Türkiye’de yaklaşık 150 bin kadın girişimci olduğu ifade ediliyor. Yüksek Etki Arayışında Türkiye’de Girişimci Kadınlar Araştırma Raporu’na göre Türkiye’de potansiyel girişimci kadın ve erkek oranı birbirine çok yakın olmakla birlikte girişimci olan kadınlarla erkekler arasında yüzde 16’lık bir fark bulunuyor. Türkiye’deki girişimci sayısının 10 yıllık artışı göz önüne alındığında, kadın girişimci oranının yüzde 5’lerden yüzde 11’lere çıktığı görülüyor.
Hangi kurum hangi desteği veriyor? Tabloyu görmek için görsele tıklayın.
Dünya Ekonomik Forumu’nun hesaplarına göre, tüm dünyada, kadının işgücüne katılımında kaydedilecek yüzde 1’lik yükselme, küresel gayri safi hasılada 80 milyar dolarlık artış anlamına geliyor.COVİD-19 pandemisi toplumun her kitlesini olumsuz etkilerken kuşkusuz bundan en çok etkilenen kesim kadınlar oldu. Salgın nedeni ile ağır darbe alan turizm, konaklama, perakende, eğlence ve danışmanlık gibi sektörlerde kadın girişimcilerin kurduğu işlerin sayısı ciddi boyutlara ulaşıyor. Bunların çoğunu da krizden en ağır etkilenen mikro işletmeler oluşturuyor.
İşte bu noktada kadın girişimcilere verilen destekler büyük önem taşıyor. Gerek finans kuruluşları gerek özel sektör, gerekse STK’lar kadın girişimciliğini desteklemek için pek çok farklı projeyi hayata geçirdi. Eğitimden ihracata, yatırımcı bulmadan finansmana erişime kadar kadın girişimcilere ve girişimci adaylarına sunulan birçok destek bulunuyor. Haberimizde sunulan bu destekleri ve başvuru koşullarını araştırdık.
KAGİDER’İN ‘4T’ MOTTOSU
Türkiye Kadın Girişimciler Derneği (KAGİDER), kadın girişimcilerin desteklenmesi ve sayılarının artması için pek çok faaliyet yürütüyor. Online eğitim portalı KAGİDER Pusula üzerinden kadın girişimcilere, girişimci adaylarına eğitimler veriliyor. Salgın döneminde Pusula’ya Avrupa İmar ve Kalkınma Bankası (EBRD) iş birliğiyle “Kriz Dönemlerinde Dayanıklılık ve Süreklilik” modülü ve Trendyol işbirliğiyle kadın girişimcilerin e-ticaret yetkinliklerini artıracak kapsamlı bir eğitim modülü eklendi. İşimi Kuruyorum eğitimleri ise fikri olup henüz şirketini kurmamış ya da daha yolun başındaki kadın girişimcilere verilen eğitimler. Salgın sürecinde bu eğitimler de online’a taşındı. Programa katılmak isteyen kadın girişimciler, KAGİDER sosyal medya hesaplarındaki duyuruları takip ederek yeni dönem eğitim programlarına başvurabilirler.
