M. FATİH KÖPRÜ
fatih.kopru@tr.ey.com
www. vergidegundem. com
Başta Emekli Sandığı Kanunu olmak üzere birçok yasada değişiklikler içeren 6770 sayılı yasa 27 Ocak tarihinde yayımlanarak yürürlüğe girdi. Yasanın girişimciler açısından önemli maddelerinden biri de, SGK priminin bir kısmının Hazine tarafından karşılanması esasına dayanan “Hazine Desteği” uygulaması.
Aslında geçen yıl da uygulanmıştı. Ama geçici madde ile yapılan bu düzenleme sadece 2016 yılını kapsadığından yasa değişikliği olmadan 2017 yılında da uygulanması mümkün değildi. Bu yüzden yeni bir yasal düzenleme yapılarak hemen hemen aynı düzenleme 2017 yılı için de geçerli hale getirildi.
Bu yasa hükmünün geçen yıldan belki de en önemli farkı, önceden yasada yer alan tutarsal büyüklüklerin, bu kez yasayla belirlenmeyip, Bakanlar Kurulu’na yetki veriliyor olması.
Bu hafta, yasa yürürlüğe girmiş olmasına rağmen tutarsal büyüklükler Bakanlar Kurulu tarafından henüz belirlenmediğinden uygulama esasları tam olarak bilinmeyen “Hazine Desteği” konusunu, geçen yılki uygulamayı baz alarak açıklamaya çalışacağız.
PRİM DESTEĞİ İŞVERENLERE
Sosyal Sigortalar Kanunu’nun 4/a maddesi kapsamında haklarında uzun vadeli sigorta kolları (malullük, yaşlılık ve ölüm sigortası) hükümleri uygulanan sigortalıları çalıştıran işverenler bu uygulamadan yararlanabiliyor. Ancak kamu idarelerine ait kadro ve pozisyonlarda çalışmakla birlikte 4/a kapsamına giren sigortalılar bu kapsama girmiyorlar.
KİMLER FAYDALANAMIYOR?
Kapsama giren işverenler için de bazı koşullar söz konusu. Çalıştırdıkları sigortalılarla ilgili aşağıdaki koşulların tümünü sağlayamayan işverenler Hazine desteğinden yararlanamıyor. Buna göre 2017 yılına ilişkin olarak;
- Aylık prim bildirgelerini yasal süresi içerisinde vermeyenler,
- Sigorta primlerini yasal süresinde ödemeyenler,
- Denetimlerde sigortasız işçi çalıştırdıkları veya bildirdiği sigortalıları fiilen çalışmadıkları tespit edilenler,
- SGK’ya prim, idari para cezası, gecikme cezası, gecikme zammı borcu bulunanlar,
SGK prim desteğinden yararlanamıyorlar. Ancak kuruma olan borçlarını (prim, idari para cezası ve bunlara ilişkin gecikme cezası ve gecikme zammı) tecil ve taksitlendirmiş olan işverenlerin, tecil ve taksitlendirme devam ettiği sürece bu destekten yararlanabileceğini de hatırlatmak isteriz.
Bunlar yanında sadece Hazine desteğinden yararlanmak amacıyla muvazaalı olarak gerçekleştirilen işlemlerin (mevcut işletme kapatılarak değişik bir unvanla açılması, grup şirketleri arasında istihdamın kaydırılması gibi) tespit edilmesi durumunda da bu desteklerden yararlanılamı-yor.
PRİME ESAS KAZANÇ SINIRI
Öncelikle destek uygulamasında dikkate alınacak olan prim ödeme gün sayısının bulunması gerekiyor. Esas olan 2017 yılı aylık prim bildirgelerinde bildirilen sigortalılara ilişkin aylık “prim ödeme gün sayıları”. Ancak bunun da bir sınırı var.
O da 2016 yılının aynı ayına ilişkin aylık prim bildirgesinde bildirilen ve günlük kazancı belli bir tutarın altında olan çalışanların prim ödeme gün sayıları. Yani 2017 yılının ilgili ayındaki toplam prim ödeme gün sayısının, 2016 yılının aynı ayında prime esas günlük kazancı belli bir tutarın altında bildirilen sigortalıların prim ödeme gün sayısı ile karşılaştırılması gerekiyor.
Bunun sonunda hangisi küçükse, o ayki destek uygulamasında prim ödeme gün sayısı olarak o dikkate alınıyor. Bu karşılaştırmanın 2017 yılında her ay için ayrı ayrı yapılması gerekiyor. Dikkate alınacak prime esas günlük kazanç tutarı henüz belli değil. Bakanlar Kurulu tarafından belirlenecek. Geçen yıl bu tutar günlük 85 liraydı (aylık 2 bin 550 lira).
