TALAT YEŞİLOĞLU tyesil@ekonomist.com.tr
ÖZLEM BAY YILMAZ obay@ekonomist.com.tr
Türkiye'de ihracatın toplam tutarı rekor kırıyor. Fakat madalyonun öbür yüzü maalesef o kadar parlak değil. Çünkü son 5-6 yıllık süreçte ihracatçılarımız fiyatlarını düşürerek piyasa paylarını korumaya çalışıyor. Anımsanacağı gibi, ihracatımızda kg değeri 1,7 dolardan 1,3 dolara kadar gerilemişti.
Bu yüzden de 'katma değeri yüksek ihracat' söylemi gittikçe önem kazanıyor. Biz de bu söylemin en güzel örneklerinden birisi olan Ermaksan'ı sayfalarımıza taşıdık. Hani, Sanayi ve Teknoloji Bakanı Mustafa Varank'ın TBMM kürsüsünde söz ettiği ve "Kilosu 2 milyon dolarlık çip üretiyoruz" dediği şirketten bahsediyoruz.
ATÖLYEDEN DOĞDU
Türkiye'nin yüzde 100 yerli ilk lazer çipi, ilk lazer diyot modülü, ilk lazer ışın kaynağı, ilk 3D eklemeli imalat makinesi ve FBG sensör (Fiber Bragg Grating) gibi pek çok yeni nesil teknolojiyi üretip dünyanın dört bir yanına ulaştırmaya devam eden Bursalı Ermaksan, 57 yıllık bir geçmişe sahip.
Erol Özkayan'ın küçük bir torna atölyesinde başlayan yolculuğu yarım asrı aşan süre içinde Türkiye sınırlarını aştı. Şirket, sac işleme makineleri sektöründe dünya markası haline geldi. Ermaksan'ın ürettiği makineler bugün 80 ülkede kullanılıyor.
Şirketin kurucusu Erol Özkayan, halen işin başında. İkinci kuşak temsilcisi Ahmet Özkayan'ın genel müdürlüğünde savunma sanayi ve ileri teknoloji geliştirme noktasında da Türkiye'nin öncü şirketlerinden biri oldu.
HIZLI BÜYÜME DÖNEMİ
Ermaksan Yönetim Kurulu Başkan Vekili ve Genel Müdürü Ahmet Özkayan, temel amaçlarının üretimde katma değeri ve verimliliği arttırmak olduğunu söylüyor. Özkayan, "Makine, savunma sanayi ve ileri teknoloji olmak üzere üç kolumuz var. İhracat payımız ise yüzde 80. Bugün ciromuz 100 milyon dolar civarında. İleri teknoloji tarafımızın şirketimize katkısını 2020'den sonra göreceğiz" diyor.
Ahmet Özkayan'ın verdiği bilgiye göre, ileri teknoloji yeni ürünlerle Ermaksan'ın cirosunda her yıl dolar bazında yüzde 10-15 arasında ilave büyüme sağlanacak. Buna ilave olarak makine tarafının da ciroyu desteklemeye devam etmesiyle birlikte dolar bazındaki ciro artışı yüzde 30'ları bulabilecek.
Özkayan, 2008'den bu yana geçirdikleri dönem için, "2008'e kadar uygulayıcı bir şirkettik. Bu tarihten sonra üretici olduk. Sonuçta teknoloji üreten bir şirkete dönüştük" tanımlamasını yapıyor.
KIZ KARDEŞİYLE BİRLİKTE YÖNETİYOR
Ermaksan, 1963 yılında kurulmuş bir şirket. Erol Özkayan çalışarak bir sermaye birikimi yapıyor ve tornacı olarak mesleğe başlıyor. Halen aktif ve şirketin yönetim kurul başkanlığını yürütüyor. Ahmet Özkayan, "Biz bugün kendi markamızla makine üretiyoruz. Kız kardeşim dış ticaret ve satış tarafıyla ilgileniyor. Ben genel müdür olarak daha çok ileri teknoloji AR-GE merkeziyle ilgileniyorum" diyor.
AR-GE BÜTÇESİ
'Yenilikçi teknolojiler' sloganıyla Endüstri 4.0'a uygun akıllı ve ileri teknolojik çözümler geliştiren Ermaksan, kilogram değeri 2 milyon doları bulan lazer çip üretimi gibi yüksek teknolojiler geliştiriyor.
Bu alana odaklandıklarına vurgu yapan Ahmet Özkayan, AR-GE ve inovasyona büyük önem verdiklerinin altını çiziyor. AR-GE harcamalarının şirketin satışları içindeki payı yüzde 5-10 arasında değişiyor.
Özkayan, "Teknoloji şirketi olmak istiyorsanız bu oranların altında olması da mümkün değil zaten" diyor. Ermak-san'ın toplam 850 çalışanı var ve bunların 100'ü mühendis. Şirketin fizik, makine ve elektronik mühendislerinden oluşan bir kadrosu var.
YERLİ ÜRETİM
Şirket daha önceki yıllarda uygulamacı olarak faaliyet gösterirken sonrasında üretime yöneldi. Ahmet Özkayan, Türkiye'de teknolojik ara ürünün olmayışının kendilerini bu tür çalışmalara yönelttiği ifade ediyor. Özkayan, bu konuda şunları söylüyor: "Altyapıya ve insana yatırım yaptık. Yüksek teknolojiye bağımlı bir ülkeyiz.
Kendi teknolojisi olmayan ülkelerde cari açık hep var. Biz bununla savaşıyoruz. Son 10 yıldır yüksek teknolojiye sahip bir şirketiz. Bu nedenle sağlıklı büyümemiz de daha kolay oldu. Bizimle birlikte mesela 3D printerlarda yüzde 90'a varan yerliliğe geçiş oldu. Lazeri de kendimiz üretiyoruz."
100 BİN METREKARELİK TEKNOLOJİ MERKEZİ
Ermaksan, altyapı yatırımlarına devam ediyor. Bursa Teknoloji Organize Sanayi Bölgesi'nde (TEKNOSAB) bir merkez kurmaya hazırlanıyor. TEKNOSAB'ta 100 bin metrekarelik bir merkez açmayı planladıklarını belirten Ahmet Özkayan, bu yatırımın 2025 yılında hayata geçmesini beklediklerini söylüyor. Bu merkezin büyümelerine büyük katkısını olacağını öngördüklerini dile getiren Özkayan, "Fon ortaklığı gibi bir düşüncemiz yok ama belki 2025 gibi halka açılabiliriz" diyor.
İHRACAT HEDEFİ
Sac işleme makinelerinin lazer kesimden plazma kesime ve giyotin makaslara kadar tüm seri üretimini yapan şirket üretiminin yüzde 80'ini ihraç ediyor. 1989 yılından bu yana ihracat yapan şirket, ilk olarak Almanya pazarına girdi. Orada satış, servis, pazarlama ağlarını oluşturdu.
Ermaksan'ın ABD'de Chicago'da ve Almanya'da kendi şirketleri bulunuyor. Uzun dönemde milyar dolarlık ihracat yapan bir şirket haline gelmeyi hedeflediklerini söyleyen Ahmet Özkayan, "Dünyadaki şirketlere baktığınızda böyle bir şirket ABD ve AB'de olsa bunu çabuk yapar. Ama Türkiye'de büyüme kolay olmuyor. Patinaj ile geçirdiğimiz yıllar çok oluyor" diyor.