KAGİDER Başkanı Emine Erdem, “4T mottomuz kapsamında belirlediğimiz dört stratejik alan olan toplum ticaret, tarım ve teknolojide kadın girişimcileri desteklemek için bunlar gibi daha bir çok projelerimiz hayata geçecek. KAGİDER sosyal medya hesaplarındaki duyuruları takipte kalarak projelerimize katılmak üzere başvurmak mümkün. Önemli olan kadınların da bizden destek görmek istemesi. Biz tüm imkanlarımızı sayısı kaç olursa olsun kadınlara yöneltebiliyoruz. Ancak bu projelerde yer alacak ve destekleyeceğimiz kadınların sayısından çok nitelikli bir destekleme olmasını hedefliyoruz hep” şeklinde konuştu.9,7 MİLYAR TL’LİK DESTEK
Garanti BBVA, kredi imkanlarıyla finansman sağlama, Türkiye’nin Kadın Girişimcisi Yarışması ile cesaretlendirme, Kadın Girişimci Yönetici Okulu ile eğitim ve Kadın Girişimci Buluşmaları ile yeni pazarlara açılma olarak kadın girişimcileri dört ana başlıkta destekliyor. Kadın girişimcilere bugüne kadar 9,7 milyar TL destek sağladıklarını, yeni proje ve iş birlikleri ile bu sayıyı daha yukarılara taşımayı hedeflediklerini söyleyen GARANTİ BBVA Genel Müdür Yardımcısı Sibel Kaya, sözlerini şöyle sürdürdü:
“Boğaziçi Üniversitesi Yaşamboyu Eğitim Merkezi iş birliğiyle gerçekleştirdiğimiz Kadın Girişimci Yönetici Okulu’nda, kadın girişimcilerin, yönetim becerilerinden, dijital pazarlamaya, müşteri ilişkilerinden insan kaynaklarına kadar birçok konuda Boğaziçi Üniversitesi eğitimcilerinden doğru bilgiye ulaşmasını sağlıyoruz. Türkiye’nin Kadın Girişimcisi Yarışması’nı Ekonomist Dergisi ve Türkiye Kadın Girişimciler Derneği (KAGİDER) iş birliğiyle 14’üncü kez hayata geçirdik. Yarışmamızın, kadın girişimcilere yönelik Türkiye’de düzenlenen sürdürülebilir tek yarışma olduğunu söyleyebiliriz. İlk sene 103 başvuruyla başladığımız bu etkinlikte yılda 40 bine yaklaşan başvuruyla geldiğimiz son noktayı düşünürsek, büyük başarımız herkesin gurur kaynağı. KAGİDER’le birlikte Kadın Girişimci Buluşmaları’nı hayata geçiriyoruz. Türkiye’nin farklı illerinden gerçekleştirdiğimiz buluşmalar, kadın girişimcilerin hem kendi aralarında hem de büyük firmaların satın alma yetkilileriyle network kurabilmesine ve dolayısıyla yeni müşteriler edinip tedarikçiler olarak neleri daha iyi yapabileceklerini birinci ağızdan dinleyebilmeleri için çok değerli bir fırsat oluyor.”
TEB’DEN KADIN BANKACILIĞI
Türk Ekonomi Bankası (TEB), kadınların iş hayatında bilgiye, yeni pazarlara, kritik konularda koçluk/mentorluk ve finansa erişim olmak üzere dört temel alanda desteğe ihtiyaçları olduğunu tespit etti. TEB Kadın Bankacılığı kapsamında finansal desteklerin yanı sıra kadın girişimcilerin iş hayatının çeşitli alanlarında karşılaştıkları engelleri aşmaları için onlara yol gösteriliyor, yeni pazarlara ulaşmaları için gerekli bilgiye erişimleri kolaylaştırılıyor. Özellikle Anadolu’da yaygın etkinlikler düzenleyerek ülke çapında her noktadan kadın girişimcilere ulaşmayı hedeflendi ve içeriği tamamen iş kadınlarının ihtiyaçlarına göre kurgulanan TEB Kadın Akademisi’nde kadın patronların işlerini geliştirmeye yönelik bilgi ihtiyacı karşılandı. EBRD (Avrupa İmar ve Kalkınma Bankası) ile imzalanan protokol kapsamında 50 milyon Euro’luk kaynak teminatsız olarak kadın girişimcilere kullandırıldı. Kadınlara özel fiyatlama destekleri, Kadına Değer Hayat Sigortası gibi bütünleyici finansal hizmetler de bulunuyor. TİM-TEB Girişim Evi olarak da kadın girişimcileri global pazarlarda da desteklemek adına özel programlar başlatılacak.