DESTEK TUTARININ HESABI
2017 yılında aylık Hazine desteği, o ay için yukarıdaki şekilde tespit edilen prim ödeme gün sayısı ile Bakanlar Kurulu tarafından belirlenecek olan tutarın çarpılması sonucu hesaplanacak. Geçen yıl bu tutar da günlük 3,33 lira (yani kişi başı aylık 100 lira) idi.
Yine de bir örnekle açıklamak sanırız daha kolay anlaşılmasını sağlayacaktır. Bakanlar Kurulu tarafından günlük kazanç tutarının 110 lira (aylık kazanç 3 bin 300 lira), prim ödeme gün sayısının çarpılacağı tutarın da geçen yıl olduğu gibi 3,33 lira olarak belirlendiğini varsayalım.
Örneğimizde, 2017 Şubat ayı prim bildirgesinde toplam prim ödeme gün sayısı 1.000 olsun. Şubat 2016’da ise prime esas günlük kazancı 110 liranın altında olanların prim ödeme gün sayısı toplamı 700 olsun. Bu durumda Şubat 2017 dönemine ilişkin destek tutarı 700 prim ödeme gün sayısının 3,33 lira ile çarpılması sonucu 2 bin 331 lira olarak hesaplanacak.
Şubat 2016’da prime esas günlük kazancı 110 liranın altında olanların prim ödeme gün sayısının 1.200 olması durumunda ise Şubat 2017 dönemine ilişkin destek tutarı, 1.000 prim ödeme gün sayısının 3,33 lira ile çarpılması sonucu 3 bin 330 lira olarak hesaplanacak. Destek tutarı işverenin kuruma ödeyeceği sigorta primlerinden mahsup edilecek ve bu tutar Hazine tarafından karşılanacak.
2017’DE AÇILAN İŞLETMELER
2017 yılında açılan işyerlerinde ise kişi sınırlaması olmadan, sigortalılara ilişkin toplam prim ödeme gün sayıları Bakanlar Kurulu tarafından belirlenecek olan tutarla çarpılmak suretiyle bulunan tutar işverenin ödeyeceği prim tutarından düşülecek.
MADEN İŞLETMELERİ
Maden Kanunu uyarınca linyit ve taşkömürü çıkarılan işyerlerinde yer altında çalışan işçilere ödenecek üc-
ret asgari ücretin iki katından az olamıyor. Bu işyerlerinde yer altında çalışan sigortalılar için yukarıdaki kapsamda belirlenecek olan günlük kazanç tutarı da iki kat olarak uygulanacak.
Ayrıca 2016 yılının aynı ayına ilişkin kuruma verilen aylık prim ve hizmet belgelerinde bildirilen prim ödeme gün sayısının yüzde 50’sini geçmemek üzere, 2017 yılında cari aya ilişkin verilen aylık prim ve hizmet belgelerinde bildirilen sigortalılara ilişkin toplam prim ödeme gün sayısı dikkate alınacak.
BAŞVURU ŞART MI?
Bu destek, Sosyal Sigortalar Kanunu’na eklenen geçici madde ile 2016/Ocak-Aralık döneminde bir yıl süresince uygulanmıştı. Konuya ilişkin olarak SGK yayınladığı bir duyuru ile destekten yararlanmak için işverenlerden başvuru şartı aranmayacağını, işverenlerin yasa hükmünden herhangi bir işlem yapmaksızın yararlanacaklarını belirtmişti.
6770 sayılı yasa ile 2017 yılı için getirilen destek uygulamasında da tutarlar hariç önemli bir değişiklik
bulunmuyor. Bu nedenle 2017’deki destek uygulamasının da yine işverenin başvurusu aranmaksızın sistem üzerinden SGK tarafından gerçekleştirileceğini anlıyoruz.
İLK MAHSUPLAŞMA
2016 yılı uygulamasında, destek tutarı takip eden ayda tahakkuk edecek prim borçlarına mahsup edilmişti. Bu yıl da 2016’da olduğu gibi 2017 Ocak ayında çalıştırılan sigortalılardan dolayı verilecek olan Hazine desteğinin 2017 Şubat ayına ilişkin prim borçlarından mahsup edilmesi gerekecektir.
Bu durumda ilk mahsuplaşma işleminin de 2017 Mart ayında yapılması bekleniyor. Onun için 2017 Ocak ayına ilişkin aylık prim ve hizmet belgelerinin verilmesi ve primlerin ödenmesiyle ilgili işlemlerin herhangi bir değişiklik olmadan gerçekleştirilmesi uygun olacaktır.
Yine de uygulamanın usul ve esaslarını belirleme konusunda yetki Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı’nda olduğundan, yapılacak açıklamalar çerçevesinde hareket edilmesi uygun olacaktır.