, göreceğiz."
ALIŞVERİŞ SÜRESİ UZADI
D&R da 500 üzerinde marka ve 10 bin çeşidin üzerinde ürünle okula dönüş sezonuna giriş yapıyor. Kırtasiye ürünlerinin yüzde 95'ini yerli tedarikçilerden karşılayan şirket, bu kategoride en çok kalem ve defter satıyor. D&R Genel Müdürü Mustafa Altındağ, okul sezonuna iddialı bir giriş yaptıklarını vurguluyor.
Bu kapsamda, birçok kampanyayı hayata geçirdiklerini söyleyen Altındağ, "Okul alışverişi çanta ile başlıyor. Genelde müşterilerimiz okul listeleri belli olmadan çanta, kalem kutu ve matarayı alıyorlar. Boyama ürünleri, defterler ve yazı gereçleri, diğer ilgi gören ürünleri oluşturuyor" diye konuşuyor.
Okul alışverişi yapan velilere, okul alışverişinde bilindik yerli veya yabancı markaları seçmelerini öneren Altındağ, "Çok ucuz, adını duymadıkları markalardan kaçınmalılar. Çocuklara zararı olabilecek, birçok ağır zehirli kimyasal içeren bu ürünlerden uzak durmak önem taşıyor" diyor.