TEB Takım Yıldızları projesiyle kadın patronlara destek vermek üzere seçilen TEB Şube Müdürleri’ne özel bir eğitim veriliyor ve işletme koçluğu formasyonu kazandırılıyor. TEB Bireysel ve Özel Bankacılık Kıdemli Genel Müdür Yardımcısı Gökhan Mendi, “Takım Yıldızları’nda kurgulanan birebir koçluk hizmeti dışında, bir diğer yapılanma ise kadın patronların işletmelerini büyütmek için grup koçluğu hizmeti veren TEB Büyüme Akademisi. Bu program sayesinde kadın patronlar işletmelerini yönetirken en çok sorun yaşadıkları konulara çözüm bulabiliyor; aynı zamanda farklı sektörde iş yapan pek çok kadın patron ile de tanışarak iş birliği oluşturma ya da fikir alışverişinde bulunma gibi imkanlara da sahip oluyor” dedi.
İNTERNETLE HAYAT KOLAY PROJESİ
Ülkemizin gelişmesinde en büyük katkının da kadınlarımıza ait olduğunu düşünüyoruz. Bu sebeple, kadınların istihdamına ve üretime katılmalarına verdiğimiz önemle birbirinden değerli projeler geliştiriyoruz. Türk Telekom, Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği (TOBB), Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı (UNDP) ve Habitat Derneği iş birliği ile üreten kadınları dijital teknolojilerle desteklemek amacıyla 2019 yılında hayata geçirilen ‘Hedefi Olan Kadına İnternetle Hayat Kolay Projesi’ ile iş kurmaya ve kurdukları işleri yaşatmaya çalışan kadınların online platformların sunduğu fırsatlarla tanıştırılması hedefleniyor.
Bu kapsamda, 75 gönüllü eğitmen tarafından verilen e-ticaret eğitimleri ile kadınların dijital pazarlama kavramıyla tanışması, sosyal medya araçları, reklam verme ve ödeme sistemlerinin öğrenmeleri sağlandı. Ayrıca programa dâhil olan kadınlar, pandemi sürecinde başlatılan ‘Dijital Pazar Yeri’ etkinlikleriyle el emeği ürünlerini sergileme ve ilham veren hikayelerini paylaşma fırsatını buldular.Türk Telekom Strateji, Planlama ve Dijital Genel Müdür Yardımcısı Barış Karakullukçu, “Projeyle bugüne kadar 81 ilde 5 bin kadına ulaştık. Dijital pazarlamayla tanışan 500 kadın ile ‘Tasarım Odaklı Düşünme Atölyesi’ düzenledik ve 100 kadına birebir mentorlük desteği sunduk. Eğitimlerin tüm fazlarına katılan kadınlar, dijital pazarlama konusunda 29 saatlik ayrıntılı bir eğitim almış oldu. Önümüzdeki dönemde, ‘Hedefi Olan Kadına İnternetle Hayat Kolay Projesi’nin kapsamını genişletip, eğitim müfredatını yenileyerek projemizi devam ettireceğiz. Eğitimlerden yararlanmak isteyen kadınlar yeni dönemde proje ortağımız Habitat Derneği’ne başvurarak eğitimlere katılabilirler” diye konuştu.
ÖLÇEKLENEBİLİR VE YENİLİKÇİ GİRİŞİMLER
Kadın liderliğiyle dünyayı dönüştürme vizyonuyla 2013 yılında kurulan Arya Kadın Yatırım Platformu, bir sosyal girişim. Platformda eğitim programları, etkinlikler ve networking faaliyetleri düzenleniyor.
Her ay düzenlenen ‘Yatırımcı Günü’ etkinliğiyle 3-4 girişim, Arya yatırımcıları ile tanıştırılıyor ve yatırım turları düzenleniyor. Çekirdek seviyesinde olan, ölçeklenebilir, yenilikçi veya teknoloji odaklı olan, kadın liderliğinde kurulmuş olan girişimler ön eleme yapılarak yatırımcılarla buluşturuluyor. Her yıl düzenlenen ARPC Yatırıma Hazırlık Hızlandırma Programı ile de girişimlere sermayeye erişim konusuna destek veriliyor.
