Gümrük ve Ticaret Bakanlığı’nın (GTB) verilerine göre, eylül ayında Türkiye’nin ihracatı 11,8 milyar dolar, ithalatı ise yaklaşık 20 milyar dolar oldu. İhracat geçen yılın aynı ayına göre yüzde 8,7 artarken ithalattaki yıllık artış ise yüzde 30,7’yi buldu.
DR. ORHAN KARACA
okaraca@ekonomist.com.tr
Eylül ayında dış ticaret açığı ise yüzde 85,2’lik artışla 4,4 milyar dolardan 8,1 milyar dolara çıktı. Eylül ayında ihracatta yaşanan artış vasatın biraz altında kalırken ithalattaki artış ise çok yüksek gerçekleşti. Hatta ithalattaki bu artış “patlama” olarak bile nitelendirilebilir.
İthalatta bu ölçüde artış normalde ekonomideki canlanma dönemlerinde görülür. Ancak eylül ayındaki artışın bir başka olası açıklaması var. Bu yıl Kurban Bayramı eylül ayının başına denk geldi ve 30 Ağustos Zafer Bayramı ile de birleştiği için hükümetin kamu personeline yönelik idari izin uygulamasıyla tam 10 güne uzadı.
Böylece ağustos ayının son günleriyle eylül ayının ilk günleri Kurban Bayramı tatiliyle geçti. İşte bu süreçte gümrüklerde biriken ithal ürünlerin bayram sonrası çekilmeye başlaması, eylül ayındaki artışa yol açmış olabilir.
Burada aynı şeyin neden ihracatta da gerçekleşmediği sorulabilir. Bunun nedenini böyle uzun bayram tatillerinde genelde siparişlerin önceden hazırlanıp gümrüklere verilmesi oluşturuyor. Yani uzun bayram tatilleri ihracatta ithalatın tam tersi bir etkiye yol açıyor.
Eylül ayında ithalatta patlama yaşanırken ihracatın buna ayak uyduramaması dış ticaret açığını da patlattı. Bu durum cari açığa da olumsuz yansıyacak. Temmuz ayında da benzer bir durum olmuş ve cari açık hızla yükselmişti. Muhtemelen cari açıkta eylül ayında da hızlı bir artış ortaya çıkacak.