Arya Kadın Yatırım Platformu Yatırım Direktörü Özlem Tümer Eke, “Mentorluk verdiğimiz, eğitimlerimize ve etkinliklerimize katılan kadın sayısının binin üzerinde olmasını öngörüyoruz. Yatırım potansiyeli taşıyan girişimleri tespit edebilmek için 400 kadar girişimle görüşmeyi planlıyoruz. Bunların içinden 30’dan fazlasını Arya yatırımcıları ile tanıştırmayı planlıyoruz. Yatırım ağı olarak da yatırım tutarımız 1 milyon doların üzerinde olacak. İlk yarıyıl itibariyle bu tutara çok yaklaştık. Bize tüm girişimciler web sitemizden üyelik için başvurabilir” diye konuştu.
AVRUPA VE AFRİKA’YA TAŞIYOR
DFDS Akdeniz İş KAGİDER iş birliğiyle iş kadınlarına yönelik “Kadın İçin Taşıyoruz” kurumsal sosyal sorumluluk projesi, kadın girişimcilerin yaptıkları ihracata katkıda bulunmayı hedefliyor. Projeye Türkiye’nin farklı illerinden 108 kadın girişimci başvurdu. Proje kapsamında kadın üreticilerin ürünlerini DFDS, Pendik, Yalova ve Mersin kalkışlı taşımacılık ağında ücretsiz olarak Avrupa’ya ve Kuzey Afrika’ya taşıyor.
Şu ana kadar 10 kadın girişimcinin ihracat ürünlerinde toplam 16 taşıması Avrupa ve Kuzey Afrika’ya taşındı.
Normalleşmenin hızlanmasıyla birlikte 50 kadın girişimciyi desteklemeyi hedeflediklerini söyleyen DFDS Akdeniz İş Birimi Başkan Yardımcısı Fuat Pamukçu, “Türkiye’de faaliyet gösteren her kadın girişimci ’KAGİDER Ticaretin Kadınları” portalına üye olmak üzere projeye başvurabilirler. Kadın girişimcilerin projeden faydalanmak bazı şartları yerine getirmesi gerekiyor. Şirketin yıllık maksimum 1 milyon TL ciro büyüklüğünde olması, şirket hisselerinin çoğunluğunun kadın girişimciye ya da girişimcilere ait olması, şirketin son 5 yıl içinde ve Türkiye’de kurulu bir şirket olması, her bir girişimci kadının ‘KAGİDER Ticaretin Kadınları Portalına üyeliğinin olması gerekiyor” dedi.
TİCARETİN KADINLARI
Türkiye Kadın Girişimciler Derneği (KAGİDER) ve Şişli Belediyesi kadın girişimcilerin desteklenmesi için güç birliği yaptı. ‘Ticaretin Kadınları’ çevrimiçi platformunun güçlendirilmesini hedefleyen iş birliğiyle, kamu ve özel sektörün mal ve hizmet satın alımları için Şişli bölgesindeki kadın girişimcilerin erişilebilir olmasını sağlamak amaçlanıyor.
Türkiye’deki kadın girişimcileri, kadın üreticileri ve kadın kooperatiflerini aynı çatı altında toplayan, “Ticaretin Kadınları” web portalını sadece Şişli’de değil, İstanbul ve Türkiye’de tanıtmak saha çalışmalarının ilk önemli adımını oluşturacağına vurgu yapan Şişli Belediye Başkanı Muammer Keskin, “Bu süreçte daha fazla kadının, 'Ticaretin Kadınları’ web portalına kayıt yaptırması için gerekli tüm çabayı göstereceğiz. Şişli Belediyesi olarak ürün ve hizmet alımlarımızı yaparken, “Ticaretin Kadınları” web portalını kullanacağız. Böylece Şişli’den Anadolu’ya, Türkiye’nin dört bir yanındaki kadın girişimcilere ulaşacağız. Tedarikçilerimiz arasında daha fazla kadın işletmesi olmasını gözeteceğiz” dedi.
DÜKKAN ÜCRETİ ÖDENMİYOR
Çevreye duyarlı, doğaya saygılı, adil üretim yapan ve çalışanına karşı adil olan üreticiler ile onları destekleyen türeticileri bir araya getiren Good4Trust, kadınların üretkenliğini destekleyen, gelişimini teşvik eden ve finansal desteğe erişimde fırsat eşitliği sunan iyzico Kadın Girişimci Destek Programı ile işbirliği yapıyor. Bir süre önce yerel ekonomiyi kalkındırmak ve İzmitli kadın üreticileri güçlendirmek amacıyla İzmit Belediyesi işbirliği ve iyzico katkılarıyla İzmit Çarşısı’nı da hayata geçiren Good4Trust, şimdi iyzico Kadın Girişimci Destek Programı kapsamında açacağı iyzico Çarşısı ile bütün kadın girişimcilere hizmet ediyor.
iyzico-PayU Türkiye CEO’su Barbaros Özbuğutu, “Üreten kadınlar her alanda varlar ve tüm koşullara rağmen var güçleriyle üretmeye devam ediyorlar. Bu üretimi iyiden iyiye büyütmek adına, Good4Trust.org ile birlikte kadın girişimcilerimizin yanında olmaya ve onlara çok yönlü bir destek sunmaya devam edeceğiz” dedi.Proje kapsamında 1 Haziran itibariyle açılan “iyzico Kadın Girişimci Destek Programı” başvuruları, kadın girişimcilere finanstan eğitime birçok avantaj sunuyor. Program için başvurular iyzico web sitesi üzerinden gerçekleştirilebiliyor. Good4Trust’ta satış yapmak isteyen kadın girişimciler, sonsuza kadar dükkan, ürün yükleme ücreti ve altı ay boyunca katkı payı ve kredi kartı komisyonu ödemiyor. Altı ayın sonunda ise yapılan satışlardan sadece yüzde 3 ve yüzde 7 arasında bir katkı payı ödüyor.
TEKNOLOJİ DESTEĞİ
Uyumsoft, hayalleri için ilk adımı atan girişimci kadınları destekliyor. Firmasında yüzde 56'lık kadın çalışan oranına sahip olan Uyumsoft, 1 Ocak 2021 tarihi itibariyle kadın girişimciler tarafından kurulan şirketler için hazırladığı “Girişimciler Kampanyası” kapsamında, ön muhasebe yazılımı olan ekoCari programını ilk 6 ay ücretsiz veriyor ve her ay 50 adet e-Belge (e-Fatura, e-Arşiv fatura) hediye ediyor. Kampanya 31 Aralık 2021 tarihinde sona erecek.
Kampanyadan yararlanmak isteyen kadın girişimciler şirketlerini kurduktan sonra, Uyumsoft ile 24 aylık sözleşme imzalıyor. Kampanya kapsamında ilk 6 ay ekoCari’yi ücretsiz kullanıyor, kampanya süresi boyunca ekoCari ile ön muhasebe işlemlerini yapıyor ve ayrıca her ay 50 adet e-Belge (e-fatura, e-arşiv fatura) oluşturabiliyor. 7’ci aydan itibaren, ayda 55.50 TL ödeme yapıyor.
GIDA VE TARIM
Avrupa Birliği'nin Gıda İnovasyon Fonu (EIT Food) tarafından desteklenen Empowering Women in Agrifood (EWA) programı, gıda ve tarım alanında faaliyet gösteren kadın merkezli erken aşama girişimleri artırmayı ve girişimcileri iş fikirlerini geliştirmeye yönlendirecek gerekli bilgi, güven ve desteği sağlamayı hedefliyor. Program Türkiye'de, Impact Hub İstanbul'un gıda ve tarım girişimcilik platformu Foodback ve Topraktan ortaklığında gerçekleşiyor. Türkiye'den yapılacak başvurular arasından seçilen 10 kadın girişimci, 6 ay boyunca çevrimiçi eğitimler ve etkinliklere katılıp hem birebir hem de uzman mentorluk alacaklar. Ülke finalinde birinci seçilen kişi 10 bin Euro, ikinci ise 5 bin Euro ödülün sahibi olacak.
Katılımcılar ayrıca ihtiyaçlarına özel hazırlanmış çevrimiçi ve yüz yüze eğitimlerle mevcut becerilerini geliştirebilecekleri çeşitli kaynaklara erişebilecek. Tarım ve iş dünyasından alanında uzman mentorlar ile çalışarak birebir destek alacaklar. Aynı zamanda EIT topluluğunun bir parçası olarak global tarım ve gıda ekosistemindeki 100'den fazla mentor ve kadın girişimciyle doğrudan bağlantı kurma ve ağ oluşturma imkanına erişecekler. Tüm bunların yanında EIT Food‘un Avrupa'daki hızlandırma programlarına katılma ve işini büyütme şansını elde edecekler. Programa başvurular bu yıl için sona erdi.
HAYATTA KALMA BECERİSİ DESTEĞİ
YenidenBiz Derneği, kadın işsizliği konusunu ele almak amacıyla üniversite mezunu, 7 yıl ve üzeri iş tecrübesi olan, iş hayatına en az bir yıl ara vermiş̧ ve işe geri dönmek isteyen
kadınları desteklemek amacıyla kuruldu. 2020 yılında pandeminin olumsuz sosyo-ekonomik etkilerinin hafifletilmesine destek olmak amacıyla İstanbul Kalkınma Ajansı işbirliği ile ‘Kadın Girişimcilere COVID-19 Kriz Yönetimi ve Girişimcilikte Hayatta Kalma Becerileri Desteği Projesi’ hayata geçirildi.
Proje ile İstanbul’da işini kurmuş̧, 45 kadın girişimci ve iş planı olan girişimci adayına üç ay içerisinde, online olarak yaklaşık 250 saat eğitim verildi. 500 saatten fazla süren birebir danışmanlık seansları ile sorunlara çözümler üreterek pandeminin yarattığı fiziksel sınırlılığın, dijital iş fırsatlarına dönüştürülmesi amaçlandı.
YenidenBiz Yönetim Kurulu Başkanı Özlem Yeşildere, “IBM ile Skillsbuild, CCI (Coca Cola İçecek) ve UIPath ile Robotik Süreç Otomasyonu (RPA) eğitimleri ile sadece girişimcilik alanında değil, kadınları teknoloji alanında da daha geniş fırsatlar yaratmak adına geliştirmeye devam ediyoruz. Ayrıca kadınların işe dönüş sürecini sadece eğitimler ve etkinliklerle değil, EMCC Türkiye ile birlikte yürütülen ve bu yıl 5’inci dönemi gerçekleşen mentorluk programları ile de destekliyoruz. YenidenBiz aday havuzuna üniversite mezunu, 7 yıl ve üzeri iş tecrübesi olan ve iş hayatına 1 yıl ve üstü ara vermiş kadınların özgeçmişleri kabul edilip değerlendiriliyordu ancak pandeminin kadın istihdamını daha fazla etkilediğini görerek bu dönemde bu süreyi 6 aya indirdik” dedi.
FIRSAT GİRİŞİMCİ SAYISI ARTTI
Küresel Girişimcilik Monitörü’ne göre Türkiye’de tüm girişimci kadınlar içinde ‘fırsat girişimcileri’nin oranı son yıllarda hızlı bir artış gösteriyor. Türkiye’nin son yıllarda görülen büyüme patikasında girişimci kadınların içindeki ‘ihtiyaç girişimcisi’ oranı azalırken ‘fırsat girişimcisi’ oranı artarak yüzde 77’lere kadar geldi. Fırsat girişimcileri, kendilerini gerçekleştirme ve potansiyeline ulaşabilme hedefleri ile daha çok risk alabiliyor ve dolayısıyla yarattıkları değer de farklılaşıp artıyor.